W najnowszym raporcie Komisji Europejskiej na temat przystąpienia Turcji do UE wyrażono obawy w związku z odstępstwem od demokracji, ciągłą militaryzacją Cypru Północnego i retoryką prohamasowską.
„Türkiye (oficjalna nazwa kraju) w dalszym ciągu oddalała się od UE i nie odwróciła negatywnej tendencji w zakresie reform, pomimo wielokrotnych deklaracji o zaangażowaniu w akcesję do UE” – czytamy w raporcie zaprezentowanym w środę w Brukseli.
„Nie uwzględniono poważnych obaw UE dotyczących ciągłego pogarszania się standardów demokratycznych, praworządności, niezależności sądownictwa i poszanowania praw podstawowych” – dodał.
Ankara po raz pierwszy złożyła wniosek o członkostwo w ówczesnej Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej w 1987 r., otrzymała status kraju kandydującego w 1999 r., a proces negocjacyjny rozpoczął w 2005 r.
Od tego czasu otwarto szesnaście rozdziałów akcesyjnych, ale w 2018 r. negocjacje utknęły w martwym punkcie w związku z autokratycznym zwrotem prezydenta Recepa Tayyipa Erdoğana po nieudanym zamachu stanu w 2016 r. Jego rząd nadal jednak oficjalnie aspiruje do członkostwa w UE.
Komisja stwierdziła jednak, że Turcja pozostaje na „wczesnej fazie” przygotowań w obszarach obejmujących sądownictwo i walkę z korupcją, gdyż kraj ten odmawia wykonania szeregu orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Z raportu wynika, że sytuacja w zakresie praw człowieka i podstawowych praw człowieka pogarsza się, a „poważne odstępstwa” w kwestiach społeczeństwa obywatelskiego nadal trwają, a pluralizm polityczny został podważony poprzez atakowanie partii opozycyjnych i polityków zarzutami i przepisami dotyczącymi kneblowania.
Tymczasem stanowisko Ankary w kilku kwestiach polityki zagranicznej pozostaje „sprzeczne” ze stanowiskiem bloku. Stopień dostosowania UE do polityki zagranicznej i bezpieczeństwa wyniósł w tym roku zaledwie 10%, co oznacza nieśmiały wzrost z 8% w 2022 r.
Oczekuje się na przykład, że kraje kandydujące dostosują się do sankcji nałożonych przez blok na inne kraje, ale Turcja nie zatwierdziła żadnego z 11 pakietów środków ograniczających, które UE nałożyła na Rosję w związku z jej inwazją na Ukrainę na pełną skalę.
Komisja zauważyła również, że „retoryka Turcji udzielająca wsparcia grupie terrorystycznej Hamas po jej atakach na Izrael w dniu 7 października 2023 r. jest całkowicie niezgodna z podejściem UE”.
Ubolewa, że nie poczyniono żadnych postępów w kwestii Cypru, ponieważ Turcja w dalszym ciągu odmawia uznania Republiki Cypryjskiej i opowiada się za rozwiązaniem dwupaństwowym na wschodniej wyspie Morza Śródziemnego „wbrew odpowiednim rezolucjom Rady Bezpieczeństwa ONZ”.
Ramy negocjacyjne uzgodnione między obiema stronami wyraźnie wzywały Turcję do „aktywnego wspierania negocjacji w sprawie sprawiedliwego, kompleksowego i realnego rozwiązania kwestii cypryjskiej”.
W raporcie Komisji stwierdzono, że tureckie ćwiczenia wojskowe w strefach morskich Cypru oraz naruszenia cypryjskiej przestrzeni powietrznej były kontynuowane, podobnie jak „nękanie cypryjskich statków rybackich”.
Wśród rzadkich pozytywnych uwag Komisja stwierdziła, że w okresie objętym sprawozdaniem Turcja nie prowadziła żadnych nielegalnych odwiertów we wschodniej części Morza Śródziemnego oraz że stosunki z Grecją poprawiły się od czasu niszczycielskiego trzęsienia ziemi w lutym 2023 r., w wyniku którego zginęło ponad 50 000 osób Turcji i Syrii.
„Od lutego 2023 r. liczba naruszeń greckiej przestrzeni powietrznej drastycznie spadła i nie zgłoszono żadnych lotów nad obszarami zamieszkałymi przez Grecję” – czytamy w raporcie.
