Nowa dyrektywa UE ma na celu ustalenie międzynarodowego poziomu, takiego jak 60% mediany wynagrodzenia brutto w przypadku płacy minimalnej. Wzywa także do regularnych przeglądów, aby zapewnić aktualność poziomu wynagrodzeń.
Przyzwoity poziom życia ma kluczowe znaczenie w społeczeństwie. Kluczową rolą w osiągnięciu tego celu jest zapewnienie odpowiednich prawnych płac minimalnych. W kilku krajach europejskich odsetek pracowników zarabiających jedynie płacę minimalną przekracza 10%.
Ten rok stanowi ważny krok w kierunku poprawy warunków pracy i życia w państwach członkowskich UE, ponieważ nowa unijna dyrektywa dotycząca płacy minimalnej ma wejść w życie już 15 listopada br.
Brak płacy minimalnej w 5 krajach UE
Dwadzieścia dwa z 27 państw członkowskich UE ma krajową płacę minimalną. Nie dotyczy to Danii, Włoch, Austrii, Finlandii i Szwecji. Cypr wprowadził takie rozwiązanie na początku ubiegłego roku.
Spośród dziesięciu krajów kandydujących i potencjalnych krajów kandydujących osiem ma krajową płacę minimalną. Czarnogóra, Mołdawia, Macedonia Północna, Gruzja, Albania, Serbia, Turcja i Ukraina mają taki system, natomiast Bośnia i Hercegowina oraz Kosowo nie.
Kraje Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), a mianowicie Norwegia, Szwajcaria i Islandia, nie mają krajowej płacy minimalnej.
W prawie dwóch trzecich krajów UE płaca minimalna brutto wynosi mniej niż 1000 euro
Płace minimalne w krajach UE znacznie się różnią, przy czym miesięczna płaca minimalna brutto waha się obecnie od 477 euro w Bułgarii do 2571 euro miesięcznie w Luksemburgu.
Płaca minimalna wynosi ponad 2000 euro w Luksemburgu, Irlandii, Holandii i Niemczech, 1767 euro we Francji i 1323 euro w Hiszpanii.
Płaca minimalna wynosi poniżej 1000 euro w 14 z 22 państw członkowskich, w których obowiązuje krajowa płaca minimalna.
Kwota ta waha się od 360 euro w Macedonii Północnej do 613 euro w Turcji wśród krajów kandydujących i potencjalnych krajów kandydujących.
Bułgaria (477 euro) ma niższą płacę minimalną niż Turcja, Serbia i Czarnogóra, które są krajami kandydującymi.
https://public.florish.studio/visualisation/16649368/
W SPA różnice są mniejsze
Różnice w płacy minimalnej są znacznie niższe w stosunku do standardu siły nabywczej (PPS), co pozwala na bardziej sprawiedliwe porównanie.
PPS to „sztuczna jednostka monetarna” zdefiniowana przez Eurostat na podstawie różnic w poziomach cen pomiędzy krajami. Jednostka SPA może teoretycznie zakupić taką samą ilość towarów i usług w każdym kraju.
Płaca minimalna, skorygowana według PPS, waha się obecnie od 542 euro w Albanii do 1883 euro w Niemczech.
Oprócz Niemiec kwota ta przekroczyła 1250 euro w Luksemburgu, Holandii, Belgii, Francji, Irlandii, Polsce, Słowenii i Hiszpanii.
Czechy, Słowacja, Estonia, Łotwa i Bułgaria odnotowały najniższą płacę minimalną w PPS wśród krajów UE, przy płacy minimalnej w PPS poniżej 1000 euro.
W niektórych krajach kandydujących, takich jak Turcja, Serbia i Czarnogóra, poziom wynagrodzeń jest wyższy niż w krajach UE, takich jak Estonia, Łotwa i Bułgaria, ale kwota ta utrzymuje się poniżej 1000 euro w przypadku wszystkich krajów kandydujących i potencjalnych krajów kandydujących, dla których dostępne są dane.
W niektórych krajach odsetek osób zarabiających płacę minimalną jest znaczny
Odsetek pracowników otrzymujących płacę minimalną jest znacznie zróżnicowany. Płaca minimalna ma kluczowe znaczenie w niektórych krajach, w których na dole skali dochodów znajduje się więcej osób niż w innych krajach. Dane opierają się na danych z 2018 r., ostatniego roku, za który dostępne są dane o dochodach.
Tym samym w 2018 r. w pięciu krajach UE odsetek pracowników zarabiających mniej niż 105% krajowej płacy minimalnej przekroczył 10%. Były to Słowenia (15,2%), Bułgaria (14,1%), Rumunia (13,3%), Polska (12,1%) i Francja (11,6%).
Odsetek ten przekraczał 5% także w 10 krajach UE, w tym w Niemczech (6,6%).
Jak ustalić odpowiednią płacę minimalną?
Określenie odpowiedniej płacy minimalnej nie jest łatwe. Dyrektywa UE zawiera następujące stwierdzenie:
„W tym celu państwa członkowskie mogą stosować orientacyjne wartości referencyjne powszechnie stosowane na poziomie międzynarodowym, takie jak 60% mediany wynagrodzenia brutto i 50% średniego wynagrodzenia brutto, i/lub indykatywne wartości referencyjne stosowane na poziomie krajowym. „
Dane za 2022 r. pokazują, że w wielu krajach europejskich wskaźniki były poniżej tego poziomu.
Stosunek płacy minimalnej do mediany płacy
Stosunek płacy minimalnej do mediany wynagrodzenia to kolejny przydatny wskaźnik wskazujący status osób zarabiających płacę minimalną.
Według Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w 2022 r. płaca minimalna wynosiła mniej niż 50% mediany wynagrodzenia w 10 krajach UE. Należą do nich Hiszpania, Węgry, Irlandia, Chorwacja, Litwa, Holandia, Czechy, Estonia, Belgia i Łotwa.
Wskaźnik ten przekroczył 60% tylko w trzech państwach członkowskich: Portugalii (66,3%), Słowenii (61,7%) i Francji (60,9%). Turcja, kraj kandydujący, ma wskaźnik tego wskaźnika na poziomie 65,2%.
„Te wskaźniki mogą wprowadzać w błąd, jeśli są interpretowane zbyt dosłownie” – ostrzega Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP), ponieważ płace minimalne są stosunkowo wysokie w niektórych krajach, na przykład we Francji.
Ważne jest regularne dostosowywanie płacy minimalnej
Rzeczywista płaca minimalna spadła w większości państw członkowskich UE, gdy inflacja osiągnęła najwyższy poziom w 2022 r. OECD wzywa do regularnych przeglądów w celu ochrony poziomu życia pracowników o niskich zarobkach.
„Ważne jest, aby ustawowe płace minimalne były regularnie dostosowywane” – czytamy w raporcie OECD zatytułowanym „Płaca minimalna w czasach rosnącej inflacji”.
Dyrektywa UE ma na celu ustanowienie ram dla:
- adekwatność ustawowego wynagrodzenia minimalnego
- promować negocjacje zbiorowe w sprawie ustalania wynagrodzeń;
- poprawić skuteczny dostęp pracowników do ich praw do ochrony płacy minimalnej.
