Transparency International opublikowało swój najnowszy raport na temat wysiłków antykorupcyjnych w Europie Zachodniej i UE.
Eksperci twierdzą, że po raz pierwszy od ponad dekady korupcja w Europie Zachodniej i Unii Europejskiej pogłębia się.
Najnowszy wskaźnik postrzegania korupcji (CPI) Transparency International zbadał 180 krajów i terytoriów na podstawie postrzeganego przez nie poziomu korupcji w sektorze publicznym w skali od zera (bardzo skorumpowany) do 100 (bardzo czysty).
Z raportu wynika, że eksperci i biznesmeni uważają, że najmniej skorumpowanym krajem na świecie jest Dania, a tuż za nią plasują się Finlandia i Nowa Zelandia, które zajmują odpowiednio drugie i trzecie miejsce.
Pomimo wysokich miejsc w ogólnym zestawieniu kilka najwyżej notowanych demokracji, takich jak Szwecja (82), Holandia (79), Islandia (72) i Wielka Brytania (71), odnotowało najniższe wyniki. roczny wskaźnik CPI od czasu jego pierwszej publikacji w 2012 r.
„Spadek regionalnego wyniku CPI w Europie Zachodniej i UE pokazuje, że rządy europejskie muszą poważniej podejść do walki z korupcją i poszanowania praworządności” – powiedziała Flora Cresswell, koordynatorka biura regionalnego Transparency International na Europę Zachodnią.
„Ograniczenie kontroli i równowagi pozostawia otwarte drzwi dla korupcji” – stwierdziła. „Kraje muszą podnieść swoje standardy i lepiej egzekwować własne zasady, aby zintensyfikować wysiłki przeciwko korupcji, chronić system wymiaru sprawiedliwości przed ingerencją i zapewniać siatkę bezpieczeństwa dla potężnych grup interesu w polityce”.
Według Transparency International wysiłki antykorupcyjne uległy stagnacji lub osłabły w ponad trzech czwartych krajów regionu.
Kraje osiągające najlepsze wyniki to Dania (90), Finlandia (87) i Norwegia (84), natomiast najgorsze kraje to Węgry (42), Rumunia (46) i Bułgaria (45).
Spośród 31 krajów tego regionu jedynie sześć krajów znacząco poprawiło swój wynik od 2012 roku: Czechy (57), Estonia (76), Grecja (49), Łotwa (60), Włochy (56) i Irlandia (77). ). .
W porównaniu z wynikami CPI z 2015 r. Austria (71), Luksemburg (78), Szwecja (82) i Wielka Brytania (71) znacznie się pogorszyły.
Polska (54) również odnotowała siedmiopunktowy spadek w ciągu ostatniej dekady z powodu „wysiłków poprzedniej partii rządzącej, Prawa i Porządku (PiS), mającej na celu zmonopolizowanie władzy kosztem interesu publicznego” – czytamy w raporcie. Zwraca również uwagę, że Grecja (49.) zajmuje bardzo niskie miejsce na liście na rok 2023 ze względu na słabą niezależność sądów.
W jakich obszarach kraje wysokiej rangi mogą usprawnić walkę z korupcją?
Jednak nawet czołowe kraje mają trudności z zwalczaniem korupcji w sektorze publicznym, jak stwierdzono w raporcie, zauważając, że „mają słabe wyniki w ściganiu firm płacących łapówki w celu podboju rynków zagranicznych”.
W raporcie zwrócono uwagę na sprawę z Holandii (79), gdzie władze skrytykowano za decyzję o niewnoszeniu oskarżenia wobec firmy Shell w sprawie dotyczącej korupcji w sektorze ropy naftowej w Nigerii, szczególnie w świetle szokujących uniewinnień we Włoszech w ramach tej samej transakcji.
Transparency International nawiązuje także do niedawno zaproponowanej unijnej dyrektywy antykorupcyjnej, która, jeśli zostanie przyjęta, wymagałaby od państw członkowskich „uczynienia transnarodowego przekupstwa po stronie popytu za przestępstwo”.
Niektóre kraje UE uznały już za przestępstwo zarówno podaż, jak i popyt na przekupstwo zagraniczne. Rzadko jednak – jeśli w ogóle – występują przeciwko zagranicznym urzędnikom.
Niektóre z najgłośniejszych skandalów korupcyjnych w najnowszej historii dotyczyły prania pieniędzy za pośrednictwem banków w krajach UE, takich jak Dania (90), Niemcy (78) i Szwecja (82). Niepowodzenie rządów we właściwym nadzorowaniu banków jest jednym z powodów, dla których na szczeblu europejskim trwają prace nad nowym organem ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy.
Choć w raporcie zbadano przede wszystkim przypadki korupcji transgranicznej w Afryce, ujawniono również, że Szwajcaria (82), pomimo wysokiego wyniku w rankingu CPI, w dalszym ciągu zmaga się ze swoim statusem ośrodka prania pieniędzy, w którym skorumpowane elity zagraniczne mogą z łatwością znaleźć pośredników w celu stworzenia oraz zarządzaj dla nich spółkami i funduszami powierniczymi.
Jednakże niedawno zaproponowany projekt ustawy ma na celu rozszerzenie obowiązków związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy na prawników i innych specjalistów w celu zwalczania tego zjawiska.
Ze sprawozdania wynika, że wiele pozostaje do zrobienia w zakresie przejrzystości w Irlandii (77), gdzie dostęp do rejestrów beneficjentów rzeczywistych jest prawie całkowicie utrudniony przez bardzo złożony system.
Stwierdza, że problem ten występuje również we Francji (71), ponieważ analiza danych dotyczących beneficjentów rzeczywistych spółek w tym kraju z lipca 2023 r. wykazała, że ogólnie rzecz biorąc nie da się zidentyfikować beneficjentów rzeczywistych w przypadku 61 % wszystkich spółek, które trzymać tam nieruchomości.
W rzeczywistości analiza Transparency International wykazała, że dostęp społeczeństwa obywatelskiego i dziennikarzy w całej UE do informacji o prawdziwych właścicielach przedsiębiorstw był znacznie ograniczony.
