Naukowcy zaobserwowali, że szympansy po raz pierwszy zastosowały odwieczną ludzką strategię militarną.
Na granicy niebezpiecznego terytorium oddział liczący około 30 osób biorący udział w patrolu granicznym wspina się na skaliste wzgórze w celu przeprowadzenia rozpoznania.
Wykrywając dźwięki przeciwników nieco zbyt blisko, aby zapewnić im komfort, oddział wycofuje się. Nie ma powodu ryzykować walki, mając przeciwne szanse.
Jest to scenariusz, który miał miejsce niezliczoną ilość razy w historii ludzkich wojen. Jednak w tym przypadku nie chodziło o ludzi, ale o szympansy w Parku Narodowym Tai na południowo-zachodnim Wybrzeżu Kości Słoniowej – największym chronionym obszarze lasu deszczowego w Afryce Zachodniej.
W czwartek naukowcy oświadczyli, że udokumentowali taktyczne wykorzystanie wzniesień w sytuacjach wojennych, codziennie przez trzy lata obserwując dwa sąsiadujące ze sobą zbiorowiska dzikich szympansów zachodnich w Parku Narodowym Tai.
Badanie wykazało, że informacje uzyskane podczas rekonesansu na wzgórzach wpłynęły na to, czy szympansy dokonywały wypraw na terytorium wroga, przy czym małpy te wydawały się bardziej skłonne do tego, gdy ryzyko konfrontacji było mniejsze.
Badanie, jak twierdzą naukowcy, po raz pierwszy odnotowuje wykorzystanie tej odwiecznej ludzkiej strategii militarnej przez najbliższych żyjących krewnych naszego gatunku.
„Wykazuje wyrafinowane umiejętności poznawcze i współpracę, umożliwiające przewidywanie, dokąd i kiedy się udać, oraz bezpieczne działanie na podstawie zebranych informacji” – powiedział antropolog biologiczny z Uniwersytetu w Cambridge, Sylvain Lemoine, główny autor badania opublikowanego w czasopiśmie PLOS Biology.
„Szympansy są niezwykle terytorialne”
Lemoine stwierdził, że przemoc międzygrupowa jest u szympansów wszechobecna. Na nakładających się obszarach przygranicznych czasami dochodzi do potyczek, a nawet porwań.
„Szympansy konkurują o przestrzeń, która obejmuje zasoby pożywienia. Duże terytoria są korzystne, ponieważ ograniczają konkurencję wewnątrz grupy, a na większych terytoriach zwiększają się wskaźniki reprodukcji samic” – stwierdził Lemoine.
Dwie sąsiednie grupy obserwowane w tym badaniu były tej samej wielkości, liczące od 40 do 45 osobników, z około pięcioma do sześciu dorosłymi mężczyznami i od 10 do 13 dorosłymi kobietami – resztę stanowiła młodzież, młode osobniki i niemowlęta. Naukowcy twierdzą, że mężczyźni zawsze dominują nad kobietami.
„Szympansy są niezwykle terytorialne. Regularnie uczestniczą w patrolach granicznych, podczas których osobniki wędrują po obrzeżach ich terytorium w bardzo skoordynowany i spójny sposób” – powiedział Lemoine.
„Angażują się w spotkania międzygrupowe, które są brutalne, niebezpieczne i stresujące. Spotkania międzygrupowe mogą obejmować wymianę zdań na odległość, kontakty wizualne lub kontakty fizyczne połączone z bójkami, ugryzieniami i pościgami” – dodał Lemoine.
„Zabójstwa są powszechne, a ofiarami mogą być osoby w każdym wieku”.
Słuchanie rywalizujących grup
Wspinaczka po wzgórzach niekoniecznie poprawia wizualne wykrywanie członków konkurencyjnej społeczności, zamiast tego zapewnia lepsze warunki akustyczne umożliwiające wykrywanie przeciwników za pomocą dźwięku.
„Szczyty wzgórz są pokryte roślinnością i nie zapewniają dobrych punktów widokowych” – powiedział Lemoine.
Szympansy przebywające na szczytach granicznych wzgórz zazwyczaj powstrzymywały się od głośnego jedzenia i żerowania, zamiast tego odpoczywały i słuchały.
Było bardziej prawdopodobne, że po zejściu ze wzgórza wkroczyły na niebezpieczne terytorium, jeśli rywalizujące szympansy znajdowały się dalej.
Takie wtargnięcia miały miejsce w około 40% przypadków, gdy rywale znajdowali się w odległości około 500 metrów, 50%, gdy rywale byli w odległości około kilometra i 60%, gdy rywale byli w odległości około 3 kilometrów.
Zachowanie szympansów może dać wgląd w nasz własny gatunek
Szympansy i blisko spokrewnione bonobo to gatunki genetycznie najbliższe człowiekowi, mające około 98,8% wspólnego DNA. Według badań opublikowanych w czerwcu linie ewolucyjne człowieka i szympansa rozdzieliły się około 6,9–9 milionów lat temu.
Badanie zachowań szympansów może dać wgląd w nasz własny gatunek.
„Możemy lepiej zrozumieć, skąd pochodzimy i co czyni nas ludźmi. Możemy lepiej zrozumieć, jakie zachowania i adaptacje występowały u ostatniego wspólnego przodka człowieka i szympansa, a także mieć lepsze pojęcie o społeczeństwie i zachowaniu starożytnych homininów gatunków” – powiedział Lemoine, odnosząc się do wymarłych gatunków w linii ludzkiej.
„Uczy nas również, co mamy wspólnego z naszymi najbliższymi żyjącymi krewnymi, jak podobni jesteśmy do dzikich zwierząt i że różnimy się od naszych kuzynów jedynie stopniem, a nie naturą”.
