Po latach protestów z powodu wykorzystywania seksualnego przez pracowników kościoła i osoby świeckie hiszpański rząd w końcu podjął działania mające na celu ukazanie realiów problemu.
Według szacunków opublikowanych w piątek przez niezależną komisję śledczą w sprawie wykorzystywania seksualnego dzieci w Kościele katolickim ponad 200 000 nieletnich mogło stać się ofiarami wykorzystywania seksualnego przez duchownych w Hiszpanii.
Raport nie podaje dokładnych liczb, ale zawiera ankietę przeprowadzoną wśród ponad 8 000 osób, z której wynika, że 0,6% dorosłej populacji Hiszpanii, liczącej prawie 39 milionów, mogło doświadczyć przemocy na tle seksualnym ze strony duchownych, gdy byli nieletni.
Nieco mniejsza liczba Hiszpanów (0,53%) powiedziała ankieterom, że jako nieletni doświadczyli przemocy na tle seksualnym ze strony osób świeckich pracujących w instytucjach religijnych.
Szacunki te zawarte są w raporcie przedłożonym w piątek Hiszpańskiemu Kongresowi Deputowanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich Ángela Gabilondo, po pracach niezależnej komisji – pierwszej w Hiszpanii powołanej do oceny skali przestępczości pedofilskiej w Kościele katolickim.
Raport krytycznie ocenia postawę Kościoła katolickiego, ubolewając nad jego „niewystarczającą” reakcją na przypadki wykorzystywania dzieci w jego instytucjach.
Wśród środków zaproponowanych w raporcie znajduje się utworzenie przez państwo funduszu na wypłatę odszkodowań dla ofiar.
Gabilondo powiedział na konferencji prasowej, że sprawy dotyczyły głównie okresu „od 1970 r. do dnia dzisiejszego”.
Presja nie do pokonania
W przeciwieństwie do Francji, Niemiec, Irlandii i Stanów Zjednoczonych, Hiszpania, kraj o silnych tradycjach katolickich, nigdy wcześniej nie zarządziła niezależnego śledztwa w sprawie plagi nadużyć ze strony duchownych, nawet jeśli rzeczywistość stała się przedmiotem publicznego oburzenia.
Hiszpańscy parlamentarzyści starali się zaradzić tej sytuacji w marcu 2022 r., powołując komisję ekspertów, która miała „rzucić światło” na „przerażające czyny osobiste popełniane wobec bezbronnych dzieci” w hiszpańskim Kościele.
Powierzyli Rzecznikowi Praw Obywatelskich kierowanie tą komisją, wyznaczając jej cel: określenie „odpowiedzialności” w przypadkach przemocy seksualnej, zaoferowanie „zadośćuczynienia” ofiarom i zapobieganie nowym przypadkom.
W swojej pracy komisja oparła się na ekspertach w dziedzinie prawa i pomocy ofiarom, a także na zeznaniach samych ofiar.
Krótko przed przedstawieniem raportu Konferencja Episkopatu Kościoła Katolickiego ogłosiła, że w najbliższy poniedziałek zwoła nadzwyczajne zgromadzenie plenarne, na którym biskupi będą debatować nad raportem.
Kościół przez lata odmawiał przeprowadzenia dogłębnego śledztwa i nie chciał brać udziału w pracach komisji. Zgodziła się jednak przekazać komisji w marcu informacje na temat przypadków molestowania dzieci zebranych przez diecezje.
W obliczu rosnących nacisków politycznych i oskarżeń o utrudnianie, w lutym 2022 roku zlecił własny audyt zewnętrzny, powierzony Kancelarii Prawnej Cremades & Calvo Sotelo. Podsumowanie ustaleń kontroli spodziewane jest w listopadzie.
Kościół, który w swojej obronie utrzymuje, że wprowadził protokoły postępowania w przypadku przemocy na tle seksualnym, a także urzędy „ochrony dzieci” w diecezjach, przyznał w czerwcu, że otrzymał zeznania od 927 ofiar.
Liczba ta była jednak znacznie niższa od liczby 2206 ofiar odnotowanej przez hiszpański dziennik El País, który w 2018 r. stworzył własną bazę danych. Najstarsze odnotowane przypadki pochodzą z 1927 r.
Madrycka gazeta podała także, że 1036 duchownych oskarżonych jest o napaść na tle seksualnym.
„Według ekspertów to dopiero wierzchołek góry lodowej” – napisał w piątek „El País”.
Dla porównania niezależna komisja naliczyła od 1950 r. we Francji 216 000 dzieci będących ofiarami. W Niemczech w badaniu zidentyfikowano 3677 przypadków w latach 1946–2014, a w Irlandii ponad 14 500 osób otrzymało rekompensatę finansową w ramach mechanizmu ustanowionego przez rząd.
