Wielka Brytania ma ponownie dołączyć do programu „Horyzont Europa” – unijnego programu badań naukowych o wartości 95,5 miliarda euro – po dwuletniej nieobecności, jak potwierdziły obie strony w czwartek rano.
Umowa oznacza, że brytyjscy naukowcy będą mogli ponownie skorzystać z funduszy UE i ściślej współpracować ze swoimi europejskimi odpowiednikami. Sygnalizuje także coraz bardziej pozytywne stosunki dyplomatyczne UE–Wielka Brytania.
„UE i Wielka Brytania są kluczowymi partnerami strategicznymi i sojusznikami, a dzisiejsze porozumienie to potwierdza. Będziemy nadal znajdować się w czołówce światowej nauki i badań” – powiedziała przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen.
Premier Wielkiej Brytanii Rishi Sunak oświadczył w oświadczeniu, że uzyskał „skrojone na miarę” porozumienie obejmujące „ulepszone warunki finansowe stowarzyszenia”.
Oczekuje się, że Wielka Brytania będzie wpłacać średnio prawie 2,6 miliarda euro rocznie na udział w programach satelitarnych „Horyzont Europa” i „Copernicus”.
Sunak zauważył, że jego rząd nie będzie częścią programu energii jądrowej Euratom.
Dalsze członkostwo w programie badawczym znajdowało się na liście życzeń Wielkiej Brytanii po brexicie, nie mogło jednak zostać spełnione ze względu na trwający spór między Londynem a Brukselą w sprawie ustaleń dla Irlandii Północnej.
Rozmowy wznowiono w lutym, po tym jak obie strony osiągnęły nowe porozumienie w sprawie ustaleń po brexicie – Ramy Windsorskie.
Wielka Brytania była wcześniej jednym z głównych odbiorców unijnych grantów w ramach programu Horyzont, z których finansowane są kluczowe badania naukowo-technologiczne.
Brytyjskie uniwersytety wielokrotnie ostrzegały, że niezapewnienie po brexicie dostępu do unijnych funduszy badawczych może poważnie osłabić wiodącą pozycję akademicką Wielkiej Brytanii i spowodować drenaż mózgów.
Ministrowie brytyjskiego rządu otrzymali zadanie opracowania alternatywnego planu, znanego jako Pioneer, na wypadek nieosiągnięcia porozumienia ze stowarzyszeniem UE w sprawie horyzontu.
Na początku tygodnia nowa szefowa badań UE Iliana Ivanova podkreśliła znaczenie tworzenia „silniejszych więzi z krajami o podobnych poglądach” poprzez „włączanie ich do programów unijnych”. Zasugerowała również, że stowarzyszenie Wielkiej Brytanii z programem mogłoby pomóc w zabezpieczeniu dalszych inwestycji.
Bruksela prowadzi obecnie także negocjacje ze Szwajcarią w sprawie dostępu do programu „Horyzont”.
