Wraz ze zmianami demograficznymi oczekiwana długość życia w UE będzie zyskiwać na znaczeniu tylko wtedy, gdy będziemy borykać się ze starzeniem się społeczeństwa.
Szacunki oczekiwanej długości życia są kluczowym narzędziem do śledzenia dobrobytu społeczeństwa, ale dla decydentów trendy mają również fundamentalne znaczenie dla opracowywania polityki rządowej.
Na przykład Francja zmaga się z wyzwaniem związanym z dłuższym życiem społeczeństwa i wynikającym z tego obciążeniem dla systemu zabezpieczenia społecznego.
Aby sprostać temu wyzwaniu, rząd francuski przyjął niedawno – z dużym oporem – szereg reform mających na celu podniesienie wieku emerytalnego i zachęcenie osób do dłuższej pracy.
Ale Francja nie jest sama ze starzejącą się populacją i to nie oni żyją najdłużej. W całej UE wskaźnik średniej długości życia od kilku dziesięcioleci wykazuje tendencję wzrostową.
Kto żyje najdłużej w UE?
W 2021 r. średnia długość życia w chwili urodzenia w UE wynosiła 80,1 lat, ale najnowsze dane są relatywnie niższe w porównaniu z 2020 i 2019 r., prawdopodobnie w wyniku nagłego wzrostu umieralności z powodu pandemii COVID-19, według danych dane z Eurostatu, urzędu statystycznego UE.
W 2019 roku oczekiwana długość życia w chwili urodzenia osiągnęła rekordowy poziom 81,3 lat, ale potem spadła do 80,4 w 2020 roku.
Pomimo niewielkiego niepowodzenia – z którego prawdopodobnie wkrótce się podniesiemy – linia długowieczności wykazuje tendencję wzrostową, odkąd UE zaczęła rejestrować dane na początku XXI wieku, a oficjalne statystyki pokazują, że średnia długość życia wzrosła średnio o ponad dwa lata na dekadę od lat 60.
Ogólnie rzecz biorąc, w całym bloku kobiety żyją dłużej niż mężczyźni (82,9 lat w porównaniu do 77,2 lat w 2021 r.), ale ludzie w niektórych krajach – a nawet regionach – żyją dłużej niż inni.
Podobnie, nie wszystkie narody doświadczyły takiego samego postępu na przestrzeni lat – lub nawrotu w niektórych szczególnych przypadkach – w szacunkach oczekiwanej długości życia.
Krajem o najwyższej oczekiwanej długości życia w chwili urodzenia jest Hiszpania, ze średnią 83,3 lat, a następnie Szwecja (83,1 lat), Luksemburg i Włochy (w obu przypadkach 82,7 lat).
Najniższą długość życia przewiduje się w Bułgarii (71,4 lat), Rumunii (72,8 lat) i na Łotwie (73,1 lat).
Różnice między poszczególnymi krajami są interesujące, ale być może jeszcze bardziej fascynujące są porównania regionów w krajach, które uzyskały wyniki wyższe niż średnia na skali długowieczności.
Na przykład w Hiszpanii osoby urodzone w regionie Andaluzji mają żyć około 81,7 lat, ale osoby mieszkające w regionie stołecznym, Madrycie, mają żyć 85,4 lat, czyli ponad cztery lata dłużej.
Podobne tendencje obserwuje się we Włoszech. Włosi mieszkający na południowej Sycylii mogą spodziewać się życia około 81,3 lat, ale ci mieszkający na północy w Trydencie, w pobliżu granicy z Austrią, mają średnią długość życia 84,2 lat, czyli prawie trzy lata różnicy.
Które kraje najbardziej poprawiły swoją oczekiwaną długość życia w chwili urodzenia?
Estończycy najbardziej wydłużyli swoją długowieczność, zyskując 6,1 lat średniej długości życia w latach 2000-2021. Za nimi plasują się Irlandia (+5,8), Luksemburg (+4,7), Dania (+4,6) i Słowenia (+4,5).
Zyski pierwszej piątki są niezwykłe, zwłaszcza w porównaniu z innymi krajami, które nie radziły sobie tak dobrze w przesuwaniu granic życia, lub po prostu w porównaniu ze średnią UE, która odnotowała 2,5-letni wzrost.
Z drugiej strony w Bułgarii ludzie umierają młodziej niż wcześniej; oczekiwana długość życia w chwili urodzenia była w 2021 r. o 0,2 roku krótsza niż w 2000 r. Uważa się, że ta niefortunna sytuacja odwrotna jest wynikiem wielu czynników, w tym niesprawnego systemu opieki zdrowotnej i wskaźników śmiertelności z powodu udaru mózgu wyższych niż w większości krajów UE, według Raport o stanie zdrowia Komisji Europejskiej.
Oczekiwana długość życia w wieku 65 lat
Oczekiwana długość życia w wieku 65 lat odnosi się do średniej liczby lat, jaką osoba w tym wieku może przeżyć.
Warto przyjrzeć się temu wskaźnikowi, ponieważ na przykład oczekiwana długość życia w chwili urodzenia osoby urodzonej w 1958 r., która ma obecnie 65 lat, nie uwzględnia współczesnych zmiennych, takich jak lepszy styl życia, postęp w opiece zdrowotnej i tak dalej.
W 2021 roku oczekiwaną długość życia w wieku 65 lat oszacowano na 19,2 lat, 20,9 lat dla kobiet i 17,3 lat dla mężczyzn.
Francja i Hiszpania miały najwyższą oczekiwaną długość życia na poziomie 65 lat w 2021 r. (21,4 lat), a Bułgaria miała najniższą (13,6 lat).
W przypadku kobiet najwyższa oczekiwana długość życia w wieku 65 lat była w Hiszpanii (23,5 lat), a najniższa w Bułgarii (15,5 lat), podczas gdy w przypadku mężczyzn najwyższa była w Szwecji (19,6 lat), a najniższa w Bułgarii (11,6 lat).
Oczekiwana długość życia w zdrowiu: najważniejszy wskaźnik?
Oczekiwana długość życia w zdrowiu w chwili urodzenia jest również ważnym wskaźnikiem stanu zdrowia naszej populacji. Sygnalizuje być może najważniejszą miarę: czy nasze ostatnie lata przeżyliśmy w dobrym zdrowiu.
W 2020 r. średnia liczba lat zdrowego życia w chwili urodzenia w UE wynosiła 64,5 lat dla kobiet i 63,5 lat dla mężczyzn. Ta liczba również przeszła radosną ewolucję; wzrósł o 2,6 roku w latach 2011-2020, z 61,4 zdrowych lat do 64.
Szwecja jest krajem, który żyje więcej lat w zdrowiu w całym bloku UE (kobiety żyją średnio 72,7 lat w zdrowiu, a mężczyźni 72,8 lat w zdrowiu. Za Szwedami plasują się Włosi i Maltańczycy, 68,7 vs 67,2 i 70,7 vs 70,2 lat w zdrowiu bez niepełnosprawności odpowiednio.
Co ciekawe, Dania, mimo wysokiej pozycji w skali długowieczności, jest daleko w tyle, jeśli chodzi o zdrowe lata, zajmując 4. miejsce, z kobietami żyjącymi w zdrowiu 57,7 lat, a mężczyznami 58,1.
Łotwa jest krajem o najniższej liczbie lat zdrowego życia zarówno kobiet, jak i mężczyzn, odpowiednio 54,3 i 52,6.
Dlaczego wydłuża się oczekiwana długość życia?
Żyjemy dłużej – i zdrowiej – z wielu powodów. Najważniejszym z nich jest jednak zmniejszenie śmiertelności niemowląt, definiowanej według danych Eurostatu jako śmierć niemowlęcia przed jego pierwszymi urodzinami.
Szanse, że noworodek przeżyje dzieciństwo, wzrosły na całym świecie z 50 do 96 procent. W latach 2011–2021 wskaźnik umieralności niemowląt w UE spadł z 3,8 zgonów na 1000 urodzeń do 3,2 zgonów na 1000 urodzeń.
Rozszerzając analizę na ostatnie 20 lat, śmiertelność niemowląt spadła prawie o połowę (6,2 zgonów na 1000 w 1999 r.).
W 2021 r. najwyższe wskaźniki umieralności niemowląt w UE odnotowano w Bułgarii (5,6 zgonów na 1000 urodzeń) i Rumunii (5,2 zgonów na 1000 urodzeń), a najniższe w Finlandii, Słowenii i Szwecji (wszystkie 1,8 zgonów na 1000 urodzeń).
