O nas
Kontakt

Przegląd kultury: Jak bracia Grimm na zawsze zmienili bajki w 1812 roku

Laura Kowalczyk

Little Red Riding Hood

20 grudnia 1812: Po raz pierwszy ukazuje się Bajka Grimmów

Bracia Grimm, Jacob i Wilhelm mieli około dwudziestu lat, kiedy opublikowali jedną z najważniejszych książek w historii baśni.

Urodzeni odpowiednio w 1785 i 1786 roku Jacob i Wilhelm dorastali w mieście Hanau w Świętym Cesarstwie Rzymskim (dziś Niemcy). Kiedy w 1796 roku ich ojciec Phillip zmarł na zapalenie płuc, zamożna rodzina popadła w względne ubóstwo, co doprowadziło braci do podjęcia dorosłych obowiązków w wieku zaledwie 11 lat.

Po studiach Jacob znalazł w 1808 roku pracę jako nadworny bibliotekarz króla Westfalii. Bracia już wtedy mieli obsesję na punkcie literatury i już od jakiegoś czasu kolekcjonowali podania ludowe.

Jako bibliotekarz Jacob miał czas na zbieranie informacji do zbioru opowieści ludowych, który przygotowywał z Wilhelmem. Tego dnia w 1812 roku bracia Grimm opublikowali swoje pierwsze wydanie „Kinder- und Hausmärchen” (Opowieści dla dzieci i gospodarstw domowych). Zawierało ono 86 opowiadań.

W 1815 roku ukazał się drugi tom zawierający 70 kolejnych opowiadań. Do siódmego wydania książka liczyła 210 historii.

Wśród opowiadań znajdują się jedne z najpopularniejszych baśni wszechczasów. Roszpunka, Jaś i Małgosia, Kopciuszek, Czerwony Kapturek, Królewna Śnieżka i Rumpelsztyk.

Po prawej: Jacob Grimm;  po lewej: Wilhelm Grimm
Po prawej: Jacob Grimm; po lewej: Wilhelm Grimm

Bajki braci Grimm cieszyły się ogromną popularnością i sprawiły, że wiele z nich trafiło do szerszej publiczności. Wersje, które bracia Grimm wykorzystali w swoich książkach, są de facto najpopularniejszymi wersjami wielu baśni i powszechnie uznawane są za popularyzatory postaci takich jak Kopciuszek i Królewna Śnieżka.

Przy kolekcji nie obyło się jednak bez kontrowersji. Naukowcy argumentują, że ponieważ bracia czerpią inspirację z opowieści z tradycji kulturowych z mitologii germańskiej, nordyckiej, rzymskiej, greckiej i biblijnej i piszą je w rustykalnym germańskim stylu, nasycili te opowieści germańską scenerią.

Profesor germanistyki na Uniwersytecie Harvarda, Maria Tartar, zwraca uwagę, że „każda wróżka (Fee), książę (Prinz) i księżniczka (Prinzessin) – wszystkie słowa pochodzenia francuskiego – zostały przekształcone w bardziej teutońską czarodziejkę (Zauberin) lub mądrą kobietę ( weise Frau), syn króla (Königssohn), córka króla (Königstochter).”

Jaś i Małgosia
Jaś i Małgosia

Recenzenci w tamtym czasie kwestionowali również, czy te opowieści dla dzieci są w ogóle odpowiednie ze względu na ponurą (przepraszam) tematykę wielu opowiadań. Bracia postanowili usunąć niektóre z bardziej przerażających fragmentów z opowieści ludowych. Odniesienia seksualne zostały usunięte z Roszpunki. Chociaż zmienili inne historie na bardziej brutalne.

Germańskie podejście do opowieści ludowych zostało również pochwalone przez niektóre z najbardziej ponurych postaci w historii, czy to starych Brytyjczyków głoszących zachodnią tradycję, czy dosłownie Hitlera wychwalającego czystość rasową bohaterów. Historie takie jak „Żyd wśród cierni” i „Dobry interes” nie pomagają braciom.

Mimo to wersje braci Grimm od tego czasu zainspirowały wielu do tworzenia doskonałych historii w filmie, telewizji i literaturze. Jeśli nic innego, Shreka bez nich nie byłoby takie samo.