Podczas gdy Kongo zmaga się z największą epidemią mopksu, naukowcy ostrzegają, że dyskryminacja homoseksualnych i biseksualnych mężczyzn na kontynencie może pogorszyć sytuację.
W listopadzie Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) po raz pierwszy zgłosiła, że Mpox, znana również jako ospa małpia, rozprzestrzenia się w Kongo drogą płciową.
Stanowi to znaczące odejście od poprzednich zaostrzeń, gdy wirus zarażał głównie ludzi mających kontakt z chorymi zwierzętami.
Mpox występuje w niektórych częściach Afryki Środkowej i Zachodniej od dziesięcioleci, ale dopiero w 2022 r. udokumentowano, że rozprzestrzenia się drogą płciową; większość z około 91 000 osób zarażonych w około 100 krajach w tym roku to mężczyźni homoseksualni lub biseksualni.
W Afryce niechęć do zgłaszania objawów może zepchnąć epidemię do podziemia, twierdzi Dimie Ogoina, specjalista chorób zakaźnych na Uniwersytecie Delty Nigru w Nigerii.
„Może być tak, że ponieważ homoseksualizm jest prawnie zabroniony w większości części Afryki, wiele osób nie zgłasza się, jeśli uważają, że zostały zarażone ospą” – stwierdziła Ogoina.
Urzędnicy WHO oświadczyli, że zidentyfikowali pierwsze przypadki cięższej postaci mpoksu przenoszonego drogą płciową w Kongu zeszłej wiosny, wkrótce po przybyciu do Kinszasy, stolicy Konga, mieszkańca Belgii, który „przedstawił się jako mężczyzna utrzymujący stosunki seksualne z innymi mężczyznami”. . Agencja zdrowia ONZ podała, że pięć innych osób, które miały kontakt seksualny z mężczyzną, zaraziło się później mpoksem.
„Od lat nie doceniamy potencjału przenoszenia mpoksu w Afryce drogą płciową” – stwierdził Ogoina, który wraz ze swoimi kolegami po raz pierwszy zgłosił w 2019 r., że mpoks może przenosić się drogą płciową.
Luki w monitorowaniu sprawiają, że oszacowanie, ile przypadków mpox ma związek z płcią, stanowi wyzwanie – stwierdził. Zauważył jednak, że większość przypadków mpoksu w Nigerii dotyczy osób, które nie miały żadnego znanego kontaktu ze zwierzętami.
W Kongo odnotowano około 13 350 podejrzanych przypadków mpox, w tym 607 zgonów do końca listopada, a jedynie około 10% przypadków zostało potwierdzonych przez laboratoria. Nie jest jednak jasne, ile infekcji przeniosło się drogą płciową. WHO twierdzi, że około 70% przypadków dotyczy dzieci poniżej 15. roku życia.
Podczas niedawnej podróży do Konga w celu oceny ogniska urzędnicy WHO odkryli, że wśród pracowników służby zdrowia „nie było świadomości”, że mpoks może przenosić się drogą płciową, co skutkuje pominięciem przypadków.
WHO stwierdziła, że władze ds. zdrowia potwierdziły przenoszenie mpox drogą płciową „między partnerami płci męskiej i jednocześnie poprzez przenoszenie heteroseksualne” w różnych częściach kraju.
Mpox zazwyczaj powoduje objawy, w tym gorączkę, wysypkę skórną, zmiany chorobowe i bolesność mięśni utrzymujące się do jednego miesiąca. Rozprzestrzenia się poprzez bliski kontakt i większość ludzi wraca do zdrowia bez konieczności leczenia.
Podczas poważnej międzynarodowej epidemii w 2022 r. w niektórych krajach, w tym w Kanadzie, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, wdrożono programy masowych szczepień, których celem były osoby należące do grupy najwyższego ryzyka — geje i osoby biseksualne. Eksperci twierdzą jednak, że w Afryce to raczej nie zadziała z kilku powodów, w tym z powodu piętna wobec społeczności gejowskich.
„Nie sądzę, że będziemy świadkami takiego samego wrzasku w sprawie szczepionek w Afryce, jaki widzieliśmy na Zachodzie w zeszłym roku” – powiedziała dr Boghuma Titanji, adiunkt medycyny chorób zakaźnych w Emory University School of Medicine w Atlancie.
Powiedziała, że homoseksualiści i biseksualiści najbardziej narażeni na zachorowanie na mpox mogą obawiać się wzięcia udziału w szerokim programie szczepień. Kraje powinny pracować nad sposobami podawania zastrzyków – jeśli to możliwe – w sposób, który nie powodowałby ich stygmatyzacji – stwierdziła.
Doktor Jean-Jacques Muyemba, dyrektor generalny Narodowego Instytutu Badań Biomedycznych w Kongu, powiedział, że dwie prowincje w Kongu zgłosiły niepokojące zjawisko w postaci skupisk mpox przenoszonych drogą płciową.
W Kongo nie ma licencjonowanej szczepionki i trudno byłoby uzyskać wystarczającą liczbę szczepionek w jakimkolwiek zakrojonym na szeroką skalę programie, powiedział Muyemba. Powiedział, że kraj próbuje uzyskać japońską szczepionkę przeciwko mpoksowi, ale problemy regulacyjne komplikują sytuację.
Na całym świecie dopuszczono tylko jedną szczepionkę przeciwko mpoksowi, wyprodukowaną przez duńską firmę Bawarski Nordic. Dostawy są bardzo ograniczone i nawet gdyby były dostępne, musiałyby zostać zatwierdzone przez kraje afrykańskie, które z nich korzystają, lub przez WHO. Do tej pory szczepionka była dostępna w Kongo wyłącznie w drodze badań.
Oyewale Tomori, nigeryjski ekspert ds. wirusów zasiadający w kilku radach doradczych WHO, stwierdził, że rządy afrykańskie prawdopodobnie mają zbyt wiele konkurencyjnych priorytetów, aby zwracać się do agencji zdrowia ONZ lub darczyńców o pomoc w zabezpieczeniu szczepionek.
„W Afryce mpox jest najprawdopodobniej uważany za utrapienie o niskim priorytecie” – stwierdziła Tomori.
Powiedział, że silniejszy monitoring, sieci laboratoriów i lepsza dostępność materiałów diagnostycznych byłyby dla kontynentu bardziej pomocne niż szczepionki.
Bez większych wysiłków na rzecz powstrzymania epidemii w Afryce Ogoina przewidział, że mpox będzie w dalszym ciągu zakażać nowe populacje, ostrzegając, że choroba może również wywołać epidemie w innych krajach, podobnie jak w przypadku globalnego stanu nadzwyczajnego ogłoszonego przez WHO w zeszłym roku.
„Kiedy wybuchła pandemia wirusa HIV, dotyczyła ona homoseksualnych i biseksualnych mężczyzn na globalnej północy, a Afryka myślała, że to nie nasz problem” – powiedział. „Zanim się zorientowaliśmy, dotarł do Afryki, ale nadal myśleliśmy, że populacje heteroseksualne będą chronione”.
Kobiety w wieku rozrodczym są obecnie przyczyną ponad 60% nowych zakażeń wirusem HIV w Afryce.
„Martwię się, że to samo stanie się teraz z mpoxem” – powiedział. „Jeśli nie zajmiemy się tymi epidemiami w Afryce, wirus będzie powracał”.
