Broniony przez niektórych, krytykowany przez innych, przez wielu niezrozumiały, Europejski Zielony Ład w sprawie zmian klimatycznych wywołał w ostatnich miesiącach gorącą debatę w całej UE. Wybory europejskie zwiększyły nacisk na tę kwestię. Co to jest i dlaczego budzi kontrowersje? Bada to Julian Gomez z TylkoGliwice Witness.
Zestaw inicjatyw politycznych Zielony Ład ma na celu uczynienie UE neutralną pod względem emisji dwutlenku węgla i osiągnięcie zerowej emisji gazów cieplarnianych netto do 2050 r. Jego skuteczne wdrożenie okazuje się wyzwaniem w różnych sektorach gospodarki.
W Republice Czeskiej główne obawy pochodzą ze strony przemysłu. Czeski rząd chce do 2030 r. ograniczyć emisję gazów cieplarnianych o 30%. Niektóre duże fabryki twierdzą, że już nad tym pracują, inne mają z tym problemy.
„(Polityka Zielonego Ładu) negatywnie wpływa na naszą działalność, zwłaszcza na naszą konkurencyjność, ponieważ te regulacje nie istnieją poza UE. To kwestia ustalenia polityki. Czy i jak władze czeskie i europejskie chcą w ogóle istnienia tej branży – czy nie ”, powiedział Jaroslav Seifrt, dyrektor generalny MŚP, które rocznie produkuje 50 000 ton czeskiego szkła.
Wyzwania zielonej transformacji
Koszty społeczne związane z Zielonym Ładem wydają się nękać kraj, który doświadcza stałego upadku tkanki przemysłowej.
Pracownicy obawiają się, że zapłacą wysoką cenę za brak przygotowania na tę ekologiczną transformację. „Jako ideał Zielony Ład jest w porządku. Gdyby Europa była odrębną planetą w Układzie Słonecznym, zdecydowanie bylibyśmy za tym” – powiedział Peter Zegzulka, lider związków zawodowych w sektorze stalowym. „Ale niestety Europa emituje rocznie około 8% całkowitych emisji na świecie. Jeśli zatem emisje w Europie zmniejszono o 50%, to gdzie należałoby zmniejszyć pozostałe 96%?”
Czescy pracownicy chcą polityki Zielonego Ładu, która utrzyma produkcję i zatrudnienie. Ze swojej strony organizacje pozarządowe zastanawiają się, jak można je wdrożyć w sposób sprawiedliwy społecznie.
Tymczasem debata w Irlandii koncentruje się głównie na rolnictwie. Rząd zwrócił się do sektora o zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 25% do 2030 r. Rolnicy obawiają się, że jedynym możliwym sposobem osiągnięcia tego celu jest ubój stad.
„Rolnictwo jest postrzegane jako łatwy cel. Przypuszczam, że o wiele łatwiej jest pozbyć się krów niż samochodów czy przemysłu” – powiedział Gearoid Maher, właściciel jednego z około 135 000 gospodarstw rozsianych po całym kraju.
Wycofywanie torfu w Irlandii
Podobne obawy wynikają z innej tradycyjnej irlandzkiej działalności rolniczej, czyli koszenia darni. Irlandia w dalszym ciągu pozwala tysiącom osób mieszkających w pobliżu torfowisk wycinać darń na swoich posesjach do użytku domowego w celu ogrzewania. Pod naciskiem Zielonego Ładu i dyrektyw środowiskowych ta tolerancja może się teraz zakończyć. Europejski Trybunał Sprawiedliwości potępił już Irlandię za niedostateczną ochronę jej ekosystemów torfowiskowych. Lokalni użytkownicy boją się końca swojej tradycji.
Irlandzkie stowarzyszenia zajmujące się ochroną środowiska twierdzą, że wczuwają się w obawy sektora rolnego, twierdzą jednak, że odejście od Zielonego Ładu nie jest realną opcją; Mówią, że wysiłki muszą być po prostu równo dzielone. „Kiedy był najlepszy czas na posadzenie drzewa? 20 lat temu. Kiedy jest drugi najlepszy moment? Teraz” – powiedział Oisín Coghlan, dyrektor naczelny Friends of the Earth Ireland. „Im szybciej rozpoczniemy transformację, im szybciej się na niej skupimy, tym lepiej dla nas wszystkich”.
Dążenie do tego, aby do 2050 r. stać się pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu, przerodziło się w gorącą debatę polityczną i społeczną w całej Unii Europejskiej. Poza wyborami europejskimi przed Zielonym Ładem nadal długa i trudna droga.
