Jak zielona jest Szwajcaria? Od zasilania ludzi po baterie wody

Zmiany klimatyczne były jednym z głównych tematów dyskusji podczas niedawnego spotkania Światowego Forum Ekonomicznego w Davos

W styczniu naukowcy potwierdzili, że rok 2023 był najgorętszym rokiem w historii, a wysokie temperatury zagrażały limitowi globalnego ocieplenia na poziomie 1,5°C.

W Europie Szwajcaria jest szczególnie narażona na zmiany klimatyczne. W ciągu ostatniej dekady temperatury były średnio o 2,5°C wyższe niż w czasach przedindustrialnych.

Jej lodowce doświadczyły rekordowego topnienia – w ciągu ostatnich dwóch lat ubyło ich o 10 procent. Ekstremalne warunki pogodowe zmieniły się z ulewnych ulew w utrzymującą się suszę.

Zmiany klimatyczne były jednym z głównych tematów dyskusji podczas niedawnego spotkania Światowego Forum Ekonomicznego w Davos. Dlatego w tym miesiącu przyjrzymy się ekologicznym referencjom kraju, w którym odbyło się globalne spotkanie.

Referenda w Szwajcarii: głos za klimatem?

Składanie petycji jest jedną z najstarszych tradycji demokratycznych Szwajcarii i odgrywa wyjątkową rolę w jej działaniach klimatycznych.

Popularne inicjatywy obywatelskie mające na celu stworzenie nowego prawa wymagają poddania pod głosowanie 100 000 ważnych podpisów. Propozycje zatwierdzenia lub odrzucenia istniejących przepisów wymagają 50 000.

Istnieją również obowiązkowe referenda, które wymagane są do zmiany konstytucji, przystąpienia do organizacji międzynarodowej lub wprowadzenia nadzwyczajnego ustawodawstwa federalnego na okres dłuższy niż rok.

W czerwcu ubiegłego roku w referendum w Szwajcarii szwajcarscy wyborcy poparli nowe prawo, które ma przyspieszyć przejście kraju z paliw kopalnych na energię odnawialną, tak aby do 2050 r. osiągnąć zerową emisję netto. Ogółem 51,9% wyborców odpowiedziało „tak” na przepisy dotyczące klimatu i innowacji zapisanie w prawie celu zerowego netto.

Niektóre nie są tak skuteczne, jak propozycja obrońców praw zwierząt z 2022 r. dotycząca zakazu testów na zwierzętach, która została w większości odrzucona.

Referenda te przybierają różne formy. Młodzi Socjaliści, młodzieżowe skrzydło Partii Socjaldemokratów, zebrali właśnie wystarczającą liczbę podpisów, aby można było znaleźć pod jednym z nich wniosek dotyczący wprowadzenia wysokiego podatku od majątku, który miałby pomóc w finansowaniu działań na rzecz ochrony klimatu.

Ich propozycja przewidywałaby 50-procentowy podatek od spadków w wysokości ponad 50 milionów franków (53,3 miliona euro), a generowane przez niego fundusze byłyby przeznaczone wyłącznie na walkę z globalnym ociepleniem.

„Ci, którzy przez dziesięciolecia narażali nasze zasoby naturalne dla własnego zysku, powinni zapłacić cenę” – czytamy na ich stronie internetowej.

Młodzi Socjaliści co roku składają sporo takich petycji – często w oparciu o obawy osób zbyt młodych, aby uczestniczyć w polityce w inny sposób.

Czy Szwajcaria wycofuje się z energii jądrowej i przechodzi na energię słoneczną?

Według Międzynarodowej Agencji Energetycznej Szwajcaria jest jednym z krajów o najniższej intensywności emisji dwutlenku węgla w sektorze energii elektrycznej. Przed zeszłoroczną COP28 w Dubaju Felix Wertli, ambasador Szwajcarii ds. klimatu, powiedział, że znalezienie strategii na rzecz energii odnawialnych i efektywności energetycznej jest kluczem do planu klimatycznego kraju.

Około trzy czwarte zużywanej przez nią energii pochodzi ze źródeł odnawialnych – głównie energii wodnej.

Ale referenda mogą być mieczem obosiecznym. W 2017 r. Szwajcarzy głosowali za stopniowym wycofywaniem się z energii jądrowej i od tego czasu sektor energetyczny kraju znajduje się w fazie przejściowej. Duże uzależnienie od energii wodnej oznacza, że w okresie zimowym, gdy zasoby wody są ograniczone, kraj musi importować energię, aby pokryć zapotrzebowanie.

Źródła energii Szwajcarii są zatem często zależne od sąsiadów i często obejmują paliwa kopalne.

Aby wypełnić lukę związaną z wycofywaniem energii jądrowej, potrzebne są większe inwestycje w odnawialne źródła energii – zwłaszcza takie jak wiatr, które zapewniają większą produkcję w okresie zimowym – jeśli Szwajcaria ma osiągnąć swoje cele w zakresie emisji.

Szwajcarskie władze federalne wyznaczyły sobie cel na poziomie 2 miliardów GWh nowej energii słonecznej zgodnie z przepisami promującymi rozwój energii słonecznej. Przeznaczyli ponad 3 miliardy franków szwajcarskich (około 3,14 miliarda euro), aby pomóc firmom i właścicielom domów w rezygnacji z paliw kopalnych.

Gigantyczna „bateria wodna” pomaga stabilizować dostawy

Budowanie zasobów odnawialnych oznaczało także opracowanie innowacyjnych sposobów pomagających w utrzymaniu stałych dostaw.

W 2022 r. uruchomiono gigantyczną „baterę wodną” w podziemnej jaskini położonej 600 metrów pod ziemią w kantonie Valais. Może przechowywać energię odpowiadającą 400 000 akumulatorów samochodów elektrycznych, korzystając z dwóch dużych basenów wodnych znajdujących się na różnych wysokościach.

Nadmiar energii elektrycznej jest magazynowany poprzez pompowanie wody z basenu dolnego do basenu wyższego, skutecznie „ładowując” akumulator.

Gdy potrzebna jest energia elektryczna, kierunek przepływu wody zostaje odwrócony. Przepływ wody obraca turbinę, która wytwarza energię wodną.

Dzięki możliwości magazynowania i wytwarzania ogromnych ilości energii bateria odegra ważną rolę w stabilizacji dostaw energii w Szwajcarii i Europie. Zmniejsza ryzyko przeciążenia sieci energetycznej w okresach dużego zapotrzebowania, takich jak fale upałów.

Jaki kraj miesiąca według TylkoGliwice Green?

Co miesiąc wyróżniamy kraj europejski, który opowiada się za klimatem, przyrodą i środowiskiem. Nasz Zielony Kraj Miesiąca wyróżnia się wszystkim, od ekoinnowacji po zmianę polityki.

Oto niektóre kraje, które wcześniej znajdowały się w centrum uwagi: Szwecja, Albania, Dania, Islandia, Austria, Portugalia, Hiszpania, Estonia i Walia.