UE ogłosiła szereg nowych umów inwestycyjnych w ramach dwudniowego forum na temat Global Gateway – planu partnerstwa infrastrukturalnego bloku mającego konkurować z chińską Inicjatywą Pasa i Szlaku (BRI).
Nowe inicjatywy UE obejmują umowy w sprawie surowców krytycznych z Demokratyczną Republiką Konga i Zambią oraz w sprawie zielonego wodoru z Namibią, a także współpracę w zakresie czystej energii z Bangladeszem i Wietnamem.
Szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen gościła w środę w Brukseli ponad 40 przywódców i ministrów krajów partnerskich UE, po raz pierwszy od dwóch dni szczytu, podczas którego przedstawiła UE jako „lepszy wybór” w zakresie finansowania i budowania czystej infrastruktury.
„Global Gateway ma na celu zapewnienie krajom wyboru, i to lepszego wyboru” – stwierdziła von der Leyen, dodając, że opcje inwestycyjne często mają „wysoką cenę” dla środowiska, praw pracowniczych i suwerenności.
„Żaden kraj nie powinien stanąć w obliczu sytuacji, w której jedyną opcją sfinansowania niezbędnej infrastruktury jest sprzedaż swojej przyszłości” – dodała.
Global Gateway przeznacza do 300 miliardów euro na wsparcie projektów obejmujących krytyczne surowce mineralne, zieloną energię i korytarze transportowe, starając się pobudzić handel i inwestycje UE na całym świecie.
Blok ma na celu zaoferowanie alternatywy dla globalnego programu inwestycyjnego Pekinu „Jeden pas i jeden szlak”, obiecując kierowanie wysokiej jakości inwestycjami bez podważania suwerenności krajów.
W zeszłym tygodniu chiński prezydent Xi Jinping powitał prezydenta Rosji Władimira Putina, premiera Węgier Viktora Orbána i przedstawicieli talibów, aby uczcić realizację inicjatywy „Pasa i Szlaku”, która przy kwocie 1 biliona dolarów (900 miliardów euro) potraja budżet planu UE.
Krytycy twierdzą, że Pekin prowadzi politykę „dyplomacji pułapki zadłużenia”, zmuszając kraje rozwijające się do ponoszenia niezrównoważonych poziomów zadłużenia i zwiększając ich strategiczną zależność od Chin. Osiemnaście państw członkowskich UE również uczestniczy w chińskiej inicjatywie.
Ministrowie UE nieobecni
Kraje, w tym Armenia, Namibia, Mauretania i Senegal, były reprezentowane na forum Global Gateway przez głowy państw, natomiast Albania, Bangladesz, Egipt, Gruzja i Maroko znalazły się wśród krajów reprezentowanych przez swoich premierów.
Jednak krajom UE nie udało się dorównać pod względem dyplomatycznym, gdyż Niemcy wysłały swojego sekretarza ds. klimatu, a Francja – sekretarza ds. rozwoju.
Tunezja znalazła się wśród krajów Afryki Północnej, które nie były reprezentowane na forum po sprzeczce dotyczącej umowy o współpracy, w wyniku której Tunezja przekazała 60 mln euro z funduszy UE i zakazała urzędnikom UE wjazdu na swoje terytorium.
W odpowiedzi na niestawienie się Tunezji rzecznik Komisji Europejskiej powiedział w środę, że „w każdym razie z Tunezją kontynuujemy współpracę w ramach protokołu ustaleń”, odnosząc się do protokołu ustaleń podpisanego w lipcu.
W środę Komisja była również przedmiotem dyskusji w sprawie włączenia Energias de Portugal (EDP), przedsiębiorstwa energetycznego będącego w 20% własnością państwa chińskiego, do grupy doradców biznesowych Global Gateway. Władza wykonawcza UE realizuje plan „zmniejszenia ryzyka” w swoich łańcuchach dostaw i inwestycjach w celu zmniejszenia strategicznych zależności od Chin.
„Nie ma żadnych kryteriów, które uniemożliwiałyby spółce, w której udział mniejszościowy może należeć państwo pozaeuropejskie, faktycznie przystąpić do grupy doradztwa biznesowego” – stwierdził rzecznik.
Grupa doradztwa biznesowego obejmuje 60 firm, których zadaniem jest kierowanie Komisją w zakresie jej inwestycji strategicznych.
Komisja odrzuciła także w środę pogląd, jakoby plan był odpowiedzią na chińską inicjatywę „Jeden pas i jeden szlak”.
„Global Gateway to oferta UE dotycząca rozwoju inteligentnej, użytecznej infrastruktury i dokonywania innych inwestycji w naszych krajach partnerskich. Nie oznacza to, że jest on skierowany przeciwko komukolwiek innemu” – powiedział rzecznik Komisji Europejskiej.
Chociaż Global Gateway okrzyknięto ambitnym planem zwiększenia globalnych inwestycji UE w czyste technologie, badanie dotyczące programu zaprezentowane w tym tygodniu, zanim Parlament Europejski skrytykował plan za brak „jasnego wyobrażenia o tym, jak funkcjonuje grupa GG i w jaki sposób może w tym uczestniczyć.”
