Kiedy znajduję się w trudnych chwilach, Matka Maryja przychodzi do mnie…
Dziś Dzień Wniebowzięcia, główne chrześcijańskie święto upamiętniające wniebowzięcie ciała i duszy Dziewicy Maryi do Nieba.
Jest świętem państwowym w wielu krajach europejskich, takich jak Austria, Belgia, Chorwacja, Francja, Grecja, Włochy, Polska, Portugalia, Słowenia, Hiszpania i Szwajcaria.
Ale poza świętymi implikacjami wstąpienia Matki Jezusa do jej Boskiej Rezydencji, widać wyraźnie, że Dziewica Maryja już od dłuższego czasu przenika popkulturę. Niezależnie od tego, czy chodzi o wybiegi mody, gwiazdy muzyki pop wykorzystujące ikonografię religijną, czy też towary przedstawiające religijną ikonę, można znaleźć przypomnienia o Maryi we wszystkich aspektach kultury.
Artyści tacy jak francuski twórca Soasig Chamaillard rekonfigurują kultowy obraz poprzez kiczowate przekształcenie figurek w Mary jako Barbie i Różowego Power Rangera, na przykład trzymając w niektórych przypadkach Pikachu lub Elmo zamiast małego Jezusa – co doprowadziło do przewidywalnej reakcji, z wieloma uznając jej pracę za świętokradztwo.
Projektanci mody, tacy jak Jean Paul Gaultier i Alexander McQueen, wykorzystali w swoich projektach wizerunek Matki Boskiej, podczas gdy Dolce & Gabbana zawsze umieszcza Madonnę na swoich nadrukach.
Jeśli chodzi o tańsze ubrania i akcesoria, popularne przykłady „religijnego zawłaszczania”, z którymi mogłeś się spotkać podczas dojazdów do pracy lub podczas weekendowych spacerów, obejmują torby na ramię z Taylor Swift udającą Maryję Dziewicę, otoczoną świetlistą poświatą ; świece modlitewne ozdobione feministycznymi ikonami i artystami, takimi jak Simone de Beauvoir czy Frida Khalo; koszulki przedstawiające postacie z popkultury, takie jak koszulka „Matka Boża Sceptycyzmu” przedstawiająca Danę Scully z Archiwum X w pozie Maryi, trzymającą mikroskop zamiast niemowlęcia.
Wspominam o nich, ponieważ tak się złożyło, że właśnie dzisiaj mam na sobie tę koszulkę i być może posiadam kiczowatą świecę modlitewną z Dolly Parton w świętym całunie.
Jeśli chodzi o gwiazdy muzyczne, przykładów jest zbyt wiele, by je wymienić.
Godne uwagi są Nicki Minaj i Lana Del Rey przebrane za postać Matki Marii – Minaj podczas macierzyńskiej sesji zdjęciowej dzięki uprzejmości Davida LaChapelle oraz Del Rey w jej filmie krótkometrażowym „Tropico”, w którym gra zarówno Ewę, jak i Matkę Marię (podczas gdy John Wayne jest przedstawiany jako Bóg w klipie).
Jest też Beyoncé, prawdopodobnie najsłynniejsza artystka, która skierowała obraz Dziewicy Maryi nie tylko w swoim zmysłowym teledysku do singla „Mine”, w którym przebiera się za Marię Dziewicę i obejmuje główkę małego dziecka (nawiązując do rzeźby „La Pieta” Michała Anioła, przedstawiająca Marię trzymającą martwe ciało Jezusa po ukrzyżowaniu), ale także dla niej 2017 pozy zapowiadające ciążę i narodziny.
Kultowe teraz zdjęcia wykonane we współpracy z artystą Awolem Erizku i Masonem Poole pokazały, że Beyoncé przekazuje katolickie przedstawienia Matki Boskiej i Matki Bożej z Guadalupe, a także symbolikę Oshun – bogini ludu Joruba z Nigerii, Beninu, Togo i Ghany , obchodzony również na Haiti i Kubie, a związany z koncepcjami płodności i macierzyństwa.
Ale dlaczego artystki i twórcy nadal wykorzystują wizerunek Matki Boskiej w swoich pracach i promocji online? Czy są to tylko przymrużone wyrazy podziwu, transgresywna chęć prowokacji poprzez wyrwanie czegoś z kontekstu, aw niektórych przypadkach zestawienie sacrum z tym, co niektórzy mogą nazwać profanum?
Jednym z wyjaśnień może być komentarz na temat fandomu jako nowej religii, w której fani przedstawiają swoich idoli jako bóstwa – coś, co bardzo łatwo może przynieść odwrotny skutek, ponieważ celebryci są tak samo ludźmi, jak ludzie, którzy ich podziwiają. Postrzegane i napędzane przez Internet rozłączenie może prowadzić do dość spektakularnych upadków, o czym mogą zaświadczyć fani Lizzo.
Inna możliwa odpowiedź mogłaby brzmieć: Cóż, skoro Kanye Ye West i Kendrick Lamar przywłaszczyli sobie religijną ikonografię wcześniej, jako Jezus w koronie cierniowej, dlaczego nie mieliby celebrować współczesnej kobiecości w ten sam sposób?
Obraz Matki Boskiej obejmuje różne aspekty, w tym macierzyństwo, cierpienie i władzę, dlatego można go zastosować w popkulturze, aby skomentować trwałość systematycznych ram, w których pozwolono obrazom rozwijać się jak kajdany w czasie. Przywłaszczając ikonografię religijną i celebrując niekoniecznie jej świętość, ale jej symboliczną wielość, artyści lepiej przyjmują złożoność bycia kobietą, która nie może ograniczać się np. do ról macierzyńskich. Maryja zostaje usunięta z jej (raczej redukcyjnego) wizerunku jako symbolu czystości i płodności i ponownie wykorzystana jako symbol siły. Wiele średniowiecznych ilustracji pokazuje nawet jej walkę z demonami, więc nie jest to żadna nowość.
Dekontekstualizacja Matki Marii w celu ponownego przywłaszczenia jej jako feministycznej latarni morskiej przez współczesnych artystów może być dla niektórych problematyczna; ale dla innych jest to wyzywające odzyskanie kobiecej boskości we wszystkich jej licznych permutacjach, jedna po to, by lepiej rzucić wyzwanie stwardniałym pojęciom czystości.
Artystka bada rolę kobiecą, potwierdza własne wyobrażenia i proponuje je publiczności, aby zastanowiła się nad rolą kobiet na świecie.
Torebki Tote lub Taylor Swift są po prostu fajne, a cała sprawa ogranicza się do bezwstydnej (ale skutecznej) komercjalizacji historycznych obrazów, zdradzając albo szalejący kompleks boga, albo potrzebę dążenia niektórych celebrytów do pozorów nieśmiertelności.
Niezależnie od przypadku, pozostaje fascynujące. I niepokojące w sposobie, w jaki nietolerancja wciąż panuje, jak dowiedziała się hiszpańska piosenkarka Zahara w 2021 roku.
Jeden z plakatów promocyjnych Zahary na koncert w Toledo został ocenzurowany z powodu „ekstremalnej obrazy Dziewicy”.
Incydent jest interesujący, ponieważ rada miasta Toledo wycofała plakat jej koncertu pod presją hiszpańskiej narodowo-konserwatywnej partii politycznej Vox.
Na plakacie Zahara pojawiła się przebrana za Dziewicę, z niebieską opaską na piersi, na której można było przeczytać słowo „puta” („suka” – tytuł jej albumu).
Jej koncert nie został odwołany, ale zdjęcia zostały zakazane.
Najwyraźniej nie dostali notatki o przemyśleniu koncepcji kobiecości.
Aby uniknąć takich incydentów, być może więcej artystów powinno podwoić siły i rzucić wyzwanie historycznemu sacrum, aby lepiej komentować wciąż problematyczną teraźniejszość.
Bluźniercza świeca modlitewna Dolly Parton, ktoś?
