Osiemnaście procent terytorium Ukrainy jest obecnie okupowane przez Rosję. Ponad 6,4 miliona Ukraińców to uchodźcy.
Wojna na Ukrainie wkracza w trzeci rok. Jakie są straty cywilne i wojskowe? Jaką kwotę obiecano i dostarczono Kijowowi? Ilu Ukraińców to uchodźcy lub wysiedleńcy?
Oto, co na razie wiemy lub czego nie wiemy.
Pomoc finansowa i wojskowa
Na początku lutego 2024 roku Unia Europejska zatwierdziła nowy pakiet 50 miliardów euro dla Ukrainy.
Po stronie amerykańskiej 60 miliardów dolarów obiecanych Kijowom kilka miesięcy temu nadal jest blokowane w Kongresie z powodu weta przedstawicieli Republikanów.
Unia Europejska jest największym darczyńcą Ukrainy. Według Instytutu Kilońskiego, który kwantyfikuje obiecaną i dostarczoną Ukrainie pomoc wojskową, finansową i humanitarną w okresie od 24 stycznia 2022 r. do 15 stycznia 2024 r., wynoszą one ponad 144 miliardy euro.
„Zauważamy jednak, że na konkretne pakiety przeznaczono jedynie 77 miliardów euro. Istnieje zatem dość znaczna rozbieżność między tym, co obiecano, a tym, co faktycznie zostało zrealizowane pod względem finansowym” – wyjaśnia Pietro Bomprezzi, szef Ukraine Support Tracker projekt.
„Dużą część tej luki można przypisać bardzo dużemu zaangażowaniu finansowemu UE, kwocie 50 miliardów euro, która jest przedmiotem dyskusji od dawna od czerwca 2023 r. i która została niedawno zatwierdzona” – dodaje ekonomista. „Dostarczymy go w ciągu najbliższych kilku miesięcy” – zapewnia.
Ze swojej strony Stany Zjednoczone są drugim co do wielkości dostawcą pomocy dla Ukrainy. Według Instytutu Kilońskiego przeznaczył na ten cel ponad 67 miliardów euro.
Jeśli spojrzymy wyłącznie na pomoc wojskową, której Ukraina desperacko potrzebuje na miejscu, największym darczyńcą jest Waszyngton, który zadeklarował kwotę ponad 42 miliardów euro.
Impas konfliktowy
Linia frontu, która ciągnie się przez prawie 1000 kilometrów, nie uległa większym zmianom w ostatnich miesiącach.
Według Neila Melvina, dyrektora ds. Studiów nad Bezpieczeństwem Międzynarodowym w Royal United Services Institute, jest to oznaka „grzęźnięcia” konfliktu.
„Tak naprawdę toczymy wojnę o pozycje i na wyczerpanie, podczas której obie strony próbują się nawzajem wyniszczyć” – mówi Neil Melvin, dyrektor Międzynarodowych Studiów Bezpieczeństwa w Royal United Services Institute.
„Żadna ze stron nie jest obecnie w stanie się przebić” – dodaje.
Prawie 18% Ukrainy jest obecnie okupowane przez Rosję.
Sukces na Morzu Czarnym
Obaj eksperci zgadzają się, że ukraińska kontrofensywa przeprowadzona latem 2023 roku zakończyła się porażką.
Melvin uważa, że cele postawione na początku ofensywy – „znaczne przełomy” i „odbranie Rosjanom znacznej części terytorium” – nie zostały osiągnięte pomimo znacznych wysiłków Ukraińców i wsparcia ich sojuszników.
Ta porażka zadała „ogromny cios morale i wiarygodności armii ukraińskiej” – potwierdza Dickinson.
Wobec braku postępu na lądzie Kijów odniósł kilka sukcesów na Morzu Czarnym.
Ukraińskie ataki na rosyjskie siły morskie ponownie otworzyły korytarz zbożowy dla ukraińskiego eksportu.
14 lutego 2024 r. Ukraina twierdziła, że zatopiła u wybrzeży Krymu duży rosyjski statek desantowy. Moskwa nie potwierdziła tej straty.
„Tajemnice państwowe”
Według Neila Melvina trudno jest oszacować liczbę cywilów i personelu wojskowego rannych lub zabitych w ciągu dwóch lat wojny na Ukrainie, co uważa się za „tajemnicę państwową”.
W grudniu 2023 r. odtajniony raport wywiadu USA wymieniał 315 000 żołnierzy rannych lub zabitych po stronie rosyjskiej.
„New York Times” ujawnił w sierpniu 2023 r., że według szacunków amerykańskich urzędników zginęło 70 000 ukraińskich żołnierzy, a od 100 000 do 120 000 zostało rannych. Straty rosyjskie były większe: szacuje się, że od początku wojny do sierpnia 2023 r. zginęło 120 000 rosyjskich żołnierzy, a od 170 000 do 180 000 zostało rannych.
Kryzys demograficzny
Obie strony starają się zatem odtworzyć swoje wojska.
Na Ukrainie zaproponowano projekt ustawy obniżającej wiek poboru do wojska z 27 do 25 lat.
Jest to obecnie gorący temat wśród społeczeństwa.
Siły ukraińskie „muszą uzupełnić bardzo wysokie straty. Muszą także dać żołnierzom na linii frontu możliwość rotacji i odpoczynku” – mówi Dickinson. „Są ludzie, którzy od dwóch lat walczą bez wytchnienia. Są wyczerpani”.
Średni wiek żołnierzy na linii frontu wynosi obecnie około 43 lata.
Kijów staje zatem przed dylematem uzupełnienia wojsk bez poświęcania młodych ludzi, od których zależy jego przyszłość demograficzna.
6,4 miliona uchodźców
Od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę ponad 10 milionów Ukraińców zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów.
Spośród nich ponad 6,4 miliona to uchodźcy za granicą.
Według Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) całkowita liczba ukraińskich uchodźców wzrosła zatem o 5% między końcem 2022 r. (5,7 mln) a końcem 2023 r.
Spośród nich 6 milionów Ukraińców znalazło schronienie w krajach europejskich.
Wiodącymi krajami goszczącymi w Europie są Niemcy (1,1 mln), Polska (957 tys.) i Czechy (376 tys.).
„Inni posunęli się dalej, ogólnie rzecz biorąc, jeśli mają więzi rodzinne lub mają jakąś sieć wsparcia społecznego w innych krajach europejskich” – wyjaśnia Donovan.
Ponadto 3,7 mln Ukraińców zostało przesiedlonych w obrębie własnego kraju.
Na Ukrainę na ponad trzy miesiące wróciło około 900 000 osób.
Wreszcie, prawie 39% ukraińskich uchodźców w Europie złożyło „krótkoterminowe wizyty” na Ukrainie, aby odwiedzić rodziny lub sprawdzić stan swojego majątku.
