Nowy rząd Czarnogóry ostatecznie objął władzę po zapewnieniu poparcia antyzachodniego sojuszu, który wzywał do zacieśnienia stosunków z Kremlem. Ursula von der Leyen stwierdziła jednak, że kraj ten nadal jest liderem wśród kandydatów do członkostwa w UE.
Po miesiącach negocjacji premier Czarnogóry Milojko Spajic ostatecznie we wtorek o świcie zatwierdził swój nowy rząd koalicyjny.
Ale nadchodzący rząd kierowany przez 36-letniego lidera proeuropejskiej, centrowej partii „Europa Teraz!” to niezręczna koalicja, gdyż nowy rząd powstał dopiero przy wsparciu antyzachodniego, prorosyjskiego sojuszu.
„Teraz Europa!”, młoda partia powstała w 2022 r. i opowiadająca się za przystąpieniem Czarnogóry do Unii Europejskiej, uzyskała 26% głosów w czerwcowych wyborach do parlamentu w Czarnogórze po obiecaniu elektoratowi wyższych płac i emerytur oraz reform gospodarczych.
Spajic został mianowany premierem Czarnogóry w sierpniu, zdobywając głosy 46 z 81 deputowanych, przy 19 głosach przeciw, przy czym jeden wstrzymał się od głosu, a pozostali byli nieobecni. Jednak do tej pory nie udało mu się znaleźć wystarczającej liczby sojuszników, aby utworzyć nowy rząd pod jego przywództwem.
Wreszcie uzyskał poparcie sojuszu „For the Future of Montenegro”, którego przywódca Andrija Mandić wcześniej krytykował członkostwo Czarnogóry w NATO i wzywał do zacieśnienia więzi z Rosją. W referendum w 2006 roku był także przeciwny oderwaniu się od Serbii.
Warunkiem poparcia ugrupowania dla koalicyjnego rządu Spajica był wybór Mandicia na przewodniczącego parlamentu, co zostało potwierdzone w poniedziałek ku konsternacji opozycji.
W poniedziałek Spajic próbował przekonać parlamentarzystów do poparcia programów jego nowego rządu koalicyjnego, mówiąc: „Naszym celem jest uczynienie z Czarnogóry Szwajcarii Bałkanów, Singapuru Europy”.
Jednak opozycja, Demokratyczna Partia Socjalistów Czarnogóry, ubolewała, że nowy rząd będzie daleki od obietnic Spajica.
„Czarnogóra ma teraz antyeuropejski, antyczarnogórski i prorosyjski rząd” – powiedział przewodniczący partii Danijel Zivkovic.
W poniedziałek setki zwolenników opozycji machających flagami Czarnogóry zorganizowało protest przed budynkiem parlamentu w stolicy przeciwko nowemu rządowi.
Umowa koalicyjna zawiera także warunek, że ugrupowania proserbskie w ciągu roku dołączą do rządu wraz ze swoimi ministerstwami.
Czarnogóra nadal „liderem” UE
Pomimo wcześniejszych zaleceń urzędników UE, którzy mówili, że Spajic powinien unikać wprowadzania do swojego rządu antynatowskich i antyzachodnich grup politycznych, najwyższa urzędniczka Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen powiedziała we wtorek Spajicowi, że powinien kontynuować proces integracji Czarnogóry z Unią Europejską.
„Czarnogóra jest od dawna najbardziej zaawansowanym krajem Bałkanów Zachodnich na ścieżce przystąpienia do UE i cieszę się, że jest Pan zdeterminowany utrzymać… stanowisko” – powiedziała von der Leyen po rozmowach z prezydentem Jakowem Milatoviciem.
„Moja pierwsza wiadomość jest taka, że cieszę się, że powinniście teraz w pełni skoncentrować się na zadaniu związanym z celem akcesyjnym” – dodała. „Wspólnie powinniśmy przejść teraz ostatnią milę i doprowadzić ją do mety”.
Von der Leyen spotkała się ze Spajiciem i innymi czarnogórskimi urzędnikami podczas podróży po krajach Bałkanów Zachodnich aspirujących do przyłączenia się do unii składającej się z 27 krajów. Przed Czarnogórą Von der Leyen odwiedziła Macedonię Północną i Kosowo, a we wtorek ma udać się do Serbii.
