Działająca od 2011 roku Żelazna Kopuła stanowi pierwszą linię obrony Izraela przed rakietami. Rozmawialiśmy z ekspertem, aby zrozumieć, jak działa system.
7 października bojownicy Hamasu wystrzelili grad rakiet z zablokowanej Strefy Gazy w kierunku Izraela w ramach niespodziewanego ataku, który ponownie zaognił konflikt izraelsko-palestyński.
Kluczem do odparcia rakiet po stronie izraelskiej jest Żelazna Kopuła – system obrony przeciwrakietowej, który stał się kamieniem węgielnym bezpieczeństwa kraju od jego pierwszego rozmieszczenia w 2011 roku.
Opracowany przez państwową izraelską firmę zbrojeniową Rafael, na przestrzeni lat okazał się szczególnie skuteczny. Władze izraelskie twierdzą, że technologia wojskowa może pochwalić się 90% skutecznością w przechwytywaniu rakiet wroga.
Jak więc dokładnie działa Żelazna Kopuła?
Każda bateria Żelaznej Kopuły, której według szacunków na terytorium Izraela działa co najmniej 10, składa się z trzech elementów. Pierwszym z nich jest radar wykrywający nadlatujące rakiety. Następnie wystrzeliwany jest pocisk przechwytujący Tamir, który ma przechwycić nadlatującą rakietę w powietrzu.
Wreszcie istnieje centrum dowodzenia i kontroli zawierające oprogramowanie tworzące i wysyłające komunikat z radaru do rakiety przechwytującej.
System ma przechwytywać rakiety o zasięgu od 4 km do 70 km.
Jak skuteczna jest Żelazna Kopuła?
Pomimo 90% wskaźnika powodzenia, jaki zapewniali izraelscy urzędnicy wojskowi, Jean-Loup Samaan, starszy pracownik naukowy w Instytucie Bliskiego Wschodu Uniwersytetu w Singapurze, opisuje kwestię skuteczności Żelaznej Kopuły jako „bardzo kontrowersyjną”.
„Powodem tego jest to, że ostatecznie musimy polegać na szacunkach i danych, którymi są dane izraelskiego rządu” – wyjaśnił TylkoGliwice Next.
„Jak dotąd izraelski rząd stwierdził, że skuteczność Żelaznej Kopuły jest dość wysoka. Mówili o 90% współczynniku przechwytywania. Pytanie brzmi: co dokładnie oznacza ten współczynnik przechwytywania?” on dodał.
Samaan zwraca uwagę, że Żelazna Kopuła przechwytuje lub niszczy jedynie rakiety, które uważa się za zagrażające cywilnym obszarom miejskim.
„Jeśli masz rakietę wysłaną z Gazy na bezludny obszar w Izraelu, Żelazna Kopuła nie zostanie aktywowana. Trudno więc dokładnie powiedzieć, co kryje się za 90% skutecznością” – stwierdził.
Inną kwestią związaną ze skutecznością Żelaznej Kopuły jest to, że Samaan twierdzi, że system nie odstraszył Hamasu ani innych palestyńskich grup bojowników od przeprowadzania ataków rakietowych na terytorium Izraela.
„W sobotę 7 października Hamas wystrzelił w zasadzie więcej rakiet niż przez ostatnie dziesięć dni konfliktu między Hamasem a Izraelem w 2021 r.” – powiedział Samaan.
„Mówi nam to zatem, że Żelazna Kopuła może być skuteczna operacyjnie, ale strategicznie tak naprawdę nie odstrasza organizacji palestyńskich” – dodał.
Jak finansowana jest Żelazna Kopuła?
Utrzymanie sprawności Żelaznej Kopuły ma wysoką cenę. Według Samaana koszt tylko jednego z pocisków przechwytujących Tamir szacuje się na około 50 000 dolarów (47 251 euro).
Pierwotnie finansowaniem Żelaznej Kopuły zajmował się Izrael, ale ze względu na wysokie koszty systemu kraj ten musiał polegać na swoim wieloletnim sojuszniku, Stanach Zjednoczonych.
Z raportu Biura Badawczego Kongresu Stanów Zjednoczonych wynika, że Stany Zjednoczone przekazały prawie 3 miliardy dolarów (2,8 miliarda euro) na baterie Iron Dome, przechwytywacze, koszty koprodukcji i ogólne utrzymanie.
„Począwszy od 2016 r. Stany Zjednoczone i Izrael uważały, że wsparcie izraelskiej obrony przeciwrakietowej, a w szczególności rozwoju i produkcji Żelaznej Kopuły, stanowi centralny element stosunków dwustronnych” – wyjaśnił Samaan.
„Pomysł był taki, że Izrael był w stanie znaleźć technologię, która może chronić jego terytorium, ale potrzebuje wsparcia finansowego Stanów Zjednoczonych, aby utrzymać tę zdolność” – dodał.
W czwartek agencja Reuters poinformowała, że prezydent USA Biden będzie zwracał się do Kongresu o dalsze 14 miliardów dolarów (13,2 miliarda euro) pomocy wojskowej dla Izraela.
Strach przed eskalacją
Na początku obecnego konfliktu sama liczba rakiet wystrzelonych przez Hamas w kierunku Izraela, szacowana na od 2200 do ponad 3000 (choć Hamas twierdzi, że wystrzelił 5000), zdawała się skutecznie przytłaczać system.
Samaan podkreśla jednak, że Hamas nie ma nieograniczonych dostaw amunicji.
„Podejrzewam, że w nadchodzących dniach Hamas będzie miał trudności z utrzymaniem zdolności wystrzelenia takiej samej liczby rakiet na Izrael” – powiedział.
Być może największą obecnie obawą dotyczącą zdolności Żelaznej Kopuły do dalszej ochrony terytorium Izraela jest perspektywa regionalnej eskalacji obecnego konfliktu.
„Jednym z powodów, dla których Izrael, a może przede wszystkim Stany Zjednoczone, chcą zapobiec regionalnej eskalacji, jest to, że jeśli Hezbollah w Libanie zacznie angażować się w konflikt, Hezbollah będzie miał znacznie większą siłę ognia niż Hamas” – powiedział Samaan .
„Ma setki tysięcy rakiet. Zatem Hezbollah mógłby bardzo szybko pokonać Żelazną Kopułę.
W ataku Hamasu 7 października zginęło ponad 1300 Izraelczyków.
W odpowiedzi Izrael zarządził „całkowite oblężenie” Strefy Gazy i zbombardował enklawę nalotami.
Eksperci ONZ wyrazili „poważne obawy humanitarne i prawne” w związku z oblężeniem, w wyniku którego mieszkańcy Gazy zostali pozbawieni żywności, wody, prądu i paliwa.
W czwartek palestyńskie ministerstwo zdrowia poinformowało, że w Gazie zginęło co najmniej 3785 osób.
Więcej informacji na temat tej historii można znaleźć w filmie w odtwarzaczu multimedialnym powyżej.
