Dodatkowe wyzwanie dla wielu sportowców wyczynowych na Igrzyskach Olimpijskich Paryż 2024? Radzenie sobie z przewlekłą chorobą płuc.
Igrzyska olimpijskie są miejscem najbardziej zapierających dech w piersiach osiągnięć sportowych na świecie – dosłownie. W przypadku osób biorących udział w Paryżu 2024 większość prawdopodobnie będzie cierpieć w jakiś sposób na tę samą przewlekłą chorobę.
Według badania z 2023 r. opublikowanego w czasopiśmie Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports na astmę choruje od 15 do 20 procent sportowców olimpijskich.
W tym samym badaniu stwierdzono, że nawet 80 procent sportowców uprawiających sporty wytrzymałościowe cierpi na skurcz oskrzeli wywołany wysiłkiem fizycznym (EIB), znany również jako astma wysiłkowa.
Astma jest przewlekłą chorobą płuc powodującą stan zapalny i zwężenie małych dróg oddechowych.
Do objawów zalicza się duszność, kaszel, świszczący oddech i uczucie ucisku w klatce piersiowej, które w skrajnych przypadkach może wywołać potencjalnie zagrażający życiu atak astmy.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2019 roku na świecie odnotowano 455 000 zgonów związanych z tą chorobą.
Inhalatory przepisuje się w dwóch formach leczenia: inhalatory zapobiegawcze (brązowe), które stosuje się codziennie, oraz inhalatory doraźne (niebieskie), które w razie potrzeby służą do łagodzenia objawów.
Chociaż najczęściej diagnozuje się ją we wczesnym dzieciństwie, astma może rozwinąć się również w wieku dorosłym. Genetyka, alergie, zanieczyszczenie i infekcje płuc są wymienione jako potencjalne przyczyny przez brytyjską Narodową Służbę Zdrowia (NHS). Nadal jednak brakuje dowodów naukowych, które mogłyby to potwierdzić.
Dlaczego tak wielu olimpijczyków zmaga się z astmą?
Według organizacji non-profit Asthma + Lung UK, ćwiczenia o wysokiej wytrzymałości wywołują objawy u dziewięciu na dziesięciu osób z astmą. Mogą mieć również podobny wpływ na osoby bez wcześniej zdiagnozowanej astmy.
„Jeśli jesteś sportowcem wyczynowym, prawdopodobieństwo wystąpienia u ciebie choroby związanej z astmą jest dwa razy większe niż w przypadku, gdybyś był zwykłym członkiem populacji” – powiedział John Dickinson, profesor nauk o sporcie i ćwiczeniach fizycznych na Uniwersytecie w Kent, w wywiadzie dla TylkoGliwice Health.
Skurcz oskrzeli wywołany wysiłkiem fizycznym (EIB) lub astma wysiłkowa to odmiana astmy, która pojawia się w wyniku intensywnego wysiłku fizycznego, zwłaszcza w zimnych i suchych warunkach.
„Kiedy ćwiczysz, twoje tempo wentylacji wzrasta, więc oddychasz większą ilością powietrza. A dużo tego powietrza dostaje się przez nasze usta. Więc kiedy dostaje się do naszych płuc, jest dość suche, nie zostało przefiltrowane i nie zostało ogrzane” – wyjaśnił Dickinson.
„W drogach oddechowych sportowców, którzy mają astmę wysiłkową, ich drogi oddechowe odwadniają się, ponieważ muszą nawilżać powietrze, które właśnie wdychali. To powoduje rodzaj reakcji zapalnej. A potem dochodzi do zwężenia mięśni wokół dróg oddechowych”.
Bardziej prawdopodobne jest, że dotknie to sportowców wytrzymałościowych, którzy trenują w zimnym powietrzu, np. narciarzy biegowych, profesjonalnych kolarzy i biegaczy torowych.
W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Journal of Allergy and Clinical Immunology stwierdzono, że wśród pływaków najczęściej występuje astma w porównaniu z innymi sportami wodnymi znaleziony.
Uważa się, że przyczyną są produkty uboczne chloru na powierzchni basenu, które mogą podrażniać płuca.
„Jednym z problemów, z jakimi borykają się pływacy, jest substancja, która powstaje, gdy chlor czyści basen, i ona w pewnym sensie osiada, ten gaz trichloraminy, tuż nad powierzchnią wody” – powiedział Dickinson.
„Gdybyśmy byli pływakami rekreacyjnymi i wdychali ten środek przez godzinę 3 lub 4 razy w tygodniu, nie stanowiłoby to problemu, ale u (wyczynowych) pływaków, którzy wdychają ten środek przez pięć godzin dziennie, sześć dni w tygodniu, drogi oddechowe stają się bardziej wrażliwe i bardziej narażone na problemy astmatyczne”.
Jak leczy się astmę wywołaną wysiłkiem fizycznym na igrzyskach olimpijskich?
Uczestnicy igrzysk olimpijskich, u których zdiagnozowano astmę, mogą używać inhalatorów podczas igrzysk, muszą jednak zachować ostrożność w kwestii rodzaju inhalatora i dawkowania.
Środki zawierające glikokortykoidy są bezpieczne, ale wziewne beta-2-agonisty, które rozluźniają mięśnie dróg oddechowych, są poza określonymi dawkami zakazane przez Światową Agencję Antydopingową (WADA).
„Większość zakazanych środków to leki, które rozluźniają mięśnie wokół dróg oddechowych, nazywane beta-2-agonistami, a nie podasz ich astmatykowi, chyba że jest naprawdę ciężko chory” – powiedział Dickinson.
„Wdychane dawki beta-2 agonistów są dozwolone, ale tylko do pewnych ilości. Na przykład, sportowcy mogą przyjmować tylko sześć inhalacji tego inhalatora w ciągu ośmiu godzin, jeśli widzisz, że używają niebieskich inhalatorów”.
Zamiast tego kluczowa jest solidna strategia zapobiegawcza.
„Jeden z inhalatorów zapobiegawczych nazywa się wziewnym kortykosteroidem. Mimo że w nazwie jest steryd, jest wziewnym kortykosteroidem, więc nie działa ogólnie na cały organizm, działa tylko w płucach, więc sportowcy nie są ograniczeni co do ilości, jaką mogą przyjąć” – dodał Dickinson.
Wielu sportowców osiągnęło niesamowite rzeczy, mimo że cierpieli na astmę.
Brytyjska biegaczka długodystansowa Paula Radcliffe, u której w wieku nastoletnim zdiagnozowano skurcz oskrzeli wywołany wysiłkiem fizycznym (EIB), przez 16 lat była rekordzistką świata w maratonie kobiet, natomiast Jackie Joyner-Kersee, amerykańska biegaczka torowa i osoba chorująca na astmę, zdobyła w trakcie swojej kariery sześć medali olimpijskich (w tym trzy złote).
