Nagrodami uhonorowano muzea i liderów w różnych kategoriach, w tym włączenia społecznego, zrównoważonego rozwoju i udziału społeczności.
Muzeum Lapończyków Siida zostało uhonorowane główną nagrodą w tegorocznej edycji nagród Europejskiego Muzeum Roku, które zostały wręczone w sobotę ostatniego dnia dorocznej konferencji EMYA2024 w Portimão w Portugalii.
Zorganizowana przez Europejskie Forum Muzeów, a gospodarzem była gmina Portimão, konferencja skupiała się wokół jednego głównego tematu: „Muzea w dążeniu do wywierania wpływu społecznego”.
Muzeum Lapończyków Siida, które w 2024 r. zdobyło nagrodę Europejskiego Muzeum Roku, jest muzeum narodowym Lapończyków w Finlandii. Lapończycy – których ziemie przodków (znane jako Sápmi) rozciągają się na dużych obszarach północnej Norwegii, Szwecji, Finlandii i Półwyspu Kolskiego w Rosji – są jedyną uznaną rdzenną kulturą w Europie.
Komisja przyznająca nagrodę pochwaliła Muzeum Lapończyków Siida zlokalizowane w mieście Inari za kreatywność, etyczne praktyki konserwatorskie i wspieranie dialogu kulturowego.
„Muzeum Lapończyków w Siida, jako muzeum rdzennych mieszkańców, jest przeznaczone przede wszystkim dla samych Lapończyków. Jesteśmy jednak niezwykle zadowoleni, widząc, jak historia Lapończyków odbiła się echem wśród całej europejskiej społeczności muzealnej i ludzi na całym świecie” – powiedziała dyrektor muzeum Taina Pieski w swoim przemówieniu z okazji przyjęcia nagrody.
Inne muzea, które zdobyły nagrody, to Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku, które zdobyło Nagrodę Muzealną Rady Europy – przyznawaną muzeum, które w znaczący sposób przyczyniło się do przestrzegania praw człowieka i obywatelstwa demokratycznego. Muzeum opowiada historię obywateli Polski deportowanych do Związku Radzieckiego podczas II wojny światowej i chwalono go za „umiejętność przekazywania historii poprzez warsztaty, wydarzenia, media, publikacje i nowe formaty”.
Jeśli chodzi o zaangażowanie społeczne, zwyciężyło Muzeum Kalamaja w stolicy Estonii, Tallinie. Stosunkowo niewielkie muzeum, które opowiada historię starej dzielnicy Kalamaja i zostało współtworzone przez lokalną społeczność i wspólnie z nią zarządzane, zdobyło Nagrodę Silletto za uczestnictwo i zaangażowanie społeczne.
Nagroda Muzeum Portimão za powitanie, włączenie i przynależność, która celebruje „przyjazną atmosferę integracji”, trafiła do Muzeum Soli w greckim mieście Messolonghi. Początki zbiorów soli morskiej w lagunie Messolonghi sięgają co najmniej XIV wieku, a historię tę zaprezentowano w muzeum z „sercem, pokorą i dominującą chęcią dokonania zmian”, zdaniem komisji przyznającej nagrody.
Jeśli chodzi o zasługi w zakresie ochrony środowiska, londyńskie Muzeum Domu nie miało sobie równych, otrzymując nagrodę Meyvaert Museum Prize za zrównoważony rozwój środowiska za zaangażowanie zróżnicowanej publiczności w kwestie zrównoważonego rozwoju.
Oprócz muzeów nagrodami uhonorowano także osoby prywatne. Ihor Poshyvailo, który kieruje ukraińskim Muzeum Majdanu, odebrał nagrodę im. Kennetha Hudsona za odwagę instytucjonalną i uczciwość zawodową za „niezachwiane zaangażowanie w zachowanie dziedzictwa kulturowego Ukrainy pośród zniszczeń wojennych”.
