Szereg nowych przepisów przyjętych w ramach sztandarowego unijnego programu Zielonego Ładu oznacza, że blok jest na dobrej drodze do osiągnięcia swoich celów polityki klimatycznej i środowiskowej, stwierdziła Komisja Europejska, przyznając jednocześnie, że prawdziwym sprawdzianem będzie skuteczność ich wdrożenia przez rządy.
UE jest „na dobrej drodze”, aby osiągnąć szereg celów klimatycznych, środowiskowych i ekologicznych, które wyznaczyła sobie w ostatnich latach, jednak osiągnięcie celów w zakresie działań klimatycznych będzie wymagało znacznych dodatkowych wysiłków, zwłaszcza w zakresie budynków i transportu, stwierdziła Komisja Europejska ostrzeżony.
Wniosek ten został przedstawiony w śródokresowym przeglądzie ósmego programu działań UE w zakresie środowiska (EAP), opublikowanym dzisiaj (13 marca), 24 godziny po tym, jak władza wykonawcza UE zaproponowała pilne działania w odpowiedzi na nową normalną sytuację związaną z ekstremalnymi warunkami pogodowymi spowodowanymi przez wzrostu średnich temperatur na świecie, który już osiągnął granicę 1,5 stopnia określoną w Porozumieniu paryskim.
Aby osiągnąć cel polegający na obniżeniu emisji netto do 55% w porównaniu z poziomem z 1990 r. i utrzymać neutralność klimatyczną do połowy stulecia, tempo zmniejszania emisji CO2 musi wzrosnąć prawie trzykrotnie w porównaniu z ostatnią dekadą, twierdzi unijny urzędnik wykonawczy. W 2022 r. emisje spadły o 32,5%, pozostawiając ogromną lukę do zamknięcia do końca dekady.
„W porównaniu z wcześniejszymi wysiłkami łagodzącymi najbardziej znaczące cięcia emisji są potrzebne w budynkach i transporcie, gdzie tempo dekarbonizacji jest powolne lub wręcz zmierza w przeciwnym kierunku” – ostrzega komisja w swoim raporcie.
Co więcej, konieczne będzie „znaczące wzmocnienie” kurczących się naturalnych pochłaniaczy dwutlenku węgla w Europie, zwłaszcza lasów, wraz z konkretnymi redukcjami emisji gazów cieplarnianych we wszystkich sektorach gospodarki.
Zgodnie ze zaktualizowanymi przepisami pochłanianie ze względu na użytkowanie gruntów i leśnictwo powinno wzrosnąć o około 35% do równowartości 310 milionów ton CO2 rocznie do 2030 r., czyli poziomu nienotowanego od prawie dziesięciu lat w obliczu stałego spadku przypisywanego przez Europejską Agencję Środowiska zwiększonemu Logowanie.
Rządy UE mają czas do końca czerwca na sfinalizowanie krajowych planów w zakresie energii i klimatu. Władza wykonawcza UE wezwała już do bardziej jastrzębiej polityki w zakresie emisji, ponieważ pierwsze projekty sugerowały, że do 2030 r. emisje zmniejszą się jedynie o 51%, nawet jeśli wszystkie zobowiązania polityczne zostaną w pełni wdrożone.
Ósmy EAP wszedł w życie w maju 2022 r. i określa wytyczne dla polityki ochrony środowiska UE do 2030 r., zgodnie z programem Zielonego Ładu Komisji von der Leyen, której pięcioletnia kadencja dobiega końca po czerwcowych wyborach europejskich .
Pomimo zasadniczo optymistycznego tonu sprawozdania Komisja przyznaje również, że osiągnięcie innych ogólnych celów określonych w planie – odwrócenie utraty różnorodności biologicznej, spełnienie ambicji „zero zanieczyszczeń”, utworzenie gospodarki w pełni o obiegu zamkniętym, „włączenie adaptacji klimatycznej do głównego nurtu polityki” oraz ograniczenie presja środowiskowa wynikająca z produkcji i konsumpcji – wymagają wspólnych wysiłków ze strony rządów, obecnie obowiązuje większość prawodawstwa.
„Większość inicjatyw musi jeszcze zostać w pełni wdrożona” – podsumowuje komisja, dodając: „Jest zatem zbyt wcześnie, aby ocenić ich pełny wpływ na środowisko”.
