Z nowego raportu ONZ wynika, że świat jest na dobrej drodze do ocieplenia się w tym stuleciu od 2,5 do 2,9°C w ramach aktualnych planów klimatycznych Porozumienia paryskiego.
Z nowego raportu Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP), opublikowanego ponad tydzień przed rozpoczęciem szczytu klimatycznego COP28 w Dubaju, wynika, że konieczne są pilne działania, aby zapobiec urzeczywistnieniu się tej prognozy.
Globalną emisję gazów cieplarnianych należy obniżyć o 28 procent, aby utrzymać się w granicach 2°C, i o 42 procent, aby utrzymać limit 1,5°C. Aby to osiągnąć, w tym dziesięcioleciu należy znacznie zwiększyć wysiłki łagodzące.
„Dzisiejszy raport na temat luki w emisji pokazuje, że jeśli nic się nie zmieni, w 2030 r. emisje będą o 22 gigaton wyższe, niż pozwoli na to dopuszczalny limit 1,5 stopnia” – powiedział sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres.
„To mniej więcej całkowita obecna roczna emisja USA, Chin i UE łącznie.”
Rok 2023 był rokiem rekordowym
Według UNEP globalna emisja gazów cieplarnianych osiągnęła najwyższy poziom w historii po wzroście o 1,2% w zeszłym roku.
Te rekordowe emisje powodują rekordowe temperatury.
Do początku października przez 86 dni notowano średnią temperaturę o ponad 1,5°C wyższą od poziomu przedindustrialnego.
Wrzesień był najgorętszym miesiącem w historii, a średnia globalna temperatura osiągnęła 1,8°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej.
Według unijnej usługi Copernicus Climate Change Service w zeszłym tygodniu średnia globalna temperatura prawdopodobnie przekroczyła krytyczny próg 2°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej.
Aby jednak przekroczyć oficjalne limity, takie jak te określone w Porozumieniu paryskim, należy utrzymać te średnie temperatury przez dłuższy okres czasu.
„W tym roku zaobserwowaliśmy straszliwą liczbę rekordów i ekstremalnych temperatur w zakresie temperatur, pożarów i ustanawiania nowych globalnych rekordów temperatur” – mówi TylkoGliwice Green, Anne Olhoff, naczelna redaktorka naukowa raportu.
„Ale wszystko, co zobaczymy teraz, będzie jak szept, podczas gdy to, co zobaczymy w przyszłości, będzie rykiem”.
Czy Porozumienie paryskie miało wpływ na emisje?
Od czasu Porozumienia paryskiego w 2015 r. nastąpił postęp. Zgodnie z obowiązującą wówczas polityką UNEP przewidywał 16-procentowy wzrost emisji do 2030 r. Obecnie przewidywany wzrost wynosi 3%.
„Myślę, że zaobserwowaliśmy postęp, nie twierdzę, że nic się nie wydarzyło” – mówi Olhoff.
„Ale tak naprawdę teraz albo nigdy, jeśli chodzi o utrzymanie w ogóle możliwości ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5 stopnia”.
Dodaje, że w ciągu ostatnich kilku lat zaprzepaszczono duże możliwości ograniczenia emisji. Podczas gdy wojna na Ukrainie i wynikający z niej kryzys energetyczny popchnęły niektóre kraje w stronę ekologicznych rozwiązań, inne wykorzystały ją do otwarcia nowych poszukiwań ropy i gazu lub przedłużenia żywotności kopalń węgla.
Olhoff twierdzi, że jedną z największych przeszkód na drodze do zmniejszenia luki emisyjnej jest „brak światowego przywództwa”.
Brak globalnego przywództwa
Jeśli wysiłki łagodzące w ramach obecnej polityki będą kontynuowane w obecnym kształcie, globalne ocieplenie ograniczy się jedynie do 3 stopni Celsjusza powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej. Pełne wdrożenie wysiłków przewidzianych w krajowych planach klimatycznych lub ustalonych na szczeblu krajowym wkładach (NDC) stawia świat na dobrej drodze do osiągnięcia temperatury 2,9°C.
Żadna z 20 największych gospodarek świata nie ogranicza emisji w tempie zgodnym z ich celami zerowej emisji netto. UNEP twierdzi, że nawet w najbardziej optymistycznym scenariuszu prawdopodobieństwo ograniczenia ocieplenia do 1,5°C wynosi zaledwie 14%.
Z raportu wynika, że luka w emisji „bardziej przypomina kanion emisji” – dodał Guterres.
„Kanion zaśmiecony złamanymi obietnicami, złamanymi życiami i połamanymi rekordami.
„Wszystko to oznacza porażkę przywództwa, zdradę słabszych i ogromną straconą szansę”.
Zamiast skupiać się wyłącznie na silniejszych celach na rok 2035, Olhoff twierdzi, że przed końcem dekady potrzebne są bardziej ambitne działania mające na celu zmniejszenie emisji.
„Po pierwsze, jeśli tego nie zrobimy, będziemy mogli pożegnać się z 1,5 stopniem”.
Nie obserwujemy jeszcze szczytu emisji, a obecna polityka klimatyczna wykazuje raczej stagnację. Jednak większość krajów ma ogromne możliwości, na przykład w zakresie znacznego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i zaprzestania dotacji do paliw kopalnych.
Osiągnięcie szczytowych emisji powinno być „łatwą częścią krzywej” – twierdzi Olhoff. Obcięcie ostatnich 10, 20, a nawet 30 procent będzie prawdopodobnie znacznie trudniejsze.
