PARYŻ — Po tym, jak jego ryzykowna decyzja o przedterminowych wyborach nie przyniosła oczekiwanych efektów, Emmanuel Macron stanął przed bolesnym wyborem: wycofać swoich kandydatów, aby spróbować powstrzymać skrajną prawicę, czy spróbować uratować to, co pozostało z jego niegdyś dominującego ruchu, zanim umrze.
Dla 46-letniego przywódcy Francji, niedzielne wybory parlamentarne pierwszej tury były upokorzeniem równie osobistym, jak jego oszałamiający awans na urząd prezydenta siedem lat temu, gdy był jeszcze początkującym outsiderem.
Zwołał przedterminowe głosowanie po katastrofalnej porażce skrajnej prawicy w czerwcowych wyborach europejskich, mając na myśli jeden cel: powstrzymać francuskie chyłkiem zmierzające w stronę ekstremów. Osiągnął coś przeciwnego.
Druga co do wielkości gospodarka Europy i jedyne mocarstwo w UE posiadające broń jądrową jest teraz bliżej niż kiedykolwiek uformowania po raz pierwszy skrajnie prawicowego rządu, po tym jak Zgromadzenie Narodowe Marine Le Pen objęło zdecydowaną przewagę już w pierwszej fazie głosowania.
Jeśli druga tura wyborów 7 lipca przyniesie zwycięstwo Zjednoczeniu Narodowemu w parlamencie — a prognozy wskazują, że jest to możliwe — Francja znajdzie się na nieznanych wodach: krajem będą rządzić, przynajmniej częściowo, politycy, którzy zyskali sławę dzięki sympatyzowaniu z Władimirem Putinem, a jednocześnie przysięgali rozbicie Unii Europejskiej, wypowiedzenie wojny migracyjnej i wystąpienie z NATO.
Chociaż partia Le Pen złagodziła niektóre ze swoich ostrzejszych stanowisk, pozostaje głęboko sceptyczna wobec głównego nurtu zachodnich stanowisk politycznych. Zwycięstwo w tych wyborach dałoby jej potężny impuls do wygrania prezydentury Francji w 2027 r.
„Możemy z całą pewnością stwierdzić, że detoksykacja Zgromadzenia Narodowego osiąga ostatnią fazę” – powiedział Bruno Cautrès, analityk polityczny z instytutów Sciences Po.
„Wygrali wybory europejskie trzy razy z rzędu, a Marine Le Pen dwukrotnie przeszła do drugiej tury wyborów prezydenckich. Jeśli wygrają drugie co do ważności wybory we Francji (wybory parlamentarne), staną się częścią głównego nurtu” – dodał.
Według ostatecznych wyników opublikowanych przez ministerstwo spraw wewnętrznych, partia Le Pen jest o krok od władzy, zdobywając 29,5 proc. głosów w pierwszej turze. W niedzielę instytut sondażowy Ipsos oszacował, że skrajna prawica może zdobyć od 230 do 280 miejsc w 577-osobowym Zgromadzeniu Narodowym.
Według wyników opublikowanych przez francuskie ministerstwo spraw wewnętrznych koalicja Macrona Ensemble zajęła trzecie miejsce z 20 proc. głosów, za lewicowym sojuszem Nowy Front Ludowy, który uzyskał 28 proc. głosów.
Biorąc pod uwagę, że próg niezbędny do uzyskania bezwzględnej większości w parlamencie wynosi 289 miejsc, skrajna prawica może być w stanie utworzyć rząd w ciągu tygodnia, a premierem zostanie 28-letni przewodniczący Zgromadzenia Narodowego Jordan Bardella.
Pytanie brzmi, czy cokolwiek lub ktokolwiek może temu zapobiec.
Jak blisko Le Pen zbliży się do absolutnej większości, zależy od tego, jak inne partie i Macron zareagują na jej miażdżące zwycięstwo. Czy odłożą na bok swoje różnice i zjednoczą się, by pokonać skrajną prawicę?
Wybory parlamentarne to złożony, dwuetapowy proces, w którym dwaj kandydaci, którzy uzyskali najwięcej głosów w pierwszej turze, przechodzą do drugiej tury. Jednak w tych kluczowych wyborach frekwencja była wysoka, co oznaczało, że w około 315 okręgach wyborczych trzeci kandydat, często ktoś z koalicji „Ensemble” Macrona, również zakwalifikował się do drugiej tury.
W niedzielny wieczór sojusznicy Macrona zastanawiali się, co zrobić.
Kandydaci Ensemble zostali wyeliminowani w połowie z 577 okręgów wyborczych Francji. Centrowa grupa parlamentarna Macrona ma się zmniejszyć z 250 posłów do mniej niż 100 w Zgromadzeniu Narodowym. Teraz jego centrowi sojusznicy stoją w obliczu ogromnej presji, aby wycofać się z wyścigu w wielu obszarach i doradzić swoim zwolennikom, aby głosowali na lewicowy sojusz, który obejmuje radykałów skrajnej lewicy, w próbie pokonania Le Pen.
Po opublikowaniu pierwszych prognoz tysiące obywateli Francji zgromadziło się na Place de la République w Paryżu, aby zaprotestować przeciwko skrajnej prawicy. Sceny przypominały protesty przeciwko Jean-Marie Le Penowi, ojcu Marine, który zakwalifikował się do drugiej tury wyborów prezydenckich w 2002 r. jako kandydat partii znanej wówczas jako Front Narodowy.
Wówczas partie i wyborcy zjednoczyli się przeciwko skrajnej prawicy, odkładając na bok swoje różnice i pokonując skrajnego kandydata w ramach polityki znanej jako Kordon sanitarny. Ale polityka europejska zmieniła się dramatycznie w ciągu ostatnich dwóch dekad.
Skrajnie lewicowa partia France Unbowed i jej lider Jean-Luc Mélenchon wyłaniają się jako prawdopodobnie jeszcze większy wróg dla centrowców niż Le Pen, po roku spędzonym na walce w Zgromadzeniu Narodowym. Sam Macron spędził większość tej kampanii, krytykując politykę lewicowego sojuszu New Popular Front, do którego należy skrajna lewica, jako „groteskową” i destrukcyjną dla Francji.
Premier Macrona Gabriel Attal, wypowiadając się kilka godzin po porażce, podkreślił tę kwestię: Wezwał do „nieoddawania głosów na Front Narodowy”, ale zasugerował, że kandydaci należący do koalicji Macrona powinni wycofać się tylko w przypadkach, gdy kandydat z „sił republikańskich” ma większe szanse na wygraną — prawdopodobnie z wyłączeniem kandydatów z France Unbowed.
Najwyraźniejszy znak Kordon sanitarny Przełomowy głos zabrał sojusznik Macrona i były premier Edouard Philippe, który wyraźnie wezwał wyborców, by również przeciwstawili się Zjednoczeniu Narodowemu i Francji Nieugiętej.
„Ponieważ lewica uczyniła z Macrona swojego głównego przeciwnika, a Mélenchon i Macron spędzili miesiące na walce w ogromnej bitwie politycznej, trudno jest wskrzesić Kordon sanitarny„, powiedział Bruno Jeanbart, ankieter z OpinionWay. „Nie wiemy też, czy to zrobi różnicę dla wyborców”. Jeanbart dodał, że wyborcy centrowi często wstrzymują się od głosu, gdy mają wybór między skrajną lewicą a skrajną prawicą.
Kandydaci, którzy zakwalifikowali się do drugiej tury głosowania, mają czas do wtorkowego wieczoru, aby zdecydować, czy wycofają się z wyścigu, czy będą kontynuować walkę. W niedzielny wieczór okazało się, że w wielu okręgach wyborczych trzeci najlepszy kandydat wycofuje się, aby pomóc przeciwnikowi pokonać National Rally.
Oznacza to, że szacunki dotyczące liczby miejsc dla skrajnej prawicy były „już nieaktualne”, ponieważ opierały się na wynikach drugiej tury wyborów, zanim kandydaci zaczęli się wycofywać – powiedział Brice Teinturier, dyrektor instytutu sondażowego Ipsos, wypowiadając się w telewizji BFMTV.
Zgromadzenie Narodowe oświadczyło, że nie będzie próbowało utworzyć rządu, jeśli nie zdobędzie bezwzględnej większości w parlamencie. W niedzielę Le Pen nalegała, że Bardella zostanie premierem tylko wtedy, gdy Zgromadzenie Narodowe uzyska poparcie parlamentu. Tradycyjnie prezydent Francji nominuje premiera z największej grupy parlamentarnej w Zgromadzeniu Narodowym.
„Bez wyraźnej większości zawsze będą istnieć stare feudalizmu, celowa bezwładność i polityczne manewry, które zniszczą prawdziwą alternatywę, której kraj potrzebuje” – powiedziała Le Pen podczas wydarzenia kampanijnego w mieście Hénin-Beaumont na wschodzie kraju.
Aby uzyskać większość bezwzględną, Le Pen musiałaby zawrzeć umowę z posłami konserwatywnej partii Les Républicains. Jednak przedwyborczy sojusz Le Pen z liderem Les Républicains, Erikiem Ciottim, wywołał gwałtowną reakcję partyjnych potentatów.
Jeśli wybory doprowadzą do zawieszenia parlamentu, projekt polityczny Macrona może potrzebować trochę więcej czasu, aby umrzeć.
We Francji trwa sezon wyborczy – nigdy nie było lepszego czasu na przeczytanie Playbook Paris. Otrzymuj analizy wyborcze od najlepszych reporterów TylkoGliwice prosto do swojej skrzynki odbiorczej każdego dnia o 7 rano. Bądź na bieżąco – przeczytaj Playbook Paris. Zarejestruj się tutaj.
