Julian Assange wraca do sądu, podejmując ostatnią próbę uniknięcia ekstradycji pod zarzutem szpiegostwa. TylkoGliwice Next przygląda się temu, jak dotarliśmy do tego punktu.
Założyciel WikiLeaks Julian Assange stoi przed decydującym dwudniowym procesem sądowym w Wielkiej Brytanii, który zadecyduje, czy ma on zostać poddany ekstradycji do Stanów Zjednoczonych pod zarzutem szpiegostwa.
Oczekuje się, że do środy Wysoki Trybunał w Londynie podejmie decyzję, czy powinien zablokować ekstradycję 52-latka do Stanów Zjednoczonych, gdzie postawiono mu 18 zarzutów szpiegostwa za opublikowanie w 2010 r. setek tysięcy poufnych dokumentów związanych z postępowaniem armii amerykańskiej podczas Wojny w Afganistanie i Iraku.
Australijski dziennikarz i haker zajmujący się etyką przebywa od kwietnia 2019 r. w więzieniu Belmarsh w Wielkiej Brytanii.
W świetle tego ważnego kamienia milowego w prawie TylkoGliwice Next przygląda się, kim jest Assange, o co dokładnie jest oskarżony i co może się wydarzyć, jeśli przegra ostatnią szansę na pozostanie w Wielkiej Brytanii.
Kim jest Julian Assange?
Assange był znany jako utalentowany australijski haker pod pseudonimem Mendax na długo przed założeniem WikiLeaks. Jedno zdarzenie, które miało miejsce, gdy miał 16 lat, doprowadziło do infiltracji domu jego matki przez policję i skonfiskowania całego jego sprzętu.
Assange był powiązany z kilkoma znaczącymi włamaniami jako członek grupy International Subversives, w tym z włamaniem do NASA WANK w 1989 r. i przejęciem internetowego serwera MILNET, używanego przez armię amerykańską.
W 1991 roku Assange po raz pierwszy trafił za kratki po tym, jak australijska policja odkryła, że włamał się do głównego terminala kanadyjskiej firmy telekomunikacyjnej Nortel w Melbourne.
Assangeowi postawiono 31 zarzutów o przestępstwa związane z hakerstwem, ale ostatecznie zawarł ugodę, przyznając się do 24 z nich i ostatecznie uniknął grzywny w wysokości 2100 dolarów australijskich (obecnie około 5000 dolarów australijskich, czyli 3000 euro).
Wkrótce potem Assange założył wraz z matką organizację aktywistyczną Parent Inquiry to Child Protection, grupę walczącą z lokalną korupcją, wykorzystując australijską ustawę o wolności informacji do potajemnego nagrywania posiedzeń rządowych.
Kanadyjski magazyn Maclean’s określił później to jako proces „o niskim poziomie technologii” przed ewentualnym WikiLeaks.
Czym było WikiLeaks?
W 2006 roku Assange wraz z grupą innych dysydentów założył WikiLeaks i już w grudniu na stronie internetowej pojawił się pierwszy wyciek: decyzja o zamachu na urzędników rządowych podpisana w szczególności przez somalijskiego działacza politycznego.
W tym samym czasie Assange opublikował esej zatytułowany „Spisek jako zarządzanie”, w którym szczegółowo opisał powody, dla których dokonał tego, co nazwał etycznym hakowaniem.
„Im bardziej tajemnicza lub niesprawiedliwa jest organizacja, tym bardziej przecieki wywołują strach i paranoję w koterii przywódców i planistów” – napisał Assange.
„Jeśli się czegoś nauczyliśmy, to tego, że reżimy nie chcą być zmieniane. Musimy wyjść poza tych, którzy byli przed nami i odkryć zmiany technologiczne, które ośmielą nas w zakresie sposobów działania, których nasi przodkowie nie mogli”.
Przez następne cztery lata WikiLeaks publikowało listy cenzury Internetu, przecieki i tajne media pochodzące z anonimowych źródeł.
Kilka z tych przypadków przykuło uwagę. W 2007 r. opublikowane na stronie dokumenty dotyczące operacji w Zatoce Guantanamo wykazały, że wojsko amerykańskie przetrzymywało więźniów w izolacji przez ponad dwa tygodnie, aby zwiększyć ich przestrzeganie zasad.
W innym badaniu z 2009 r. zebrano ponad 500 000 poufnych korespondencji od Pentagonu, FBI i nowojorskiej policji (NYPD) na temat 11 września, aby pokazać, jak władze zareagowały na ataki.
Ale wielka bomba, która ponownie wylądowała Assange’a w więzieniu, a teraz przed brytyjskimi sądami, miała dopiero nadejść.
Tak zwana bramka kablowa
W 2010 roku na stronie opublikowano wideo z amerykańskiego helikoptera wojskowego, które pokazywało śmierć cywilów, w tym dwóch dziennikarzy, w stolicy Iraku, Bagdadzie, w 2007 roku.
Głos w transmisji rozmawiający z pilotem mówi „podpal ich wszystkich”, namawiając pilota do strzelania z armaty śmigłowca do cywilów.
WikiLeaks powiedział wówczas mediom, że wideo pokazuje, że „zasady zaangażowania armii amerykańskiej są błędne”.
Następnie WikiLeaks opublikowało setki tysięcy dokumentów i depesz dyplomatycznych, które wyciekły do nich przez Chelsea Manning, byłą analityk wywiadu wojskowego USA, zawierające podobne raporty o ofiarach cywilnych w wojnach w Afganistanie i Iraku.
Dokumenty wykazały, że wojsko amerykańskie zginęło podczas wojny w Iraku 66 000 cywilów – znacznie więcej niż wcześniej raportował rząd amerykański.
Władze amerykańskie twierdzą w swojej sprawie przeciwko Assange’owi, że opublikowanie tych informacji „naraziło określone osoby w Afganistanie i Iraku na ryzyko poważnej krzywdy, tortur, a nawet śmierci”.
Assange został następnie oskarżony o 18 przestępstw polegających na włamywaniu się do baz wojskowych w celu zdobycia poufnych informacji.
W 2010 roku postawiono mu kolejny akt oskarżenia; oskarżenie rządu szwedzkiego o gwałt na jednym z obywateli.
W 2012 r. Assange wydał dwa nakazy aresztowania i uciekł. Mieszkał w ambasadzie Ekwadoru w Londynie po przegranej apelacji Sądu Najwyższego Wielkiej Brytanii o ekstradycję go do Szwecji w celu postawienia zarzutu gwałtu.
Brytyjska policja ostatecznie aresztowała Assange’a przed ambasadą Ekwadoru w 2019 r., po tym jak tamtejsze władze eksmitowały go w odpowiedzi na umorzenie szwedzkiej sprawy. Początkowo był przetrzymywany w areszcie przez 50 tygodni za uchylanie się od zwolnienia za kaucją, zanim Amerykanie rozpoczęli prace nad jego sprawą ekstradycji.
Co się teraz stanie?
W 2021 r. brytyjski sąd w pierwszej sprawie o ekstradycję Assange’a stwierdził, że ekstradycja go do Stanów Zjednoczonych byłaby „uciążliwa” ze względu na jego zdrowie psychiczne i istniało realne ryzyko, że Assange odbierze sobie życie.
„Uważam, że stan psychiczny Assange’a jest taki, że ekstradycja go do Stanów Zjednoczonych Ameryki byłaby uciążliwa” – stwierdziła wówczas sędzia Vanessa Baraitser.
Jednak Amerykanie w dalszym ciągu nalegają na jego ekstradycję, co w przypadku skazania Assange’a może oznaczać nawet 175 lat więzienia.
Według jego żony Stelli Assange prawdziwym niebezpieczeństwem jest to, że może nieumyślnie spotkać się z karą śmierci w USA.
„Jego zdrowie fizyczne i psychiczne pogarsza się” – powiedziała niedawno reporterom. „Jego życie jest zagrożone każdego dnia pobytu w więzieniu, a jeśli zostanie poddany ekstradycji, umrze”.
Pomimo problemów prawnych Assange’a strona WikiLeaks nadal działa, ale od 2021 r. nie opublikowała żadnego nowego raportu.
