Zgadzamy się, że Europa musi na pierwszym miejscu stawiać rolników i ich potrzeby. Jedynym sposobem, aby to osiągnąć, jest przejście w stronę transformacji systemu żywnościowego w oparciu o zrównoważone rolnictwo zakorzenione w zasadach agroekologii – pisze Sandra Uwera Murasa.
Rolnicy z całej Europy wsiedli do traktorów i wyszli na ulice, aby zaprotestować przeciwko inflacji, zagranicznej konkurencji i kosztom walki ze zmianami klimatycznymi.
Chociaż protesty odegrały ważną rolę w podniesieniu głosu rolników do decydentów, tak naprawdę potrzebne są polityki i zachęty wspierające przejście na agroekologię na całym świecie. Polityka europejska może odegrać rolę w umożliwieniu tego.
Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) twierdzi, że agroekologia „dąży do optymalizacji interakcji między roślinami, zwierzętami, ludźmi i środowiskiem, biorąc pod uwagę aspekty społeczne, którymi należy się zająć, aby zapewnić zrównoważony i sprawiedliwy system żywnościowy”.
Mówiąc prościej, jest to praktyka, nauka i ruch mający na celu fundamentalną transformację systemów rolno-spożywczych, walkę z ubóstwem na obszarach wiejskich i przystosowanie się do zmian klimatycznych.
Świat, w którym wszyscy decydują o swojej przyszłości
Na przykład agroekologia promuje praktyki rolnicze, które ograniczają emisje, recykling zasobów i traktują priorytetowo lokalne łańcuchy dostaw.
Umożliwia rolnictwo odporne na zmianę klimatu, co wspiera ochronę dzikiej przyrody i wykorzystuje przyrodę do wykonywania ciężkiej pracy, takiej jak zapylanie upraw i zwalczanie szkodników.
Wreszcie, co równie ważne, stawia rolników i społeczności na pierwszym planie, wzmacniając ich zdolność do dostosowywania praktyk rolniczych, które odpowiadają specyficznym warunkom społeczno-gospodarczym i środowiskowym ich lokalnych obszarów.
Fairtrade International, organizacja non-profit zrzeszająca wiele zainteresowanych stron, założona w 1997 r. z misją promowania bardziej sprawiedliwych warunków handlu, przyjęła zrównoważoną politykę rolną powiązaną z produkcją rolną (przeznaczoną głównie dla międzynarodowych łańcuchów dostaw), która stawia zasady agroekologiczne i rolnictwo na pierwszym planie Centrum.
Fairtrade wierzy w świat, w którym wszyscy producenci mogą cieszyć się bezpiecznymi i zrównoważonymi źródłami utrzymania, realizować swój potencjał i decydować o swojej przyszłości.
Nasza polityka naciska na uczciwe rynki i handel, ceny dla producentów, które zapewniają przynajmniej dochody i płace wystarczające na utrzymanie, a także wspierają zastępowanie chemicznych i syntetycznych pestycydów agroekologicznymi alternatywami.
Odbywa się to poprzez wymaganie przyjęcia praktyk agroekologicznych wśród rolników i pracowników posiadających certyfikat Fairtrade. Inwestuje także w edukację i szkolenia, aby zwiększać wiedzę rolników w danym obszarze tematycznym. Co więcej, opowiadamy się za zachętami do praktyk agroekologicznych, w tym rolnictwa organicznego, agroleśnictwa, ponownego zalesiania lub niewylesiania.
Polityka UE musi odpowiadać jasnemu zestawowi celów
Zalecamy, aby Europa powielała swoje działania i zmierzała w stronę agroekologii. Rządy krajowe muszą zapewnić zachęty ekonomiczne i dotacje dla rolników i firm zajmujących się uprawą towarów w sposób zrównoważony.
Unia Europejska musi dążyć do partnerstw w łańcuchu dostaw i porozumień umownych, które nie szkodzą lokalnym producentom, ale zamiast tego uwzględniają wskaźniki zrównoważonego rozwoju związane z dochodami rolników, warunkami pracy i uczciwymi cenami, a co najmniej cenami przekraczającymi koszty produkcji.
Obejmuje to reformę wspólnej polityki rolnej (WPR), która między innymi wyznaczałaby jasne i rygorystyczne cele, które pociągają do odpowiedzialności państwa członkowskie za pomocą wskaźników operacyjnych dotyczących wyzwań środowiskowych i społecznych, takich jak istniejąca nierównowaga sił, w tym nieuczciwy handel.
Co więcej, polityka UE musi wspierać budowanie lokalnych i terytorialnych rynków agroekologii, projektowanie infrastruktury i innych obiektów przetwórstwa spożywczego, strategie marketingowe i zamówienia publiczne łączące rynki drobnych rolników.
Ponadto UE musi wspierać szkolenia z zakresu wiedzy agroekologicznej. Powinno to obejmować stosowanie bardziej zrównoważonych i odpornych praktyk, wspieranie wymiany wiedzy między rolnikami oraz usługi doradcze mające na celu wspieranie rolników w transformacji agroekologicznej.
Agroekologia powinna leżeć u podstaw czekających nas zmian
Agroekologia nie jest niczym nowym. Dyscyplina naukowa sięga lat trzydziestych XX wieku, a później przekształciła się w zbiór praktyk, które rozpoczęły się w latach siedemdziesiątych XX wieku.
Zwrócono na to uwagę w 2018 r., kiedy José Graziano da Silva, dyrektor generalny FAO, na spotkaniu w Rzymie z przedstawicielami 70 krajów wezwał do „transformacyjnej zmiany w kierunku zrównoważonego rolnictwa i systemów żywnościowych opartych na agroekologii”.
Powodów protestów rolników, które ogarnęły UE, od Wschodu po Zachód, jest wiele, ale okazało się, że rolnicy mają trudności z pokryciem swoich kosztów.
Wynika to z wadliwego systemu dotacji, który nagradza rolników na podstawie ilości – ilości posiadanej ziemi – a nie jakości produkowanej żywności.
Ponadto odczuwalne są skutki uprzemysłowionego rolnictwa, zwłaszcza ze względu na niepewne warunki pracy i ogromny wpływ na środowisko i klimat.
Zgadzamy się, że Europa musi na pierwszym miejscu stawiać rolników i ich potrzeby. Jedynym sposobem, aby to osiągnąć, jest przejście w stronę transformacji systemu żywnościowego opartego na rolnictwie zrównoważonym, zakorzenionym w zasadach agroekologii.
