Ustawodawcy osiągnęli porozumienie w sprawie ogólnounijnej, ujednoliconej karty osoby niepełnosprawnej, która umożliwi osobom niepełnosprawnym korzystanie z tych samych świadczeń i udogodnień w usługach publicznych i prywatnych w całej Europie, ale nie wejdzie ona w życie w ciągu trzech i pół roku.
Zgodnie z nowymi przepisami, uzgodnionymi w czwartek (8 lutego) przez eurodeputowanych i ministrów UE, osoby niepełnosprawne otrzymają dokument potwierdzający ich stan na terenie całej UE, zapewniający równy dostęp do specjalnych warunków i preferencyjne traktowanie, takie jak obniżona lub zerowa opłata za wstęp, priorytetowy dostęp oraz zarezerwowane miejsca parkingowe.
Zakresem karty obejmą – choć z pewnymi wyjątkami – usługi transportowe, a także wydarzenia kulturalne, muzea, ośrodki wypoczynkowo-sportowe oraz parki rozrywki.
Ustawodawcy zgodzili się również na ulepszenie istniejącej europejskiej karty parkingowej, która odtąd będzie miała ten sam standardowy wzór, dzięki czemu będzie ważna w całej Europie i zastąpi mozaikę kart krajowych wydawanych obecnie przez władze lokalne.
Zdaniem belgijskiej minister ds. niepełnosprawności i spraw społecznych Karine Lalieux, całe porozumienie „stanowi krok transformacyjny w kierunku bardziej dostępnego i sprawiedliwego społeczeństwa”. „Potwierdza zaangażowanie UE na rzecz wspierania włączenia społecznego wszystkich obywateli w naszej zróżnicowanej Unii” – stwierdziła.
Według szacunków Eurostatu w 2022 r. 101 milionów osób w wieku powyżej 16 lat w UE cierpiało na jakąś formę niepełnosprawności. Inne badanie przeprowadzone przez służby statystyczne UE wykazało, że w 2021 r. 21,1% niepełnosprawnych obywateli UE w wieku 16 lat i starszych było zagrożonych ubóstwem w porównaniu z 14,9% osób pełnosprawnych.
W latach 2016–2018 osiem krajów UE – Belgia, Cypr, Estonia, Finlandia, Włochy, Malta, Słowenia i Rumunia – wzięło udział w udanym projekcie pilotażowym dotyczącym europejskiej karty osoby niepełnosprawnej, który przekonał Komisję Europejską do eksportu koncepcji i przedstawionego projektu wykonawczego propozycję we wrześniu ubiegłego roku.
Ustawodawcy poparli pierwotną propozycję, zgadzając się na bezpłatne otrzymanie i przedłużenie europejskiej karty osoby niepełnosprawnej, chyba że zostanie ona zgubiona lub uszkodzona.
Zmienili także prawo, tworząc stronę internetową dostępną we wszystkich językach UE i w przystępnych formatach, zawierającą istotne informacje zarówno na temat Europejskiej Karty Niepełnosprawności, jak i Europejskiej Karty Parkingowej.
Europejskie Forum Osób Niepełnosprawnych, które przez ponad dekadę agitowało na rzecz karty, okrzyknęło tę transakcję „doniosłym zwycięstwem ruchu na rzecz osób niepełnosprawnych”. „Oczekujemy, że ta karta zostanie dobrze wdrożona i stanie się kamieniem węgielnym pełnego włączenia obywateli niepełnosprawnych w projekt europejski” – powiedział Prezes EDF Yannis Vardakastanis.
Okres wdrożenia uzgodniony przez prawodawców spotkał się jednak z krytyką ze strony społeczeństwa obywatelskiego, uznając go za zbyt długi. Państwa członkowskie będą miały 30 miesięcy na dostosowanie się i kolejne 12 miesięcy na wdrożenie nowych przepisów, co oznacza, że pojawienie się karty zajmie prawie trzy i pół roku.
Tekst porozumienia politycznego nadal wymaga formalnego zatwierdzenia przez Radę UE i Parlament, a ostateczne zatwierdzenie przez posłów do PE spodziewane jest w kwietniu.
