W obliczu zmian klimatycznych w regionie Morza Śródziemnego i ogromnego zagrożenia dla krajowego przemysłu Hiszpania podejmuje poważną i kosztowną reformę całego systemu wodnego, pisze Jorge Molinero.
Grecję zalewają niszczycielskie powodzie, co zwiększyło obawy związane z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi spowodowanymi zmianami klimatycznymi w całej Europie Południowej.
Śmiertelne powodzie nawiedziły także wschodnie części Libii, a liczba ofiar śmiertelnych w nadmorskim mieście Derna do piątku osiągnęła co najmniej 11 300 osób, co wywołało dalsze obawy w związku ze stale rosnącym ryzykiem ekstremalnych powodzi w Morzu Śródziemnym.
Powodzie od dawna postrzegane są jako problem Europy Północnej, a wiele krajów w tym regionie jest innowatorami w zakresie projektów inżynierii lądowej i wodnej niezbędnych do ochrony przeciwpowodziowej.
Rzeczywiście, Holandia eksportuje większość swojej technologii przeciwpowodziowej do krajów Bliskiego Wschodu, które chcą odzyskać lądy z podnoszącego się poziomu mórz.
Podczas gdy północnoeuropejska technologia przeciwpowodziowa z pewnością będzie w stanie pomóc Europie południowej, północ kontynentu tego lata coraz bardziej cierpi z powodu suszy i ekstremalnych upałów.
Kraje Europy Północnej będą zatem potrzebować technologii oszczędzania wody, które są pionierami w krajach Europy Południowej, ponieważ Europa zaczyna stawiać czoła nowym wyzwaniom związanym z wodą, takim jak sezonowy niedobór wody.
Kryzys klimatyczny wzbudza wolę polityczną
Podczas gdy kraje takie jak Holandia czy Wielka Brytania mogą być liderem w zakresie zabezpieczeń przeciwpowodziowych, to Hiszpania przoduje w postępie technologicznym związanym z większą efektywnością wykorzystania wody.
Tylko w regionie Murcji na południu Hiszpanii ponad 90% wody jest ponownie wykorzystywane w porównaniu ze średnią wynoszącą 5% w pozostałej części Europy.
Ponieważ piekielnie gorące lata staną się normą, rezygnacja z ponownego wykorzystania wody szybko stanie się nieopłacalna dla krajów.
To, co Hiszpania robi obecnie w zakresie ponownego wykorzystania wody, być może będzie musiała zastosować cała Europa w ciągu najbliższych dziesięcioleci, co zostało potwierdzone w niedawno zatwierdzonej dyrektywie UE w sprawie ponownego wykorzystania wody.
Hiszpania ma również wydać około 3 miliardy euro ze środków publicznych i prywatnych na restrukturyzację całej infrastruktury wodnej poprzez cyfryzację całego sektora i modernizację wszystkich systemów zaopatrzenia w wodę, co według obecnych planów zajmie około sześciu do 10 lat.
Podobnie jak wiele zmian w infrastrukturze związanych z klimatem, restrukturyzacja infrastruktury wodnej wiąże się z ogromnymi wydatkami i zakłóceniami.
Dlaczego Hiszpania znajduje teraz wolę polityczną i społeczną, aby to zrobić? Odpowiedź jest taka, że dla Hiszpanii kryzys klimatyczny nie jest czymś, co widać na horyzoncie – już tu jest.
Kluczowe sektory w dużym stopniu zależą od wody
Dwie główne gałęzie przemysłu w Hiszpanii – rolnictwo i turystyka – są bardzo wodochłonne.
Od pomidorów, karczochów i awokado po pomarańcze, cytryny i truskawki – Hiszpania jest głównym dostawcą owoców i warzyw w Europie.
Południe kraju pokryte jest szklarniami i plantacjami, a turyści przybywają na wybrzeża i na wymagające wody pola golfowe.
W Hiszpanii — podobnie jak w większości krajów Europy — około 80% całkowitego zużycia wody przypada na rolnictwo. Zatem najskuteczniejszą inwestycją, jaką Hiszpania może poczynić w swoim rolnictwie, jest poprawa wydajności systemów nawadniających.
Ogólnie rzecz biorąc, w obszarze Morza Śródziemnego warstwy wodonośne – przepuszczalna skała, która w naturalny sposób oczyszcza wodę – są narażone na chroniczne przeciążenia.
W czasie suszy poziom wód gruntowych spada, koncentrując zanieczyszczenia, powodując wyczerpywanie się i mniejszą wydajność warstw wodonośnych, a także pogarszanie się jakości wytwarzanych przez nie wód gruntowych.
Lekcje wyciągnięte z Hiszpanii mogą pomóc reszcie Europy
Jednak Hiszpania rozpoczyna obecnie prace nad uzupełnieniem warstw wodonośnych odzyskaną wodą, wykorzystując ścieki po przejściu przez oczyszczalnie, a następnie wtłaczając tę oczyszczoną wodę do warstw wodonośnych, które następnie zapewniają dodatkowe oczyszczanie poprzez filtrację skał.
Wprowadzanie odzyskanej wody do warstw wodonośnych umożliwia ich regenerację i utrzymanie aktywności, a poziom wód gruntowych podnosi się.
Zwiększa to ilość wody w warstwach wodonośnych, która spływa w dół, aby ostatecznie zostać ponownie wykorzystana w rolnictwie, dzięki czemu w obiegu wodnym traci się znacznie mniej wody.
W miarę pogłębiania się zmian klimatycznych prawdopodobne jest, że wszystkie kraje europejskie będą musiały zasadniczo zmienić swoją historyczną infrastrukturę wodną i praktyki zarządzania poprzez ponowne wykorzystanie i odzyskiwanie wody.
Hiszpania i ogólnie Europa Południowa mogą być dobrym miejscem do szukania lekcji dla całej Europy, która stoi przed nowymi wyzwaniami związanymi z wodą.
