18 października 1896: The New York Journal opublikował pierwszy komiks „Yellow Kid”, często cytowany jako pierwszy regularnie ukazujący się komiks w gazecie.
Na przełomie XIX i XX wieku w Stanach Zjednoczonych, w ogniu zaciekłej wojny prasowej pomiędzy potentatami Josephem Pulitzerem i Williamem Randolphem Hearstem, na scenę wkroczyła nowa forma sztuki: komiks gazetowy.
Kiedy Hearst i Pulitzer próbowali zrównać się z coraz bardziej sensacyjnymi nagłówkami, na łamach „Pulitzera” zaczął pojawiać się mały dzieciak z ogoloną głową, wystającymi zębami i w żółtej koszuli nocnej. Świat Nowego Jorku.
„Żółty dzieciak”, jak go nazywano, został po raz pierwszy stworzony przez rysownika Richarda Outcaulta w 1895 r., kiedy Outcault był pracownikiem Świat.
Bohaterem był irlandzki chuligan z kamienicy, który przemierzał Nowy Jork, a komiks był pełen slapstickowego humoru i komentarzy społecznych.
Czytelnicy go uwielbiali. Pośpieszyli, żeby kupić każdy numer gazety, kiedy był w niej Yellow Kid, i Świat zaczął publikować kreskówki Yellow Kid kilka razy w tygodniu.
To przykuło uwagę Hearsta, który zauważył, że kreskówka zwiększa sprzedaż jego konkurenta. Sięgnął głęboko do kieszeni i zaoferował Outcaultowi dużą sumę pieniędzy za opuszczenie statku i dołączenie do jego gazety.
18 października 1896 roku w czasopiśmie „Żółty dzieciak” ukazała się pierwsza publikacja Dziennik nowojorskistając się regularnym i ciągłym komiksem prasowym – obecnie często cytowanym jako pierwszy komiks prasowy na świecie.
Jego wizerunek stał się tak wszechobecny, że Yellow Kid stał się maskotką charakterystycznego dziennikarstwa tabloidowego tamtej epoki, powodując znaczny wzrost sprzedaży „The Journal” i nieświadomie inspirując termin „żółte dziennikarstwo”.
Ale czy naprawdę był to pierwszy na świecie komiks prasowy? Wielu ekspertów uważa, że to nadmierne uproszczenie.
Kreskówki kontra komiksy
„Jak w przypadku większości rzekomych „pierwszych wydarzeń”, woda jest znacznie bardziej mętna, niż chcieliby tego zapracowani reporterzy” – powiedział amerykański historyk komiksów Allan Holtz Kultura TylkoGliwice w e-mailu.
„Jedynym naprawdę niekwestionowanym tytułem nadawanym Żółtemu Dzieciakowi, a właściwie „Zaułkowi Hogana” z Żółtym Dziecięciem w roli głównej, był pierwszy serial animowany, który odniósł ogromny sukces w gazecie” – kontynuował autor książki „American Newspaper Comics”.
Wątpliwości Holtza wynikają z charakterystycznych cech komiksów – są to wielopanelowe kreskówki, które opowiadają historię i często są publikowane w gazetach lub magazynach.
Holtz powiedział, że Yellow Kid rzadko korzystał z formatu wielopanelowego. Zwykle wybierano pojedynczy panel, co czyniło z niego kreskówkę, a nie komiks.
W Europie istniało wiele kreskówek poprzedzających „Żółtego Dzieciaka”, ale Holtz twierdzi, że pochodziły one z czasopism i książek, a nie z gazet.
Jednym z przykładów jest brytyjski komiks „Ally Sloper”, który po raz pierwszy został opublikowany w 1867 roku w brytyjskim magazynie humorystycznym Judy.
Fikcyjną postać można było spotkać „przechadzającą się” po alejkach, aby uniknąć właściciela i innych wierzycieli, którym był winien pieniądze.
We Francji „La Famille Fenouillard” zadebiutowało w 1889 roku na łamach skierowanego do rodzin mieszczańskich tygodnika „Le Journal de la Jeunesse”.
Satyryczny rysunek opowiadał o przygodach rodziny mieszczańskiej podróżującej po świecie.
Jednak za ojca chrzestnego tego wszystkiego uważa się szwajcarski komiks „Monsieur Vieux Bois”, który został po raz pierwszy opublikowany w formie książkowej w 1832 roku.
Została zaadaptowana na język angielski – jak się wydaje, bez zgody autora – jako „Przygody pana Obadiaha Oldbucka” i trafiła do Stanów Zjednoczonych w 1849 roku w książce nowojorskiego wydawcy.
Dziedzictwo popkultury
Niezależnie od tego, która kreskówka była faktycznie oryginalnym komiksem, pewne jest, że Yellow Kid był fenomenem kulturowym, który zapoczątkował w USA pasję do „śmiesznych gazet”, która wywarła trwały wpływ na popkulturę.
Od 1908 roku komiks stał się codziennością w prasie Kronika San Francisco a gazety w całym kraju publikowały nowe historie, aby zachęcić czytelników do kupowania egzemplarzy.
Niektóre z najsłynniejszych komiksów – jak „Peanuts” Charlesa Schulza, „Garfield” Jima Davisa czy „Calvin i Hobbes” Billa Wattersona – przeniosły się poza kartki papieru do filmów i programów telewizyjnych oraz towarów handlowych, stając się kulturowymi kamieniami probierczymi w swoich własne prawo.
W Europie znajdują się parki tematyczne, pomniki i muzea poświęcone bohaterom komiksów, takim jak francuski „Asterix i Obelisk” czy belgijski „Smerfy”.
Niektóre z najnowszych i najpopularniejszych komiksów można dziś znaleźć w Internecie, a komiksy takie jak „xkcd” i „Saturday Morning Breakfast Cereal” przyciągają miliony czytelników.
