Parlament Europejski w swojej pierwszej takiej rezolucji wezwał do opracowania strategii UE na rzecz zdrowia psychicznego, a TylkoGliwice omówił z głównym prawodawcą w tej sprawie wymaganą w tej kwestii społeczną „zmianę paradygmatu”.
„Gdybym powiedział komuś, że mam depresję, nie zareagowałby tak, jak gdybym powiedział mu, że mam chorobę fizyczną. Ten raport ma na celu zmianę tej mentalności” – powiedziała w wywiadzie europosłanka Sara Cerdas (Portugalia/Socjaliści i Demokraci).
Zrównanie zdrowia psychicznego ze sprawnością fizyczną i zajęcie się piętnem osób cierpiących na powiązane schorzenia stanowią sedno niewiążącej rezolucji zatwierdzonej na posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego w Strasburgu w tym tygodniu (12 grudnia) zdecydowaną większością 482 Posłowie do Parlamentu Europejskiego byli za, 94 przeciw i 32 wstrzymujących się.
„Jeśli zachorujesz na zapalenie płuc, ludzie codziennie cię sprawdzają: przyniosą ci zupę, leki i wszystko, czego potrzebujesz, aby przezwyciężyć chorobę” – kontynuowała, dodając: „Jeśli chodzi o zdrowie psychiczne, nie taki jest scenariusz .”
Cerdas, który jako sprawozdawca kierował sprawą przez legislaturę, ma nadzieję, że ustanawia ona „solidne podstawy” w oparciu o oczekiwania Parlamentu wobec Komisji Europejskiej i państw członkowskich.
Organ wykonawczy UE oszacował, że w 2018 r. problemy ze zdrowiem psychicznym dotknęły około 84 mln obywateli UE. Pandemia pogorszyła sytuację – prawie co drugi obywatel UE doświadczył w zeszłym roku problemów emocjonalnych lub psychospołecznych, a liczba osób dotkniętych samotnością podwoiła się w porównaniu do stanu sprzed -lata pandemii.
W czerwcu ubiegłego roku Komisja przedstawiła kompleksowe podejście do zdrowia psychicznego, wprowadzając 20 nowych inicjatyw i przeznaczając 1,23 miliarda euro na nowe fundusze na profilaktykę i poprawę dostępu do wysokiej jakości i przystępnej cenowo opieki psychiatrycznej i leczenia.
W przyjętej rezolucji posłowie do PE z zadowoleniem przyjęli komunikat jako ważne podsumowanie wszystkich inicjatyw podejmowanych przez władzę wykonawczą UE w zakresie zdrowia psychicznego.
„Ale potrzebujemy więcej. Potrzebujemy jasnej strategii, która rzuciłaby światło na jasną ścieżkę działań UE w zakresie zdrowia psychicznego” – dodał Cerdas.
Zdaniem Cerdasa, taka strategia powinna obejmować ustalenie wskaźników przewodnich pozwalających zmierzyć obecną sytuację, a także dobrze określone cele, takie jak zmniejszenie liczby samobójstw w Europie o 30% do 2030 r.
W Europie samobójstwo jest drugą po wypadkach drogowych najczęstszą przyczyną śmierci młodych ludzi w wieku od 15 do 19 lat.
„W porządku jest płakać, w porządku jest nie być w porządku”
Dzięki swemu raportowi prawodawcy mają nadzieję promować zmianę paradygmatu w świadomości społecznej na temat zdrowia psychicznego.
„Pochodzę z Portugalii, gdzie zaledwie kilkadziesiąt lat temu mężczyzna nie mógł płakać ani radzić sobie ze swoim zdrowiem psychicznym” – powiedziała Cerdas.
Posłowie przyglądają się w szczególności unijnym kampaniom uświadamiającym organizowanym co roku przez Komisję na dany temat i chcą, aby rok 2025 został ogłoszony Europejskim Rokiem Zdrowia Psychicznego.
Według Cerdas taka kampania – poparta przez ministrów UE w opinii dotyczącej zdrowia psychicznego wydanej pod koniec listopada – nie tylko podniosłaby świadomość na ten temat, ale zapewniłaby konkretne inicjatywy i dodatkowe fundusze.
Jeśli chodzi o wsparcie finansowe, w sprawozdaniu sugeruje się również utworzenie specjalnej misji dotyczącej zdrowia psychicznego w ramach obecnego programu „Horyzont Europa” i przyszłego programu badawczego UE, który będzie realizowany w latach 2028–2035.
W oświadczeniu wydanym po głosowaniu unijna grupa wsparcia Mental Health Europe wezwała do większych inwestycji we wdrażanie zmian strukturalnych i systemowych, do których nawoływali eurodeputowani.
Zdaniem Cerdasa nadszedł czas, aby oddzielić badania od badania naukowych i biologicznych aspektów zdrowia psychicznego i skupić się na lepszym zrozumieniu jego wpływu na społeczeństwo.
„Ważne jest, aby oddzielić (zdrowie psychiczne) od samego zdrowia mózgu, rozumiejąc, że jest to również kwestia indywidualna i społeczna” – powiedziała.
W zatwierdzonym raporcie wskazano grupy szczególnie wrażliwe, takie jak młodzież, kobiety, migranci, społeczność LGBTQIA+, osoby starsze i mniejszości etniczne, jako preferowane cele działań mających na celu poprawę dostępu do usług w zakresie zdrowia psychicznego i ograniczenie wykluczenia społecznego.
„Chcieliśmy podkreślić, że w dowolnym momencie życia możesz być bardziej bezbronny niż zwykle” – podsumowała.
