Chociaż zapotrzebowanie na energię wzrosło, technologie czystej energii pomogły światu uniknąć w ubiegłym roku większego zużycia paliw kopalnych.
Według Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) bez technologii czystej energii globalna emisja dwutlenku węgla w ciągu ostatnich pięciu lat byłaby trzykrotnie większa.
W 2023 r. globalna emisja dwutlenku węgla nadal osiągnęła rekordowy poziom. Nowa analiza wykazała jednak, że wzrost liczby czystych źródeł doprowadził do „strukturalnego spowolnienia” emisji związanych z energią.
Nawet gdy zapotrzebowanie na energię wzrosło, rozwój energetyki słonecznej, wiatrowej i jądrowej pomógł światu uniknąć w zeszłym roku jeszcze większego zużycia paliw kopalnych.
Pojazdy elektryczne, które stanowiły jedną piątą sprzedaży nowych samochodów w 2023 r., również odegrały rolę w powstrzymaniu wzrostu popytu na ropę powyżej poziomu sprzed pandemii.
Wzrost globalnej emisji gazów cieplarnianych spowalnia
Opublikowana w piątek coroczna aktualizacja pokazuje, że pomimo wyzwań emisje związane z energią nie wzrosły w 2023 r. tak szybko, jak w 2022 r. Sugeruje to, że świat może wkrótce odnotować szczyt emisji dwutlenku węgla dzięki zastosowaniu technologii czystej energii przyspiesza.
„Przejście na czystą energię przeszło w ciągu ostatnich pięciu lat serię testów warunków skrajnych i wykazało swoją odporność” – mówi dyrektor wykonawczy MAE Fatih Birol.
„Pandemia, kryzys energetyczny i niestabilność geopolityczna – wszystko to mogło udaremnić wysiłki na rzecz budowy czystszych i bezpieczniejszych systemów energetycznych”.
Zamiast tego – dodaje Birol – w wielu gospodarkach zaobserwowaliśmy coś odwrotnego. Trwa przejście na czystą energię, ograniczając emisje pomimo większego zapotrzebowania na energię w 2023 r. niż w 2022 r.
Na przykład w UE emisje powstające w wyniku produkcji energii spadły o prawie 9 procent, przy czym połowę tego spadku stanowił rozwój czystej energii. IEA twierdzi, że po raz pierwszy w historii energia wiatrowa przewyższyła w wytwarzaniu energii energię z gazu ziemnego i węgla.
Zużycie węgla do produkcji energii elektrycznej spadło o 27%, a gazu ziemnego o 15%. MAE twierdzi, że odbudowa energii wodnej po suszach w 2022 r. i częściowa regeneracja energii jądrowej również odegrały rolę w zmniejszeniu zależności od paliw kopalnych.
Ekstremalne warunki pogodowe powodują emisję gazów cieplarnianych
Raport MAE podkreśla również wpływ pogody – zaostrzonej przez El Niño – na produkcję energii z czystych źródeł.
Ekstremalna susza oznaczała, że rok 2022 był „historycznie złym” rokiem dla energetyki wodnej. Brak wody doprowadził do niższych produkcji, które w dużej mierze zostały zastąpione paliwami kopalnymi. Stanowiło to około 40 procent całkowitego wzrostu emisji dwutlenku węgla w zeszłym roku.
Indie i Chiny szczególnie odczuły spadek energetyki wodnej, przy czym w Chinach emisje z paliw kopalnych wzrosły o 5,2%. Szybki rozwój innych czystych źródeł energii, takich jak pojazdy słoneczne, wiatrowe i elektryczne, w 2023 r. nie wystarczył, aby pokryć rosnący popyt.
W Indiach słabsza niż zwykle pora monsunowa zwiększyła zapotrzebowanie na energię elektryczną i zmniejszyła produkcję energii wodnej, co odpowiada za jedną czwartą wzrostu emisji w kraju.
Co jeszcze należy zrobić, aby globalne emisje spadły?
Nadal jednak istnieją przeszkody na drodze do osiągnięcia tego szczytowego poziomu globalnych emisji.
Wzrost czystej energii nadal koncentruje się w gospodarkach rozwiniętych i Chinach. Według raportu IEA łącznie odpowiadają one za 90 procent nowych energii fotowoltaicznych i wiatrowych na świecie oraz 95 procent sprzedaży pojazdów elektrycznych.
Nie wszystkie technologie czystej energii rozwinęły się, a sprzedaż pomp ciepła nieznacznie spadła, ponieważ w zeszłym roku konsumenci nie mogli sobie pozwolić na duże zakupy.
„Zobowiązania podjęte przez prawie 200 krajów podczas COP28 w Dubaju w grudniu pokazują, co świat musi zrobić, aby obniżyć emisję gazów cieplarnianych” – mówi Birol.
„Co najważniejsze, potrzebujemy znacznie większych wysiłków, aby umożliwić gospodarkom wschodzącym i rozwijającym się zwiększenie inwestycji w czystą energię”.
