ZREDAKTUJ: Europejski projekt koordynujący szybką reakcję na trzęsienie ziemi na Morzu Czarnym

Eksperci z Instytutu Sejsmologii w Salonikach w Grecji monitorują wstrząsy w czasie rzeczywistym dla REDACt, konsorcjum pomagającego czterem krajom graniczącym z Morzem Czarnym skuteczniej reagować na trzęsienia ziemi.

Według EFEHR, organizacji pozarządowej monitorującej ryzyko trzęsień ziemi na całym kontynencie, w skorupie ziemskiej w całej Europie odkryto ponad 1200 uskoków lub pęknięć. Uskoki te obejmują około 90 000 km i przekraczają granice państw.

Powierzchnia Ziemi zbudowana jest z płyt tektonicznych, które nieustannie się poruszają pod wpływem prądów wypychających przepływającą pod nimi magmę. Trzęsienie ziemi powstaje wzdłuż uskoku, gdy płyty te rozdzielają się lub wsuwają na siebie.

Chociaż nie da się zatrzymać ruchu płyt oceanicznych i kontynentalnych, strategie zapobiegania katastrofom i łagodzenia ich skutków mogą uratować życie i zapobiec uszkodzeniom infrastruktury krytycznej.

Konsorcjum szybkiej oceny szkód po trzęsieniu ziemi (REDACt) to transgraniczna inicjatywa europejska mająca na celu poprawę natychmiastowego reagowania na zjawiska związane z trzęsieniami ziemi w regionie basenu Morza Czarnego.

Korespondentka TylkoGliwice Aurora Velez spotkała się z ekspertami odpowiedzialnymi za projekt Inteligentne Regiony.

Turcja, Grecja, Mołdawia i Rumunia nawiązały współpracę z REDACt w celu poprawy współpracy transgranicznej. Emmanouil Kirtas, wicekoordynator REDACt i profesor nadzwyczajny na Międzynarodowym Uniwersytecie Greckim w Grecji (IHU), powiedział TylkoGliwice, że każdy z tych krajów stosuje tę samą metodologię podczas monitorowania wstrząsów: „Po 10 lub 15 minutach REDACt może dostarczyć pierwsze szacunki, które następnie przekazujemy władzom” – wyjaśnił Kirtas.

Dlaczego praca REDACT jest tak ważna?

6 lutego 2023 r. dwa trzęsienia ziemi o sile 7,8 i 7,6 nawiedziły Turcję i Syrię. W samej Turcji zginęły dziesiątki tysięcy ludzi, a ponad milion osób pozostało bez dachu nad głową. Eksperci zwrócili uwagę na zaniedbania budowlane i brak budynków odpornych na trzęsienia ziemi, natomiast mieszkańcy dotkniętych obszarów krytykowali rząd za niewystarczającą szybką reakcję.

Celem REDACt jest, aby kraje partnerskie wykroczyły poza istniejące praktyki, koordynowały swoje reakcje i ulepszały systemy wczesnego ostrzegania.

Najważniejszymi priorytetami projektu są:

1. Zapewnić partnerom wymianę danych na temat zjawisk związanych z trzęsieniami ziemi w regionie basenu Morza Czarnego oraz opracować wspólne polityki i strategie mające na celu zmniejszenie skutków.

2. Zapewnienie narzędzi do szybkiej oceny szkód spowodowanych trzęsieniem ziemi, aby zapewnić bezpieczeństwo osób mieszkających lub podróżujących przez obszary wysokiego ryzyka.

3. Zwiększaj świadomość społeczną, aby mieszkańcy wiedzieli, co robić, a czego nie robić w przypadku trzęsienia ziemi.

Całkowity budżet REDACt wynosi prawie 1 milion euro, czyli 974 860 euro. Większość tego funduszu – około 92 proc. – pochodziła z polityki spójności Unii Europejskiej. Wkład wniosły także Grecja, Rumunia, Mołdawia i Turcja.

Instytut Inżynierii Sejsmologii i Inżynierii Trzęsień Ziemi w Salonikach (ITSAK/EPPO) jest odpowiedzialny za opracowanie jednego z narzędzi przeznaczonych do monitorowania trzęsień ziemi w Basenie Morza Czarnego.

Instytut opracował niedrogie bezprzewodowe akcelerometry w cenie 100 euro za sztukę do pomiaru wibracji sejsmicznych. Ogólnie rzecz biorąc, urządzenia te kosztują na rynku komercyjnym około 7 000–8 000 euro. Aby uzyskać szybkie rezultaty, te niedrogie alternatywy zainstalowano na terenie 31 szkół w Salonikach.

„Daje nam to wyobrażenie o wzmocnieniu różnych warstw geologicznych i dostarcza danych na temat akcji sejsmicznej w pobliżu konkretnej szkoły pięć minut po zdarzeniu” – powiedział Nikolaos Theodoulidis, dyrektor ds. badań w ITSAK/EPPO.

Umożliwi to identyfikację najbardziej krytycznych części budynku po trzęsieniu ziemi i podjęcie odpowiednich środków awaryjnych.

Jak REDACT reaguje w przypadku trzęsienia ziemi?

Według EFEHR w Europie co roku nawiedzają miliony trzęsień ziemi, ale większość z nich jest zbyt mała, aby można je było odczuć i nie ma szkodliwych skutków.

REDACt podnosi alarm, gdy trzęsienie ziemi o sile czterech lub większej nawiedzi region Basenu Morza Czarnego, a tak silne wstrząsy mogą spowodować znaczne szkody w budynkach i infrastrukturze.

Kilka minut po trzęsieniu ziemi REDACt tworzy mapy lokalizujące możliwe osuwiska lub obszary, w których występuje upłynnianie gleby (zjawisko występujące, gdy luźno ubita, podmokła gleba na powierzchni gruntu lub w jej pobliżu traci swoją wytrzymałość w odpowiedzi na wstrząsy i opada). .

„(Te mapy) są bardzo przydatne, zarówno w przypadku proaktywnego przewidywania scenariuszy, jak i reaktywnego określania obszarów, w których należy interweniować w pierwszej kolejności po trzęsieniu ziemi” – powiedział Nikolaos Klimis, profesor inżynierii geotechnicznej na Uniwersytecie Demokryta w Tracji.

„Dostarczają ważnych informacji na temat wszystkich miejsc i obszarów miejskich, które zostały w większości zniszczone, dzięki czemu możemy skierować tam nasze siły, nie tracąc cennego czasu, i pomóc ofiarom trzęsienia ziemi” – dodał.

Edukacja ludności cywilnej w zakresie reagowania i ochrony jest również jednym z głównych priorytetów REDACt.

Aplikacja na smartfony umożliwia użytkownikom udostępnianie swojej lokalizacji członkom rodziny lub bliskim, aby mogli śledzić swoje ruchy. Aplikacja wskazuje również mieszkańcom dotkniętych obszarów pobliskie schroniska oraz udostępnia kwestionariusze i arkusze informacyjne.