W najnowszym odcinku poświęconym gospodarce realnej dowiadujemy się o ludziach stojących za szwedzkimi przedsiębiorstwami gospodarki społecznej, którzy chcą wywierać pozytywny wpływ, a nie tylko maksymalizować zyski.
Kiedy mówimy o gospodarce, często mówimy o wzroście, zyskach, menedżerach i akcjonariuszach.
W najnowszym odcinku Real Economy udajemy się do drugiego co do wielkości miasta Szwecji, Göteborga, aby poznać inny rodzaj gospodarki, w której ludzie są na pierwszym miejscu: gospodarkę społeczną.
Matilda Holgersson to 31-letnia Szwedka, która pasjonuje się muzyką, sztuką i kotami. Kilka lat temu problemy zdrowotne wykluczyły ją z rynku pracy na pięć lat.
„W 2017 roku studiowałam na uniwersytecie, ale cierpiałam na wypalenie zawodowe, zdiagnozowano u mnie zespół wypalenia zawodowego i depresję. Stało się to bardzo szybko i bardzo zachorowałam” – powiedziała reporterowi Real Economy Bryanowi Carterowi.
„Przez pierwsze sześć miesięcy niewiele pamiętam, ponieważ byłem w bardzo złym stanie i cierpiałem na silne stany lękowe. Często byłem hospitalizowany i przeszedłem bardzo ciężkie leczenie”.
Stopniowo Matyldzie udało się poczuć lepiej i odzyskać życie towarzyskie. Częścią jej procesu zdrowienia jest praca przez ostatnie sześć miesięcy w Ęngås Gård, spółdzielni produkującej żywność i organizującej wydarzenia, która oferuje Matyldzie i innym osobom stojącym przed podobnymi wyzwaniami szansę na powrót do zdrowia.
„Pozytywnym aspektem pracy w spółdzielni jest to, że pomagamy sobie nawzajem i mamy duże zrozumienie potrzeb wszystkich” – ujawniła.
„W miejscach, w których wcześniej pracowałem, posiadanie złego dnia uważano za trochę dziwne. Nie powinno się pokazywać, jak się czujesz. Ale tutaj masz prawo być tym, kim jesteś. Pracujesz tyle, ile chcesz” możesz.”
Miejsce pracy Matyldy jest częścią organizacji branżowej o nazwie Social Trade. Kierowana przez dyrektora generalnego Mari Odenbjörk stara się przezwyciężyć piętno kojarzone w Szwecji ze spółdzielniami i przedsiębiorstwami społecznymi, aby nawiązać kontakty handlowe z bardziej tradycyjnymi typami przedsiębiorstw.
„Spółdzielnie w Szwecji nadal są trochę źle widziane. Nie jest to do końca legalne” – wyjaśniła Mari. „Pracuję z ludźmi, którzy chcą pomagać ludziom, którzy naprawdę chcą coś zmienić”.
Nowe podejście do zdrowej pracy
W porcie w Göteborgu przedsiębiorstwo społeczne Kajskjul46 świadczy usługi dla osób prywatnych i branż, takie jak naprawa mebli i drukowanie tekstyliów. Pełni także funkcję spółdzielni rehabilitacji zawodowej.
„W Szwecji mamy bardzo duży problem z osobami cierpiącymi na choroby wywołane stresem. Musimy mieć inną wizję tego, czym jest zdrowa praca” – ujawniła Hanna-Sara Kristensson, dyrektor Kajskjul46.
Wszystkie zyski tutaj osiągane są bezpośrednio ponownie inwestowane w firmę, co czasami może komplikować dostęp do pomocy finansowej.
„Nie możemy udać się do banków i poprosić o pożyczkę itp. Mamy więc wiele różnych projektów, fundusze europejskie i różne fundusze w Szwecji, o które możemy się ubiegać. Myślę jednak, że banki nadal postrzegają nas jako trochę niejasne. Kiedy zysk nie jest głównym celem, tak naprawdę nas nie rozumieją” – dodała Maria.
„Włączanie polityk”, które pomogą w rozwoju przedsiębiorstw społecznych
Istnieją zasadnicze różnice między krajami UE, jeśli chodzi o gospodarkę społeczną. W Szwecji stanowi 4,2% płatnej siły roboczej w kraju. Jest to wynik poniżej średniej UE wynoszącej 6,3% i nadal poniżej Luksemburga wynoszącej 9,9%.
„Widzimy, że polityki publiczne nie w pełni uznają odpowiedzialność społeczną, jaką przyjmują na siebie przedsiębiorstwa społeczne. Bardzo brakuje ram fiskalnych” – wyjaśnia Giulia Galera, włoska ekspertka w dziedzinie ekonomii społecznej.
„Polityka publiczna jest absolutnie bardzo ważna, jeśli chodzi o tworzenie sprzyjających ekosystemów, sprzyjającego środowiska, w którym przedsiębiorstwa społeczne mogą powstawać, rozwijać się i rozwijać” – stwierdziła.
Podmioty ekonomii społecznej przyznają, że jednym z głównych problemów, z jakimi się borykają, jest dostęp do finansowania. Ale Giulia Galera twierdzi, że inwestycje nie są jedynym sposobem, aby pomóc tym firmom w wykorzystaniu ich pełnego potencjału.
„Uważam, że zbyt wiele uwagi poświęcono finansowaniu jako rozwiązaniu umożliwiającemu rozwój przedsiębiorstw społecznych, natomiast uważam, że polityki sprzyjające są ważniejsze, aby stworzyć warunki niezbędne do tworzenia przedsiębiorstw społecznych”.
Co UE robi, aby rozwijać europejską gospodarkę społeczną?
Plan działania UE dotyczący gospodarki społecznej został przyjęty w grudniu 2021 r. w celu „zmobilizowania pełnego potencjału ekonomii społecznej”.
„Plan działania UE to bardzo ważny krok naprzód” – Giulia powiedziała Real Economy. „Przede wszystkim dlatego, że uznaje ekonomię społeczną za specyficzną dynamikę. Jednocześnie wyjaśnia różnice między podmiotami ekonomii społecznej a tradycyjnymi przedsiębiorstwami. Następnie uznaje, że ekonomia społeczna jest aktywna nie tylko w sektorach niszowych, takich jak sektorze opieki społecznej, ale we wszystkich ekosystemach przemysłowych.
Plan działania nie jest jednak wiążący dla państw członkowskich. Sukces będzie zatem w dużej mierze zależał od chęci krajów UE do wdrożenia inicjatyw gospodarki społecznej, które umożliwią ludziom takim jak Matylda wyobrażenie sobie lepszej przyszłości.
„Widzę, że w przyszłości prawdopodobnie będę pracować na pełny etat. Planuję też wrócić na uniwersytet i w dłuższej perspektywie chciałabym pracować z dziećmi w inny sposób. I widzę, że tak się dzieje. To fajne, że Mam taką nadzieję na przyszłość i wiem, że ją osiągnę” – podsumowała Matylda.
