Skandal zwany „Dronegate”, który dotknął kanadyjską żeńską reprezentację piłkarską, to najnowszy przykład zastosowania technologii w celu uzyskania przewagi na Igrzyskach Olimpijskich.
Jeszcze przed oficjalnym rozpoczęciem Igrzysk Olimpijskich w Paryżu, kanadyjska żeńska reprezentacja piłkarska była zamieszana w skandal związany z dronem, który przeleciał nad treningiem przeciwniczki.
Nowa Zelandia poinformowała francuską policję, że 22 lipca jej trening został zakłócony przez drona. Policja ustaliła, że przyczyną był analityk Joseph Lombardi z kanadyjskiego zespołu.
W odpowiedzi na skandal FIFA nałożyła na Lombardiego, trenera Beva Priestmana i działaczkę Jasmine Mander roczne zawieszenie w wykonywaniu wszelkich czynności związanych z piłką nożną.
Według Associated Press Priestman zasugerował również, że latanie dronami jest powszechną techniką stosowaną zarówno przez drużyny męskie, jak i żeńskie.
Kanada nie zdołała następnie cofnąć sześciopunktowego odjęcia punktów w swojej grupie i została ukarana grzywną w wysokości 200 000 franków szwajcarskich (214 845 euro).
Kanada jest już poza walką o medale po przegranej 1:0 w ćwierćfinale z Niemcami w rzutach karnych w sobotę, ale tzw. skandal „Dronegate” nie jest pierwszym przypadkiem, w którym poszczególni sportowcy lub trenerzy zostali oskarżeni o wykorzystywanie nowych technologii w celu osiągnięcia sukcesu olimpijskiego.
„W sporcie istnieje historia tego, co można by nazwać 'dopingiem technologicznym’” – twierdzi Louis Nolte, wykładowca polityki sportowej i zarządzania w Szkockim Centrum Badań i Edukacji Olimpijskiej na Uniwersytecie Edynburskim.
„Sytuację tę często komplikuje fakt, że w przeciwieństwie do tradycyjnych form dopingu (stosowania zakazanych substancji), w przypadku technologii nie ma globalnej instytucji zarządzającej, takiej jak Światowa Agencja Antydopingowa (WADA).
Miecz wyłącznika na olimpiadzie w 1976 r.
Jak wynika z filmu na YouTube należącego do oficjalnego kanału olimpijskiego, Borys Oniszczenko miał za sobą serię rozczarowań na Igrzyskach Olimpijskich: piąte miejsce w pięcioboju w 1968 r., a następnie srebrny medal indywidualny i złoty medal drużynowy dla Związku Radzieckiego na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium w 1972 r.
Były trzykrotny indywidualny mistrz świata był również w cieniu własnej drużyny, po tym jak stracił tytuł trzy lata z rzędu na rzecz Pavla Ledneva. Tak więc scena była gotowa na Igrzyska w Montrealu w 1976 r.
Oniszczenko, obecnie kapitan reprezentacji Związku Radzieckiego, trafił kilku pięcioboistów w sekcji szermierczej zawodów, w tym Brytyjczyka Adriana Parkera, który, według kanału olimpijskiego, uważał się za nie do ruszenia.
Początkowo Brytyjczycy myśleli, że to awaria oprogramowania rejestrującego punkty, dopóki nie stało się tak w drugim meczu.
Komitet Olimpijski zbadał więc jego szpadę, broń używaną w szermierce, i pod warstwą skóry odkrył, że jest ona wyposażona w wyłącznik, który rejestrował trafienia, kiedy tylko chciał, mimo że nie dochodziło do kontaktu z przeciwnikami.
Oniszczenko został natychmiast zdyskwalifikowany z Igrzysk Olimpijskich 1976 i wszystkich następnych.
Według ESPN Związek Radziecki również wycofał w tym roku całą swoją drużynę z rozgrywek.
Jednak nie każdy przypadek użycia nowej technologii był oszustwem. Były też przypadki, w których odzież sportowa lub technologia dozwolona w grach została później zakazana.
Strój kąpielowy, który ustanowił 23 rekordy olimpijskie podczas Igrzysk w 2008 roku
Co łączy pływaka olimpijskiego i wahadłowiec kosmiczny? Obaj radzą sobie ze spowalniającym wpływem oporu, stwierdza komunikat prasowy NASA z 2008 r. opisujący kostium kąpielowy Speedo LZR Racer.
Do tego czasu NASA pracowała nad poprawą efektywności lotu swoich rakiet, aby sprostać oporowi lepkości: sile tarcia, która spowalnia poruszający się obiekt w danej substancji, np. powietrzu lub wodzie.
Dlatego gdy agencja SpeedoUSA zwróciła się do NASA z prośbą o opracowanie kostiumu kąpielowego o zmniejszonym oporze powietrza przed Igrzyskami Olimpijskimi w Pekinie w 2008 r., natychmiast podjęła się tego zadania.
„Ludzie patrzyli na nas i mówili: »To nie jest fizyka kwantowa«, a my zaczęliśmy myśleć: »Cóż, właściwie może jednak jest«” – powiedział wówczas Stuart Isaac, starszy wiceprezes ds. sprzedaży zespołowej i marketingu sportowego w Speedo.
W modelu LZR Racer zastosowano technologię hydroform kompresji, „by przylegać do ciała jak gorset”, co pozwoliło zmniejszyć tarcie skóry w wodzie nawet o 24 procent.
Agencja kosmiczna zauważyła, że 23 z 25 rekordów świata w pływaniu ustanowionych podczas Igrzysk Olimpijskich 2008 r. zostały ustanowione przez pływaków noszących kostium LZR Racer, w tym przez Amerykanina Michaela Phelpsa, który zdobył historyczne osiem złotych medali.
Jednak w 2010 roku organizacja World Aquatics zakazała stosowania zaawansowanych technologicznie kostiumów i teraz, w przeciwieństwie do LZR Racer, kostiumy męskie mogą sięgać jedynie od pasa do kolan, a damskie od ramion do kolan.
Igrzyska Olimpijskie zauważają, że jest to przykład sytuacji, w której „technologia posunęła się za daleko” i mimo obaw, że kostium ten doprowadzi do niemożliwych do pobicia rekordów świata, według wpisu z czerwca, do dziś przetrwało tylko sześć rekordów ustanowionych przez pływaków w LZR Racer.
Łowca dwóch łopatek na Igrzyskach Olimpijskich 2012
Oscar Pistorius, południowoafrykański biegacz i osoba po amputacji obu nóg, po raz pierwszy wziął udział w Igrzyskach Paraolimpijskich w 2004 roku. Po zdobyciu tam brązowego medalu został zaproszony przez World Athletics, wcześniej Międzynarodowe Stowarzyszenie Lekkoatletyczne (IAAF), do udziału w biegach dla osób pełnosprawnych przed Igrzyskami Olimpijskimi w 2008 roku.
Jednak w marcu 2007 r. World Athletics zrewidowało swoje zasady i zakazało używania jakichkolwiek urządzeń technicznych w biegach dla osób pełnosprawnych. W tamtym czasie uważano, że protezy Cheetah Flex-Foot używane na obu nogach Pistoriusa dawały mu przewagę nad pełnosprawnymi biegaczami.
Jak wynika z profilu założyciela protezy opublikowanego w 2008 r. w „New York Times”, wynaleziona w latach 80. XX wieku sztuczna noga z włókna węglowego w kształcie litery J jest przeznaczona dla elitarnych sportowców paraolimpijskich.
„Unikalny kształt Cheetah pozwala protezie zginać się i wyginać, aby udawać więzadła i mięśnie stopy” – czytamy w opisie patentu. „Energia kinetyczna pochodząca z kroków użytkownika… zapewnia pionowe ruchy do przodu”.
Sąd Arbitrażowy ds. Sportu podjął decyzję o wykluczeniu południowoafrykańskiego sportowca z Igrzysk Olimpijskich w 2008 roku.
Pistorius później uchylił tę decyzję i wziął udział w igrzyskach olimpijskich i paraolimpijskich w 2012 r. dla RPA. Następnie w 2013 r. został skazany najpierw za zabójstwo z winy umyślnej, a następnie za morderstwo swojej dziewczyny, Reevy Steenkamp, i został zwolniony warunkowo w styczniu po odsiedzeniu 8,5 roku w więzieniu.
Islandzka firma Ossür produkuje teraz ostrza Cheetah dla sportowców paraolimpijskich, którzy zdobyli łącznie 28 medali na Igrzyskach Olimpijskich w Tokio w 2020 roku.
Kontrowersje wokół butów Vaporfly w 2016 r.
Biegacze Eliud Kipchoge, Feyisa Lilesa i Galen Rupp wystąpili w nowej parze butów do biegania na Igrzyskach Olimpijskich w Rio w 2016 r.: prototypach Nike Vaporflys, które jeszcze nie były dostępne na rynku.
Wszyscy trzej stanęli na podium w maratonie mężczyzn podczas tych igrzysk olimpijskich.
Nike wypuściło na rynek buty Zoom Vaporfly 4% w 2017 roku. Nike Vaporfly ma piankową podeszwę środkową, która jest uważana za lżejszą i mniej gęstą niż inne buty na rynku, a także płytkę z włókna węglowego zaprojektowaną tak, aby poprawić efektywność energetyczną biegacza o co najmniej 4 procent.
„Forma musi podążać za funkcją. Wykorzystaliśmy aerodynamiczne spostrzeżenia, aby dostarczyć radykalną i kultową estetykę, która krzyczy prędkością” — powiedział Stefan Guest, starszy dyrektor ds. projektowania obuwia w Nike w komunikacie prasowym z 2017 r. dotyczącym nowego buta.
Przenieśmy się do 2019 r., kiedy Kipchoge z Vaporflys ukończył maraton w czasie poniżej dwóch godzin. Inna kenijska biegaczka, Brigid Kosgei, użyła Vaporflys, aby pobić kobiecy rekord świata w maratonie.
Niedługo po osiągnięciu przez Kipchoge rekordu w 2019 r. organizacja World Athletics zakazała stosowania płytek z włókna węglowego i niektórych kolców w butach używanych podczas zawodów lekkoatletycznych, nie zakazując jednak całkowicie butów Vaporflys przed Igrzyskami Olimpijskimi w Tokio w 2020 r.
W orzeczeniu stwierdzono, że każdy but, który w przyszłości będzie wykorzystywał te elementy, będzie musiał być dostępny na rynku przez co najmniej cztery miesiące, zanim zostanie dopuszczony do użytku w elitarnych zawodach.
„Naszym zadaniem nie jest regulowanie całego rynku obuwia sportowego, ale naszym obowiązkiem jest zachowanie integralności elitarnej rywalizacji poprzez zapewnienie, że buty noszone przez elitarnych sportowców podczas zawodów nie oferują żadnej nieuczciwej pomocy ani przewagi” – powiedział wówczas w oświadczeniu Sebastian Coe, prezes World Athletics.
