Oto Ludzie Roku 2023 według TylkoGliwice Culture – postacie, które wywarły wpływ, wpłynęły i zdefiniowały rok w kulturze europejskiej i globalnej.
TylkoGliwice Culture wybrało Człowieka Roku, zarówno w Europie, jak i na świecie, w dziedzinie kina, muzyki, sztuki i literatury.
Spędziliśmy kilka tygodni rozważając nasze opcje i stworzyliśmy tę listę, która choć nie jest wyczerpująca, przedstawia osiem liczb, które wspólnie uzgodniliśmy – osobistości, które zdefiniowały nasz rok i poszerzyły dyskusję w swoich dziedzinach.
Kino – Europa: Sandra Hüller
Niekwestionowaną europejską gwiazdą roku 2023 w świecie filmu została Sandra Hüller, która zagrała w zdobywcy Złotej Palmy Anatomia d’une rynna (Anatomia upadku) i zwycięzca Grand Prix w Cannes Strefa Zainteresowań – dwa najlepsze filmy tego roku.
Mówimy, że europejska – ale ona także rzuca na kolana Hollywood.
Hüller nie jest nowa na scenie, a większość ludzi kojarzy niemiecką aktorkę z jej międzynarodowej, przełomowej roli w 2016 roku w filmie Maren Ade Toniego Erdmanna, który zachwycił publiczność w Cannes i wyniósł aktorkę na nowe wyżyny poza rodzinnymi Niemcami. Ale w tym roku Hüller był w centrum uwagi.
U Justine Triet Anatomia upadku, zagrała Sandrę Voyter, pisarkę i matkę oskarżoną o morderstwo; w dramacie o Holokauście Jonathana Glazera Strefa Zainteresowańjednego z najważniejszych filmów, jakie pamiętamy ostatnio, w którym zagrała Hedwigę Höss, żonę komendanta Auschwitz Rudolfa Hössa – jednego z najsłynniejszych masowych morderców w historii.
Wszechstronność, jaką 45-letnia aktorka wykazała się w tym roku na ekranie, wcielając się w różne kobiety, jest naprawdę imponująca i skłania do porównań zarówno z Ingrid Bergman, jak i Isabelle Hupert. Zrobiła to nawet w trzech różnych językach. Podsumowując, obie role, które zagrała w 2023 r., ukazują artystkę u szczytu swojego rzemiosła.
Zdobyła już gongi (Nagrody Gotham, Europejskie Nagrody Filmowe, Stowarzyszenie Krytyków Filmowych w Los Angeles) i zdobyła nominację do Złotego Globu. Zapamiętajcie nasze słowa: są wszelkie szanse, że Hüller zdobędzie Oscara do marca 2024 r. Równie dobrze mogłaby otrzymać podwójną nominację, dołączając tym samym do grona 12 aktorów, w tym Cate Blanchett i Scarlett Johansson, którzy w tym samym roku otrzymali nominacje za podwójną rolę . Została także pierwszą wykonawczynią wyróżnioną podczas tej samej ceremonii za dwa nieanglojęzyczne filmy europejskie.
TylkoGliwice Culture miało przyjemność spotkać się w tym roku z Hüller w Berlinie i nie możemy się już doczekać, czy ten sezon nagród potwierdzi to, co wiemy: rok 2023 był rokiem, który uczynił ją światową gwiazdą.
Kino – Global: Powstanie aktora-przedsiębiorcy
Rok 2023 był rokiem aktora-przedsiębiorcy – aktorprzedsiębiorcy, jeśli można tak powiedzieć.
Tak wielu wykonawców rozszerza swoją markę poza ekrany i chociaż pracujący aktorzy uzupełniający swoje dochody występami pobocznymi nie są niczym nowym, praktyka wykorzystywania sławy do sprzedaży produktów osiągnęła obecnie taki etap, że znaczna liczba uruchamia własne marki, w przeciwieństwie do do wspierania istniejących firm.
Salma Hayek, Kerry Washington i Margot Robbie założyły własne firmy produkcyjne, aby kierować projektami, które w przeciwnym razie mogłyby zostać pominięte ze względu na system studyjny; Ryan Reynolds nadal sprzedaje swój Aviation Gin; Selena Gomez poszła w ślady Fenty z Rihanny i zarobiła ogromne zyski dzięki firmie makijażowej Rare Beauty… Gwiazdy przejmują kontrolę nad swoimi karierami i zwiększają swoje zyski.
Jeśli chodzi o firmy produkcyjne, może to być wzmacniający sposób na zapewnienie platform projektom kierowanym przez kobiety i zaoferowanie agencji wykonawcom, którzy chcą zrobić coś bardziej znaczącego niż występy w filmach, dla których liczy się tylko wygląd.
Jednak w niektórych przypadkach inicjatywy te mogą wyglądać jak cyniczne wyciąganie pieniędzy.
To miecz obosieczny, który w tym roku wydawał się nieunikniony. Gwiazdy inwestują, a ci, którzy utrzymają się na rynku (a nie chcą szybko zarobić i go sprzedać), będą tymi, którzy wykorzystają swoją platformę na dobre, unikając w ten sposób zmęczenia konsumentów. Jak? Podnosząc sprawy na duchu poprzez swoje inwestycje. Na przykład część zysków ze sprzedaży Rare Beauty została częściowo przekazana funduszowi Rare Impact Fund Gomez, który zapewnia usługi w zakresie zdrowia psychicznego. W innym miejscu Lady Gaga nawiązała współpracę z House Labs i dzięki wspólnej inwestycji dochody zostały przekazane fundacji Gagi Born This Way, która zajmuje się kryzysem zdrowia psychicznego młodych ludzi.
Produkty kosmetyczne i alkohol mogą być największymi czynnikami napędzającymi, ale miejmy nadzieję, że ten trend wśród aktorów-przedsiębiorców będzie nadal szedł w bardziej pozytywnym kierunku, dzięki firmom, które podnoszą głos w branży i zapewniają platformę dla ważnych celów. To zjawisko, które monitorujemy w tym roku i które będziemy uważnie śledzić w 2024 roku.
Muzyka – Europa: Jalen N’Gonda
W tej wciąż bardzo młodej dekadzie współcześni artyści popychają odrodzenie duszy do przodu, a rok 2023 był wspaniałym rokiem dla nu-soul.
Od Czarnych Panter po Duran Jones i Gabriels – gatunek ten nadal jest bogatym źródłem inspiracji w mrocznych czasach i ma przed sobą świetlaną przyszłość.
Jedną z latarni jest 28-letni Jalen N’Gonda, amerykański piosenkarz i autor tekstów ze wschodniego wybrzeża, który zalicza się do kategorii europejskiej, ponieważ prawie dziesięć lat temu przeprowadził się do Liverpoolu, aby studiować w tamtejszym Instytucie Sztuk Performatywnych i stworzył Wielka Brytania – miejsce, w którym rozwinął się jako muzyk.
Dzięki legendarnej wytwórni Daptone N’Gonda ukończył w tym roku swój debiutancki album „Come Around and Love Me”. Od wrześniowej premiery jego słodki falset sprawił, że omdlewaliśmy. Przypominając klasycznych artystów, takich jak Marvin Gaye i Sam Cooke, brzmienie N’Gondy przenosi Cię z powrotem do złotej ery soulu, łącząc jednocześnie współczesne wpływy, aby zapewnić, że jego brzmienie jest w dużej mierze jego własne. To rewelacyjny i życiodajny debiut, a on jest jedną z wschodzących gwiazd świata muzyki – wszystkich gatunków pod uwagę.
Uważnie go obserwujemy i śledzimy jego dalsze plany – mianowicie europejską trasę koncertową w 2024 roku. Upewnij się, że nie przegapisz jego przybycia do miejsca blisko lub daleko od ciebie.
Muzyka – cały świat: Taylor Swift
Rok 2023 był naprawdę rokiem supremacji Tay Tay.
34-letnia piosenkarka i autorka tekstów została nie tylko uznana przez magazyn TIME za Człowieka Roku (ikonicznie pozowała z jednym ze swoich kotów na okładce), ale była także w tym roku najczęściej odtwarzaną artystką na całym świecie w Spotify. Jej film koncertowy „Taylor Swift: The Eras Tour” stał się najbardziej dochodowym filmem koncertowym wszechczasów, zarabiając około 250 milionów dolarów (225 milionów euro) po siedmiu tygodniach wyświetlania w kinach. Nastąpiło to po wydaniu jej szóstego ponownie nagranego albumu „1989 (Taylor’s Version)”, który przez osiem kolejnych tygodni utrzymywał się na czołowych miejscach list przebojów.
Projekt Swift mający na celu ponowne nagranie wszystkich jej wcześniejszych albumów rozpoczął się w 2019 r. po sprzedaży jej byłej wytwórni płytowej dyrektorowi nagraniowemu Scooterowi Braunowi i uczynił ją pionierką odzyskiwania władzy w branży, która od dawna starała się kontrolować artystów za pomocą nieuczciwych agencji -odmawianie kontraktów.
Chociaż wszystkie te osiągnięcia jeszcze bardziej umacniają pozycję Taylor Swift jako jednej z największych supergwiazd na świecie, być może najbardziej imponująca jest jej zdolność do ponownego jednoczenia ludzi i szerzenia przesłania o włączeniu i wzmocnieniu. Po latach izolacji i niepokoju wywołanych pandemią Covid-19 muzyka i występy na żywo Taylor, podczas których Swiftie wymieniała się bransoletkami przyjaźni, przypomniały światu, jak to jest otrząsnąć się z tego wszystkiego i ponownie cieszyć się czystą radością.
Sztuka – Europa: Jesse Darling
Brytyjski artysta Jesse Darling został laureatem tegorocznej bardzo pożądanej nagrody Turnera, zdobywając ją za wystawy prezentujące uderzające dzieła rzeźbiarskie, wykorzystujące takie przedmioty, jak taśma ostrzegawcza, segregatory wypełnione betonem, zasłony siatkowe, postrzępione flagi Wielkiej Brytanii i spawane bariery do stworzenia poczucie zagmatwanej zażyłości i oferują komentarze na temat klas i niestabilności społeczeństwa.
Mieszkająca w Berlinie 42-latka była nominowana do nagród „Bez medali, bez wstążek” w Oksfordzie i „Załączniki” w Camden Art Center w Londynie. W czasach kryzysów związanych z kosztami życia w Europie, wojen, rosnącej mowy nienawiści i ogólnej nieufności do tych, którzy nami rządzą, prace Darling są bardziej aktualne niż kiedykolwiek. Pozwalają zastanowić się nad naszym miejscem w narzuconych strukturach społecznych, a także trafnie wyrazić, jak to jest żyć w świecie zniekształconym przez korupcję i władzę.
Sztuka — cały świat: Nan Goldin
Pionierski amerykański fotograf i działacz przeciwko miliarderom, którzy podsycili epidemię opioidów w USA, znajduje się na szczycie naszej listy najbardziej wpływowej postaci świata sztuki roku 2023.
Nan Goldin (70 l.) od dawna znana jest ze swojego rzemiosła i zaangażowania. Jej prace dokumentowały historię LGBTQ+ w USA, kontrkulturę Nowego Jorku lat 70. i kryzys związany z AIDS, a w 2017 roku założyła grupę wsparcia Pain (Prescription Addiction Intervention Now) po własnym uzależnieniu od OxyContin. Grupa wywiera presję na muzea i inne instytucje artystyczne, aby zakończyły współpracę z rodziną Sacklerów, właścicielami firmy Purdue Pharma, która odegrała kluczową rolę w epidemii opioidów.
Dzięki jej niestrudzonej pracy nazwisko Sackler zostało usunięte z muzeów i galerii na całym świecie, a rolę artystki-aktywistki, którą odgrywa, można prześledzić w jednym z najlepszych filmów dokumentalnych roku, „Laurze Poitras” Całe piękno i rozlew krwiktóry zdobył Złotego Lwa na ubiegłorocznym Festiwalu Filmowym w Wenecji.
Pełna pasji walka Goldina z bogatymi, którzy czerpią zyski z cierpienia innych, po raz kolejny pokazuje, że artyści, którzy wykorzystują swoją twórczość i platformy do interweniowania w palących kwestiach społeczno-politycznych, mogą inspirować i ośmielać innych. Bez względu na to, jak nieprzezwyciężalne są szanse, Goldin udowodnił, że nawet największym i najpotężniejszym można stawić czoła zadaniu.
Literatura – Europa: Salman Rushdie
Po zeszłorocznym strasznym ataku noża, w wyniku którego stracił wzrok na jedno oko, urodzony w Indiach brytyjski autor Salman Rushdie powrócił w tym roku na pierwsze strony gazet z bardziej pozytywnych powodów.
Został uhonorowany Nagrodą Pokojową Niemieckiego Handlu Książkami za „wielką wyobraźnię” i „głębokie człowieczeństwo” pomimo życia pod groźbą przemocy, a także pierwszą w historii nagrodą za całokształt zakłócania pokoju.
W październiku zapowiedział także nadchodzące wydanie pamiętnika na temat swojego ataku, zatytułowanego „Nóż: medytacje po próbie morderstwa”, którego publikacja planowana jest na kwiecień 2024 r.
Znany na całym świecie ze swoich wyjątkowych tekstów i propagowania wolności słowa, jego powrót w 2023 roku po tak traumatycznej próbie pokazał po raz kolejny odporność Rushdiego w obliczu gwałtownych przeciwności losu i przeciwstawienia się tym, którzy grożą cenzurą twórczych głosów.
Literatura – globalna: Claire Dederer
W tym roku ukazało się kilka fantastycznych książek, ale żadna nie zapadła nam w pamięć tak bardzo, jak „Monsters: A Fan’s Dilemma” Claire Dederer, prowokująca do myślenia i aktualna analiza tego, czy można kochać sztukę artystów moralnie odrażających.
Książka, będąca rozwinięciem eseju, który opublikowała w „Paris Review” w 2017 r., zatytułowanego „Co zrobić ze sztuką potwornych ludzi?”, stanowi osobistą opowieść o tym, jak ona – jako miłośniczka filmu, krytyczka i współczująca istota ludzka – negocjuje jej wartości moralne i to, co nazywa „miłością do sztuki”. Od Allena po Polańskiego, od Picassa po Nabokova – spostrzeżenia Dederera są nie tylko mądre, ale i szczere.
Zagłębiając się w dynamikę relacji artysta-fan, czy męska potworność to to samo, co kobieca potworność i zadając pytanie, dlaczego konieczne wydaje się, aby ludzie tworzący sztukę byli dobrymi ludźmi, poszerza dyskusję o szczerość w stosunku do własnej potworności.
„Monsters” doskonale wpisuje się w toczący się dyskurs dotyczący wojen kulturowych, sądów w mediach społecznościowych, szalejącej kultury anulowania i tego, jak doświadczamy sztuki w dobie #MeToo. Biorąc pod uwagę spolaryzowane i często przygnębiające argumenty, których jesteśmy świadkami na co dzień, głosy takie jak głos Dederera są niezbędne – teraz bardziej niż kiedykolwiek. Zdaje sobie sprawę, że zawiłe kwestie nie zawsze dają się łatwo rozwiązać, a jej bystre obserwacje dają nadzieję, że szczere debaty nadal będą możliwe, a rozmowy o odwiecznym dylemacie dotyczącym rozdziału sztuki od artysty można pobudzać, nie powodując przy tym intelektualnych konfliktów. zubożone binarki.
