Polityka UE. Nowe europejskie zasady budżetowe obowiązują, jakie są kolejne kroki?

Po zawieszeniu z powodu pandemii Covid-19 i długiej batalii politycznej w strefie euro zmienione ramy zarządzania gospodarczego mają na celu zapewnienie lepszej równowagi między redukcją długu, inwestycjami i reformami w całej UE.

Nowe przepisy budżetowe UE weszły w życie 30 kwietnia – ale jakie są kolejne kroki?

Do 21 czerwca Komisja przekaże państwom członkowskim wytyczne techniczne. Podejmie także decyzję o uruchomieniu dla każdego kraju instrumentu naprawczego – procedury nadmiernego deficytu (EDP).

Jak dotąd tylko Rumunia posiada procedurę nadmiernego deficytu, ale wkrótce inne państwa członkowskie mogą to zrobić. Nawet w tych krajach zaobserwowano wzrost wydatków publicznych wynikający ze wzrostu inwestycji w obronność, chociaż będzie to istotny czynnik do rozważenia przy podejmowaniu decyzji o otwarciu PDE.

Zgodnie z wytycznymi technicznymi Komisji państwa członkowskie będą następnie musiały przygotować swoje krajowe plany średnioterminowe, szczegółowo określając, w jaki sposób zmniejszą wskaźniki zadłużenia i deficyty lub utrzymają je na ostrożnym poziomie, jednocześnie zabezpieczając kluczowe inwestycje.

W nowych ramach kraje będą musiały przestrzegać progu deficytu wynoszącego 3% PKB i utrzymywać dług publiczny poniżej 60% PKB.

W przypadku niektórych krajów progi te będą wymagały większych dostosowań niż w przypadku innych.

Według najnowszych danych Eurostatu jedenaście krajów odnotowało w ubiegłym roku deficyty powyżej 3% PKB, w tym Włochy (-7,4%), Węgry (-6,7%), Rumunia (-6,6%) i Francja (-5,5%).

Natomiast trzynaście państw członkowskich, w tym Grecja, Hiszpania i Belgia, miało wskaźniki długu publicznego powyżej 60% PKB.

W przypadku nieprzestrzegania przepisów na kraje strefy euro zostaną nałożone kary w wysokości do 0,05% PKB, które będą naliczane co sześć miesięcy do czasu podjęcia skutecznych środków, natomiast innym krajom grozi odpowiednie ryzyko utraty reputacji.

Wyżej wymienione plany krajowe należy przedłożyć do dnia 20 września 2024 r. i zostaną one wdrożone dopiero w 2025 r., po dokonaniu oceny planu działania przez Komisję i zatwierdzeniu go przez Radę.

Po podjęciu tych kroków państwa członkowskie będą miały czteroletni okres dostosowawczy, który można przedłużyć maksymalnie do siedmiu lat, jeśli będzie wspierany zobowiązaniem do inwestycji i reform.

Wreszcie do dnia 30 kwietnia każdego roku państwa członkowskie muszą przedłożyć roczne sprawozdanie z postępu prac, skupiające się na odchyleniach od ścieżki wydatków netto.