„Potrzebowaliśmy nowej perspektywy na przedstawienie domu”. Projekt IKEA „Life At Home” jest teraz prezentowany podczas Tygodnia Mody w Paryżu.
Na pierwszy rzut oka Annie Leibovitz i IKEA wydają się nieprawdopodobnym duetem.
74-letnia amerykańska fotografka to żywa legenda, znana ze swoich uderzających portretów niektórych z najbardziej znanych twarzy kultury popularnej, takich jak słynne zdjęcie Yoko Ono i Johna Lennona zrobione 5 godzin przed śmiercią Beatlesa.
Tymczasem wszechobecny szwedzki konglomerat meblowy stał się powszechnie znaną marką dzięki niedrogim skandynawskim projektom, które często wyposażają mieszkania studentów na całym świecie.
Ale IKEA i Leibovitz mają co najmniej jedną wspólną cechę – obaj mają dogłębną wiedzę na temat ludzkich domów.
IKEA od dziesięciu lat gromadzi dane na potrzeby swojego corocznego raportu Życie w domu, przeprowadzając wywiady z tysiącami ludzi na temat ich potrzeb, jeśli chodzi o przestrzeń. Leibovitz przez dziesięciolecia odwiedzał domy innych ludzi, aby ich fotografować.
„Zawsze fascynowały mnie domy” – powiedział Leibovitz przed otwarciem wystawy „IKEA+” w Paryżu. „Zwykle, gdy mam zamiar kogoś sfotografować, pytam, czy mogę udokumentować jego dom, ponieważ jest tam krzesło, na którym siedzi, są tam jego ubrania…”
Dlatego skorzystała z okazji, aby współpracować z IKEA przy projekcie fotograficznym, którego celem było znalezienie odpowiedzi na palące pytanie: Jak ludzie naprawdę żyją w domu?
„Jako fotograf nie możesz marzyć o lepszym, bardziej fascynującym i niesamowitym projekcie, nad którym mógłbyś zostać poproszony o pracę” – powiedział Leibovitz.
Projekt „Life At Home” składa się z 25 zdjęć wykonanych przez Leibovitz w siedmiu krajach na całym świecie, przedstawiających ludzi w ich domach i wokół nich.
Wyświetlane na ogromnych ekranach w przestronnym atelier w paryskiej dzielnicy Bastille, zdjęcia można oglądać na wystawie „IKEA+” podczas Tygodnia Mody w Paryżu.
Bohaterami są ludzie w każdym wieku, fotografowani z rodziną, przyjaciółmi, współlokatorami lub samotnie, w przestrzeniach, które uważają za „dom”. Niektórzy śpią na łóżkach, inni w ogrodach, kuchniach, warsztatach lub salonach.
„Miały to być portrety indywidualne” – powiedział Leibovitz. „Ale nie mogłeś powstrzymać się od uniesienia tego, co zastałeś, wchodząc do czyjegoś domu – jego rodziny, jego siostry, ich dziecka, ich życia”.
Leibovitz, która sama dorastała w dużej rodzinie z pięciorgiem rodzeństwa, powiedziała, że chce uchwycić ten ludzki element wraz z charakterystycznymi cechami otoczenia każdej osoby.
Mnożenie perspektyw na to, jak wygląda dom
Dla dyrektora kreatywnego Grupy Ingka, Marcusa Engmana, który kierował współpracą z Leibovitzem, celem było odświeżenie wizji IKEA na temat tego, czym dom jest dla ludzi na całym świecie.
„Myślę, że w IKEA pokazaliśmy wiele domów, odwiedziliśmy je i rozmawialiśmy o tym, jak umeblować dom, ale być może zapomnieliśmy o tym, co wnosi życie do domu, czyli o ludziach” – Engman powiedział TylkoGliwice Culture .
Jego zespół skontaktował się z Leibovitzem po tym, jak najnowszy raport IKEA „Życie w domu” wykazał, że 48 procent ludzi na całym świecie nie ma poczucia, że media właściwie przedstawiają ich życie w domu.
„Potrzebowaliśmy nowej perspektywy na przedstawienie domu, więc Annie zapewniła to w swoich wspaniałych zdjęciach” – powiedział Engman. „Ale podczas dyskusji pomyśleliśmy, czy nie byłoby miło przekazać to następnemu pokoleniu? Aby prowadzić tę dyskusję z większą uwagą?”
Dlatego Engman i Leibovitz rozszerzyli projekt, zapraszając sześciu młodych fotografów z całego świata do wykonania tego samego zadania, co Leibovitz.
Program mentorski zgromadził młodych artystów ze Stanów Zjednoczonych, Francji, Nigerii, Holandii, Rumunii i Ukrainy, którzy pod okiem Leibovitza wyprodukowali kameralne cykle fotograficzne. Każdy fotograf opowiada niepowtarzalną historię domu, zachowując swój własny, odrębny styl.
„Uświadomiłam sobie, że koncepcja tego, w jaki sposób zamieszkujemy przestrzeń, jest powracającym tematem w moich pracach, choć nie zdawałam sobie z tego sprawy” – powiedziała Zélie Hallosserie, studentka fotografii mieszkająca w Lille we Francji.
Jej serial opowiada o losach przyjaciółki Aaliyah w domu babci, przestrzeni, którą uważa za bardziej „domową” niż miejsce, w którym mieszka na co dzień.
„Zainteresowało mnie to, że dla niej dom nie jest domem, ale domem jej babci” – Halllosserie powiedziała TylkoGliwice Culture. „Nie może wytrzymać tygodnia bez odwiedzin. To inny związek z koncepcją domu”.
Stojąca obok niej Ka'Vozia Glynn ze Stanów Zjednoczonych skierowała swój obiektyw na starszą kobietę z sąsiedztwa, którą poznała podczas dostarczania paczki do jej domu.
„Moja intuicja, ten cichy głosik powtarzał mi: «Idź, zrób te zdjęcia». To jest historia, którą chcesz opowiedzieć” – Glynn powiedziała, podchodząc do tematu, pani Daisy. „Annie kazała nam podążać za tym głosem i podejmować ryzyko. Najgorsze, co mogą powiedzieć, to nie.
Dla pani Daisy dom był zbiorem wspomnień i artefaktów kulturowych, które opowiadały historię doświadczeń Czarnych Amerykanów.
„Bardzo przypomina mi jedną z moich babci, która zmarła, tylko pewne artefakty, to, jaka jest, jak się komunikuje, wdzięk, a nawet tylko symbole kulturowe w jej domu” – powiedziała Glynn.
Kolekcja kwadratowych zdjęć rumuńskiego fotografa dokumentalnego Tomy Hurduca przedstawia jego partnerkę Dianę i wspólny dom oraz pokazuje, jak ich dwa domy stały się jednym.
„Naprawdę nienawidzę wielkich gestów miłości, takich jak bukiety kwiatów” – Hurduc powiedziała TylkoGliwice Culture. „Chciałem sfotografować te małe, intymne chwile, które sprawiają, że czujesz się jak w domu i które składają się na zdecydowaną większość związku. Starałem się podejść blisko i sprawić, by wyglądało to tak, jakby to nie aparat, ja to widzę w pewnym sensie .”
Odzwierciedlenie złożonej rzeczywistości domu
Przede wszystkim zdjęcia prezentowane w ramach projektu mentorskiego IKEA mówią o złożoności ludzkich doświadczeń i o tym, jak odbija się to na naszych domach.
Elena Kaliniczenko, fotografka z Kijowa, podążała śladami swojej przyjaciółki Anny, która straciła dom w czasie wojny z Rosją. Anna mieszka teraz z przyjaciółką i wszystko, co posiada, mieści się w małym kącie jej sypialni.
„Kiedy wybierałem tę historię do opowiedzenia, chciałem nie tylko skupić się na smutku, ale także na tym, jak silna jest ona” – Kalinichenko powiedziała TylkoGliwice Culture. „Zdjęcia zaczynają się od całkowitej ciemności, ale potem ona się uśmiecha i widać, że jest szczęśliwa nawet po takiej tragedii. Mam nadzieję, że ludzie poczują tę historię, jak to jest stracić wszystko.
Trâm Nguyen Quang, studentka neurobiologii z Amsterdamu, na potrzeby projektu postanowiła zbadać swój dom z dzieciństwa, skupiając się na pustej przestrzeni pozostałej po śmierci matki.
„Uświadomiłam sobie, że pozostało jeszcze wiele historii i rzeczy, o których tak naprawdę nie rozmawiamy” – powiedziała. „Ostatecznie chcę, aby widz miał trochę wrażliwości i uznania dla tego, co ma teraz w domu ze swoimi bliskimi. Nigdy nie wiesz, jak długo to potrwa.
Dla nigeryjskiej artystki Praise Hassan życie w domu to autentyczność i emocje. Hassan spędzała czas ze swoją najlepszą przyjaciółką Ife w jej domu, który dla niej jest „miejscem, w którym można znaleźć spokój ducha i odpoczynek”.
„Chciałem móc uchwycić surową część życia takiego, jakie jest” – powiedział Hassan. „Nie zawsze jest tak pięknie, ale jest nasze, to jest nasza historia. To jest to, co czujemy się jak w domu.”
Wystawa IKEA+ jest otwarta dla publiczności od 29 lutego do 3 marca przy rue de Lappe 28 w Paryżu. Serię zdjęć Annie Leibovitz „Życie w domu” można także obejrzeć wirtualnie w internetowej witrynie IKEA.
