Przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola powiedziała, że przywódcy UE są „w pogotowiu” po oskarżeniu łotewskiego posła do Parlamentu Europejskiego (MEP) o szpiegostwo na rzecz Rosji.
Parlament wszczął formalne dochodzenie w sprawie łotewskiej parlamentarzystki Tatjany Ždanoki, oskarżonej w śledztwie rosyjskiej gazety „The Insider” o pracę w charakterze agenta rosyjskiej Federalnej Służby Bezpieczeństwa (FSB) – następcy KGB z czasów sowieckich – w latach 2004–2017 .
W czwartkowym przemówieniu po spotkaniu 27 przywódców bloku Metsola powiedział, że skandal „również nas zaalarmował”.
Premier Łotwy Evika Siliņa i inni przywódcy UE „obawiali się”, że taka zagraniczna ingerencja „może powtórzyć się w innych sytuacjach, czy to w obecnej, czy w przyszłej kadencji” – dodała.
Metsola stwierdziła również, że ona i inni przywódcy traktują ryzyko „bardzo poważnie”, dodając, że ujawnienie potencjalnej zagranicznej ingerencji w serce europejskiej demokracji stwarza ryzyko w kontekście nadchodzących wyborów europejskich w czerwcu.
Wybuchowe śledztwo, które po raz pierwszy ujawniono w poniedziałek, pokazuje, że wyciekły e-maile łączące Ždanokę z dwoma znanymi oficerami prowadzącymi Piątej Służby FSB – ramienia kontrwywiadu Kremla, który nadzoruje tajne operacje, szczególnie w państwach poradzieckich, takich jak Łotwa.
W korespondencji, która wyciekła, Ždanoka opisała swoją pracę w Parlamencie Europejskim, której powierzono zadanie „wzbudzania nastrojów prokremlowskich w jej rodzinnym regionie bałtyckim”. Gazeta przytacza także dowody, że Ždanoka spotkała się ze swoim rosyjskim opiekunem w Moskwie i Brukseli.
Ždanoka stanowczo zaprzeczyła tym twierdzeniom w nagraniu wideo opublikowanym na Facebooku, zapewniając, że nigdy nie była kojarzona z KGB, „w przeciwieństwie do wielu znanych łotewskich osobistości”.
Jej partia Łotewski Związek Rosyjski należy do Wolnego Przymierza Europejskiego (EFA), frakcji politycznej europejskich partii regionalistycznych, autonomicznych i mniejszościowych, która zasiada wraz z Zielonymi w Parlamencie Europejskim.
Jednak od 2022 r. Ždanoka jest niezrzeszoną posłanką. Poproszono ją o opuszczenie grupy EFA, gdy znalazła się wśród 13 spośród 705 członków parlamentu, którzy w rezolucji nie potępili inwazji Rosji na Ukrainę.
W oświadczeniu Grupa Zielonych/ALE wezwała zarówno Parlament Europejski, jak i władze łotewskie do zbadania tej sprawy, dodając, że Ždanoka „nie odgrywał żadnej roli” w kształtowaniu polityki grupy w sprawach zagranicznych.
Podobnie jak około jedna czwarta ludności Łotwy, Ždanoka ma rosyjskie dziedzictwo. „The Insider” stwierdził, że pomimo posiadania łotewskiego paszportu „zbudowała karierę, sprzeciwiając się istnieniu (Łotwy) jako suwerennego kraju”.
Nie może ubiegać się o urząd polityczny na Łotwie ze względu na przyjęte w tym kraju w 2022 roku przepisy zakazujące prokremlowskim działaczom i grupom politycznym. Przepisy nie zwalniają jej jednak z kandydowania do Parlamentu Europejskiego.
Śledztwo otwarte
Metsola potwierdziła reporterom, że parlamentarne śledztwo zostało wszczęte po skierowaniu sprawy do komisji doradczej parlamentu ds. postępowania posłów. Komisja wpisuje się w „zaostrzone” zasady etyczne parlamentu, stwierdziła Metsola po tak zwanym skandalu z łapówkami w Qatargate, w ramach którego kilku posłów do Parlamentu Europejskiego oskarżono o otrzymywanie pieniędzy od Kataru i Maroka w zamian za wywarcie wpływu na politykę UE na ich korzyść.
Metsola osobiście nakazał odwołanie wydarzenia zorganizowanego przez Ždanokę w Parlamencie Europejskim w środę (31 stycznia) „ze względów bezpieczeństwa”.
Ponieważ zbliża się druga rocznica inwazji Rosji na Ukrainę i gdy Europejczycy przygotowują się do pójścia do urn w czerwcu, skandal postawił przywódców UE w stan najwyższej gotowości.
Metsola bezpośrednio powiązała te doniesienia z „atakiem propagandy zapełniającą jej kanały w mediach społecznościowych”, twierdząc, że zagrożenie było wyraźnie widoczne w kanałach jej własnych dzieci, które osiągnęły już wiek uprawniający do głosowania.
W zeszłym tygodniu Wysoki Przedstawiciel UE do Spraw Zagranicznych Josep Borrell określił dezinformację jako „jedno z najważniejszych zagrożeń naszych czasów”, przedstawiając raport na temat manipulacji i ingerencji w informacje zagraniczne w Europie.
Ustaliło, że wspierane przez Rosję kampanie dezinformacyjne są szeroko rozpowszechnione i osiągają swój szczyt w okolicach kluczowych wydarzeń, w tym wyborów i szczytów politycznych, a nowe technologie, takie jak sztuczna inteligencja, oferują złośliwym aktorom nowe sposoby osłabiania demokracji.
Metsola stwierdziła, że UE powinna być przygotowana na uzbrojenie sztucznej inteligencji przez złośliwe podmioty, co pokazało zaledwie w zeszłym tygodniu rozpowszechnianie fałszywych filmów przed prawyborami w North Hampshire w USA.
Metsola, jak stwierdziła, omówiła zagrożenie, jakie takie technologie stwarzają dla przyszłych kart do głosowania w Europie, omówiła z głowami państw i rządów.
Aktualne sondaże przed czerwcowymi wyborami europejskimi przewidują znaczne straty dla centrum, podczas gdy skrajne partie polityczne, w tym siły eurosceptyczne, mają zyskać.
