Kiedy zbytnio oddajesz się świątecznej radości i szalejącemu komercyjnemu przejęciu tych świąt, pamiętaj o islandzkim folklorze… W przeciwnym razie Boże Narodzenie może być dalekie od puuuurrrrr…
W zeszłym roku miałem przyjemność pojechać do Islandii na ceremonię wręczenia Europejskich Nagród Filmowych, która odbyła się w Reykjavíku – mieście, które odkąd pamiętam, miałem na liście „must see”.
Wycieczka była pod wrażeniem – nie tylko ze względu na widoki, gościnność, oszałamiającą zorzę polarną, możliwość zobaczenia Björk na żywo czy możliwość przeprowadzenia wywiadu z premier Islandii Katrín Jakobsdóttir, ale także dlatego, że mogłem wrócić w nowy sposób za spowodowanie traumy mojego siostrzeńca.
Widzisz, chociaż być może słyszałeś o Grinchu, Krampusie lub le Père Fouettardie – wszystkich postaciach przeciwnych Mikołajowi, które karzą niegrzeczne dzieci (w istocie nikczemne dziecko bijące Yinsa do życzliwego Mikołaja, dającego prezent Yang) – możesz nie zdawać sobie z tego sprawy gigantycznego, pożerającego dzieci kota bożonarodzeniowego, Jólakötturinn.
Z pewnością nie byłem.
Po raz pierwszy spotkałam się twarzą w twarz z Jólakötturinn w centrum Reykjavíku, na uroczym placu Lækjartorg.
Zawsze kochałem koty po prostu dlatego, że puszyste agentki chaosu od dawna są wieloaspektowym symbolicznym skrótem w sztuce, szczególnie takim, który reprezentuje tajemnicę, szczęście (dobre i złe), a nawet amoralne zachowanie w filmie. Od kota Blofelda w filmach o Bondzie po kotka Marlona Brando Ojciec chrzestnyInspektor Gadżet i nemezis Dzielnej Myszy, Kościół w Smętarz dla zwierząt i MVP Salem w Sabrinie, nastoletniej czarownicy, koty zawsze nas fascynowały.
To oraz biorąc pod uwagę, że starożytni Egipcjanie kojarzyli je z boginią Izydą, od dawna żywiłem teorię spiskową, że jeśli ktoś będzie kopał wystarczająco długo i głęboko, świat zorientuje się, że piramidy to tak naprawdę trójkątne kocie uszy wystające z piasku . Nic nie zostało udowodnione, ale nadal mam nadzieję.
Ale odpuszczę.
Podświetlana rzeźba kota w Reykjavíku jest oszałamiająca, a po przestudiowaniu islandzkiego folkloru ma całkiem niezłą historię.
Jak głosi historia, gigantyczny kotek zjada dzieci, które nie dostają nowych ubrań na Boże Narodzenie.
Jej początki sięgają 1932 roku, kiedy islandzki poeta Jóhannes úr Kötlum napisał o kocie bożonarodzeniowym w swojej książce „Jólin koma” („Nadchodzą Boże Narodzenie”).
Jego wiersz opisuje dużego kota o świecących oczach, który przemierza okolicę, chodząc od domu do domu w poszukiwaniu dzieci do zjedzenia, gdyby dranie nie założyły nowych ubrań, które dostały na Boże Narodzenie. Aby uniknąć takiego losu, dzieci powinny wykonywać swoje obowiązki, aby zostać uznane za wystarczająco dobre, aby otrzymać nowe ubranie – nawet jeśli jest to skromna para nowych skarpetek – aby pozostać wśród żywych. Aha, i powinni być wdzięczni za prezenty, które otrzymują.
Z czasem ta historia rozszerzyła się zarówno na dorosłych, jak i na dzieci, jako moralitet, który głosi, że wszyscy powinniśmy pomagać sobie nawzajem w duchu pory roku, a tym, którzy mają mniej szczęścia, drobnymi, ale istotnymi gestami. Oczywiście, żeby uniknąć zaaranżowanej masakry przez potwora.
W sumie niezła wiadomość.
Nawet jeśli te świecące oczy przypominają wpatrywanie się w bezbożną otchłań, gdzie panuje i otacza cię ciemność.
Zaufaj mi, próbowałem. Trzymałem się mocno, solidnie miaucząc przed Jólakötturinnem i to mi pokazało wiele rzeczy. Głębokie, ciemne, piękne rzeczy.
Tak więc, gdy zbytnio oddajesz się świątecznej radości i szalejącemu komercyjnemu przejęciu tych świąt, bądź godny i wdzięczny za swoje prezenty i nie zapomnij o tych, którzy nie cieszą się z luksusów, które możesz brać za coś oczywistego.
Albo Jólakötturinn rzuci Hannibalowi Lickterowi na twoje nieposłuszne świąteczne tyłki i sprawi, że Święta Bożego Narodzenia będą dalekie od nieuuurrrrr.
Zostałeś ostrzeżony.
