Ponieważ szkoły w całym kraju są zmuszone do częściowego zamknięcia, a londyńskie lotniska potwierdzają, że ich budynki posiadają RAAC, TylkoGliwice przygląda się wpływowi, jaki RAAC ma i będzie mieć w przyszłości.
Dla wielu uczniów w Wielkiej Brytanii wrzesień nie był normalnym „powrotem do szkoły”.
Ponad 150 szkół w kraju zostało zmuszonych do całkowitego lub częściowego zamknięcia ze względu na fakt, że są one wyposażone w rodzaj betonu, który mógłby się nagle zawalić.
Zbrojony autoklawizowany beton komórkowy – inaczej znany jako RAAC – to lekki materiał budowlany używany od lat pięćdziesiątych do połowy lat dziewięćdziesiątych XX wieku w Wielkiej Brytanii i na całym świecie.
Ostatnio oszacowano, że jest zagrożony zawaleniem i występuje nie tylko w szkołach, ale także w szpitalach, lotniskach, blokach mieszkalnych, teatrach i innych budynkach użyteczności publicznej.
Rząd brytyjski spotkał się z ogromną krytyką ze względu na sposób, w jaki poradził sobie z sytuacją, a ministrowie w Anglii i Szkocji byli oskarżani o ukrywanie przez miesiące dowodów dotyczących powagi problemu.
Na początku tygodnia brytyjska sekretarz ds. edukacji Gillian Keegan była zmuszona przeprosić po tym, jak wygłosiła „niespodziewane” uwagi przed kamerą, wyrażając jednocześnie frustrację z powodu rozpadającego się kryzysu betonowego w szkołach.
„Czy ktoś kiedykolwiek powiedział: «wiesz, co odwaliłeś, cholernie dobrą robotę, bo wszyscy inni siedzieli na tyłkach i nic nie zrobili?»” – Keegan powiedział na koniec wywiadu dla nadawcy ITV.
Zanim kontrowersje wokół RAAC – i bardzo oczerniana reakcja rządu – wysunęły się na pierwszy plan, raport brytyjskiego organu nadzorującego wydatki, Krajowego Urzędu Kontroli (NAO), uwypuklił koszty i złożoność rozwiązania tego problemu.
Od tego czasu rząd zobowiązał się do całkowitej odbudowy siedmiu „strukturalnie niezdrowych” szpitali zbudowanych przy użyciu RAAC, ale zarówno rodzice, jak i przeciwnicy polityczni wzburzyli się po odpowiedzi parlamentu, a niektórzy twierdzą, że była ona „zbyt wolna” i „nie poszła wystarczająco daleko”.
Jeśli trudno Ci ogarnąć kontrowersje wokół RAAC i samą skalę problemu, Wiadomości Euro jest tutaj, aby Ci pomóc, korzystając z pomocy niektórych ekspertów budowlanych.
Co to jest RAAC?
RAAC jest znany jako mniej trwała forma betonu, której żywotność wynosi około 30 lat. Ma skłonność do zapadania się, gdy zamoknie. Co ciekawe, obawy dotyczące integralności strukturalnej tego materiału badacze po raz pierwszy zgłosili prawie 30 lat temu, w 1994 r.
Produkcja w Wielkiej Brytanii została wstrzymana w latach 80. XX wieku i chociaż nie jest do końca jasne, dlaczego ją zakończono, badacze uważali, że materiał może być podatny na problemy.
„Ze względu na swoją lekkość deski RAAC były powszechnie stosowane do pokryć dachowych płaskich, co jest głównym powodem, dla którego obecne warunki są niebezpieczne. W latach 90., gdy RAAC był nadal w użyciu, inżynierowie konstrukcyjni stwierdzili, że jego trwałość nie była trwała na przestrzeni lat” – powiedział TylkoGliwice Stuart Bosley, dyrektor zarządzający Quantum and Project Advisory w DeSimone Consulting Engineers.
„W miarę starzenia się RAAC może on osłabnąć, zwiększając ryzyko zawalenia się konstrukcji. Jego początkowa popularność wynikała z lekkości, łatwości instalacji i przystępności cenowej. W szczytowym okresie użytkowania był postrzegany jako najnowocześniejszy i wydajny materiał budowlany” – dodał Bosley.
Gdzie zastosowano RAAC?
Wbrew niektórym bieżącym doniesieniom, RAAC był używany nie tylko w Wielkiej Brytanii.
Od lat pięćdziesiątych do osiemdziesiątych XX wieku był również bardzo popularny w takich krajach, jak Irlandia, Australia, Nowa Zelandia i Republika Południowej Afryki.
Eksperci stwierdzili, że jest bardzo mało prawdopodobne, aby RAAC wyprodukowany w krajach innych niż Wielka Brytania mógł uniknąć podobnych problemów.
„RAAC był używany w różnych częściach Europy, ale stopień, w jakim został on przyjęty w każdym kraju lub regionie, był różny” – wyjaśnił Stuart Bosley.
„(Inne zawalenia w Europie) mogą rodzić pytania dotyczące wykorzystania RAAC lub podobnych materiałów w innych konstrukcjach europejskich. Jednakże konieczne jest indywidualne zbadanie każdego zdarzenia w celu ustalenia dokładnych przyczyn” – dodaje.
Jak niebezpieczny jest RAAC?
„RAAC ma krótszą żywotność ze względu na swoje nieodłączne właściwości. Duża ilość porów sprawia, że jest mniej niezawodny do celów konstrukcyjnych” – powiedział TylkoGliwice Andrew Coombe, dyrektor zarządzający My Build My Way.
„Większe jednostki RAAC są szczególnie podatne na nagłe pęknięcia, które mogą mieć katastrofalne skutki w przypadku elementów nośnych, a zawalenie się może nastąpić bez ostrzeżenia”, dodał Coome, „Jako porowata struktura, RAAC jest podatny na wilgoć, chlorki i dwutlenek węgla , co może prowadzić do korozji prętów stalowych lub spawanej siatki drucianej, które działają jako środki wzmacniające w betonie”.
Chociaż nie jest do końca jasne, w ilu budynkach znajduje się RAAC, Stuart Bosley wyjaśnił, że sprawdzenie wszystkich budynków jest absolutnie niezbędne, aby zapewnić bezpieczeństwo osób znajdujących się wewnątrz i w pobliżu.
„Każda konstrukcja zbudowana z RAAC w popularnym okresie użytkowania powinna zostać oceniona pod kątem potencjalnego ryzyka” – stwierdził.
Początki niniejszego numeru sięgają co najmniej 2018 roku w Wielkiej Brytanii, kiedy zawaliła się część dachu w szkole podstawowej Singlewell w Gravesend w hrabstwie Kent. RAAC powiązano z zawaleniem się dachu i choć nikt nie został ranny, przeciwnicy rządu twierdzą, że po tym incydencie konserwatyści powinni byli działać znacznie szybciej.
Skąd wzięły się obawy wokół RAAC?
Chociaż prawdopodobnie nie słyszeliście o RAAC aż do 2023 r., źródło problemu tak naprawdę sięga kilkudziesięciu lat wstecz.
Tak naprawdę o niektórych problemach z materiałem wiadomo już od około czterdziestu lat.
Już w latach 80. XX wieku w wielu budynkach odnotowano zawalenia się dachów w wyniku dziesięcioleci korozji. Niektóre wymagały rozbiórki, a w wielu nie stwierdzono odpowiednich wzmocnień stalowych.
Pod koniec lat 90. i na początku XXI wieku Building Research establishment (BRE) opublikował prace badawcze, w których stwierdzono, że w wielu deskach dachowych RAAC zidentyfikowano nadmierne ugięcia i pęknięcia, oraz uwydatniono „nadmierne” problemy w znacznej liczbie starszych budynków wykorzystujących materiał.
W 2019 roku Stały Komitet ds. Bezpieczeństwa Konstrukcyjnego wydał ostrzeżenie o upadku dla instytucji rządowych, a także szpitali, kościołów, specjalistów budowlanych i władz lokalnych odpowiedzialnych za szkoły. Chcieli, aby „deski RAAC sprzed 1980 r. przekroczyły już oczekiwany okres użytkowania i zaleca się rozważenie ich wymiany”.
To wydarzenie i inne skłoniły Departament Edukacji (DfE) do wydania wytycznych dotyczących bezpieczeństwa dotyczących RAAC. Doszło do wstrzymań, najwyraźniej z powodu niewystarczających funduszy i opóźnień związanych z Covid-19, aż do lutego tego roku, kiedy siedem związków zawodowych zażądało pilnych działań w związku z „szokującym stanem” budynków szkolnych grożących zawaleniem.
Szefowie związków zawodowych powiedzieli wówczas, że sytuacja „sięgnęła dna”. W czerwcu cztery szkoły w Essex i północno-wschodniej Anglii zostały zmuszone do zamknięcia z powodu obecności RAAC w ich sufitach. Uczniowie, których to dotyczy, uczyli się zdalnie lub w alternatywnych, bezpiecznych miejscach.
Co dalej, jeśli chodzi o zapobieganie katastrofom opartym na RAAC?
Z pewnością był to trudny czas dla tych, którzy zostali poinformowani, że ich budynki zawierają RAAC.
Niektórym uczniom mówi się, że będą musieli brać udział w lekcjach zdalnych w stylu pandemii, podczas gdy inni dyrektorzy szkół gorączkowo szukają tymczasowych obiektów.
Około 14 szpitali zbudowanych „w całości lub w większej części przy użyciu RAAC” uznano za niebezpieczne, a siedem z nich uznano za „krytyczne” i nienadające się do użytku po roku 2030.
W miarę zbliżania się chłodniejszych miesięcy Krajowy Rejestr Ryzyka ostrzegł przed zagrożeniem dla szkół ze strony „niskich temperatur” i „silnych opadów śniegu”, które mogą stanowić „znaczące zagrożenie dla dobrostanu ludzi”.
Lider opozycji Sir Keir Starmer obwinia rząd za rozpadający się kryzys betonu, „skracając narożniki” i „przyklejając politykę tynku”, przyłączając się w tej opinii do ekspertów branżowych.
„Można argumentować, że rząd mógł podjąć bardziej rygorystyczne kroki w celu określenia rzeczywistego zakresu ryzyka” – powiedział TylkoGliwice Stuart Bosley. Dodał: „Biorąc pod uwagę, że obawy te utrzymują się od ponad dziesięciu lat, dobrze zorganizowane podejście do zarządzania ryzykiem mogłoby potencjalnie zapobiec temu powszechnemu dylematowi”.
Rzecznik rządu odrzucił twierdzenia o nadużyciach, twierdząc, że ministrowie działali „zdecydowanie”, aby uporać się ze skandalem RAAC. DfE wezwało szkoły, aby aktywnie sprawdzały obecność RAAC w swoich budynkach i oświadczyły, że zaoferują fundusze, aby można było zwrócić się o poradę ekspertów.
Niektórzy kwestionują, czy to wystarczy, czy też jest po prostu za mało i za późno.
„Po stwierdzeniu jakiegokolwiek zużycia szkoły powinny niezwłocznie wdrożyć środki bezpieczeństwa, w tym odgrodzić zagrożone obszary” – wyjaśnił Bosley. „Niezbędne jest uaktualnienie procedur ewakuacyjnych, kładąc nacisk na zabezpieczenia przed możliwymi awariami strukturalnymi”.
