Europejskie agencje zdrowia wielokrotnie ostrzegały, że utrzymujące się piętno wobec osób zakażonych wirusem HIV oznacza, że wiele z nich przez lata nie zostanie przebadanych i nie zostanie zdiagnozowanych.
Szkoccy widzowie telewizyjni są obecnie celem pierwszej od czterdziestu lat dużej brytyjskiej kampanii na rzecz zdrowia publicznego przeciwko HIV/AIDS.
Reklama jest dziełem Terrence Higgins Trust (THT), wiodącej brytyjskiej organizacji charytatywnej zajmującej się HIV.
Ma na celu zwalczanie piętna, które nadal otacza wirusa pomimo znacznej poprawy metod diagnostyki, leczenia i zapobiegania, które radykalnie ograniczyły jego rozprzestrzenianie się w Wielkiej Brytanii i innych krajach.
Oryginalna, wspierana przez brytyjski rząd kampania mająca na celu podniesienie świadomości na temat wirusa zaowocowała dwoma najbardziej zapadającymi w pamięć klipami telewizyjnymi lat 80. – jednym przedstawiającym gigantyczny czarny nagrobek, a drugim górę lodową z napisem AIDS.
Nakręcone w czasie, gdy nie było skutecznych metod leczenia tej choroby, krótkie reklamy nawoływały ogół społeczeństwa do edukowania się na temat wirusa HIV, używając hasła „Nie umieraj z ignorancji”.
Z kolei reklama THT emitowana obecnie w Szkocji nie koncentruje się na ryzyku, ale na piętnie.
Ogłaszając rozpoczęcie swojej kampanii, organizacja charytatywna wyjaśniła, że w Szkocji podejście do osób, u których wynik testu na obecność wirusa HIV jest pozytywny, pozostaje daleko w tyle za postępem medycyny.
„Opublikowane dzisiaj nowe badania wykazały niepokojąco niski poziom wiedzy na temat wirusa HIV. Tylko jedna trzecia (35%) mieszkańców Szkocji byłaby szczęśliwa, gdyby pocałowała osobę żyjącą z wirusem HIV, mimo że od lat 80. XX wieku wiadomo, że HIV nie może być przekazywany dalej przez ślinę” – stwierdziła organizacja na temat sondażu finansowanego przez rząd Szkocji.
„Dane pokazują również, że prawie połowa (46%) mieszkańców Szkocji wstydziłaby się powiedzieć innym osobom, że jest nosicielem wirusa HIV, co pokazuje, jak napiętnowana jest dziś choroba HIV.
„Dane wyraźnie pokazują także brak wiedzy na temat tego, jak duży postęp poczyniono w walce z wirusem HIV w ciągu ostatnich 40 lat – zaledwie jedna trzecia Szkotów jest świadoma, że osoby żyjące z wirusem HIV i będące na skutecznym leczeniu nie są w stanie go pokonać na partnerów.”
Zmieniać czasy
W latach 80. w szkockich miastach odnotowano jeden z najwyższych w Europie wskaźników zakażeń wirusem HIV, co było kryzysem powszechnie przypisywanym wspólnemu używaniu skażonych igieł do wstrzykiwań przez osoby zażywające narkotyki.
Chociaż ówczesny rząd Wielkiej Brytanii był zdecydowanie konserwatywny społecznie, szczególnie jeśli chodzi o homoseksualizm, wprowadzono wymianę igieł, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa HIV poprzez dzielenie się strzykawkami.
Tymczasem w Wielkiej Brytanii dostępność profilaktyki przedekspozycyjnej, czyli PrEP, za pośrednictwem krajowej służby zdrowia (NHS) oznacza, że wiele populacji o podwyższonym ryzyku zarażenia wirusem HIV jest teraz w stanie chronić się przed wirusem.
Dostępne leki oznaczają również, że osoby, które uzyskały już pozytywny wynik testu, mogą zmniejszyć miano wirusa do niewykrywalnego poziomu i skutecznie wyeliminować ryzyko zarażenia innych.
Według najnowszych danych Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w ostatnich latach liczba osób w Europie żyjących z niezdiagnozowanym wirusem HIV rośnie – i tak jak THT opisuje tę sytuację w Szkocji piętno pozostaje wysoko na liście czynników.
„Utrzymujące się, powszechne piętno wokół wirusa HIV powstrzymuje ludzi od poddawania się testom i w niebezpieczny sposób spycha nas z kursu na osiągnięcie naszego celu na rok 2030, jakim jest położenie kresu AIDS” – powiedział dyrektor regionalny WHO na Europę, dr Hans Henri P. Kluge.
„Jeśli mamy dotrzymać naszej obietnicy, musimy zapewnić sprawiedliwy dostęp do usług związanych z HIV. Musimy współpracować, aby nikt nie bał się poddania się testowi ani nie czuł wstydu, rozpaczy ani izolacji w związku ze swoim statusem. Wszyscy i wszędzie powinni mogli uzyskać potrzebne im usługi i opiekę pełną szacunku”.
