Zwiększając inwestycje w energię odnawialną i wykazując silne przywództwo, Francja musi wzmocnić swoją pozycję światowego lidera klimatycznego i zainspirować inne kraje do pójścia w ich ślady, piszą Soraya Fettih i Andreas Sieber.
Ponieważ narody zmagają się z monumentalnym zadaniem przejścia na energię odnawialną i budowania odporności na zmiany klimatyczne, potrzeba zapewnienia sprawiedliwych mechanizmów finansowania przejścia znalazła się w centrum uwagi.
Podczas zbliżającego się posiedzenia ministerialnego ds. klimatu grupy G7 Francja ma niepowtarzalną okazję do wykazania się przywództwem na froncie działań klimatycznych.
W tym roku – nazwany rokiem finansowania działań związanych ze zmianą klimatu – Francja powinna przewodzić blokowi europejskiemu i innym głównym gospodarkom, oferując dolary i zdecydowane działania.
Rośnie presja, aby zastąpić wygasający cel 100 miliardów dolarów (93,3 miliarda euro) rocznie, ustalony w Kopenhadze w 2009 roku, nowym zbiorowym celem ilościowym. Francja, odgrywająca kluczową rolę w różnych kluczowych inicjatywach, musi wykorzystać tę szansę, aby stanąć na czele innowacyjnych rozwiązań finansowych.
Warto docenić działania Francji, ale nadal jest nad czym pracować
Prezydent Emmanuel Macron odszedł o kilka kroków od uzależnienia od paliw kopalnych, które charakteryzowało francuską politykę od kilkudziesięciu lat.
Podczas rozmów klimatycznych ONZ w 2021 r. Francja stała się sygnatariuszem Partnerstwa na rzecz transformacji czystej energii (CETP) – porozumienia mającego na celu przyspieszenie transformacji energetycznej i doprowadzenie Unii Europejskiej do neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla do 2050 r. W ramach tego porozumienia Macron w sprawie wycofywania międzynarodowych finansów publicznych z paliw kopalnych.
Następnie w czerwcu ubiegłego roku w Paryżu Macron był gospodarzem szczytu w sprawie nowego globalnego paktu finansowego, podczas którego zaproponował „Pakt paryski na rzecz ludzi i planety” – plan działania dotyczący reformy międzynarodowego systemu finansowego, który został obecnie zatwierdzony przez ponad 40 stanów.
Później tego samego roku w Dubaju podczas corocznych rozmów klimatycznych ONZ osiągnięto doniosłe porozumienie: globalny cel w zakresie energii odnawialnej wzywający do potrojenia zdolności wytwarzania energii odnawialnej i podwojenia efektywności energetycznej do roku 2030.
Podczas rozmów Francja przeznaczyła 173 mln euro na różne wielostronne fundusze klimatyczne.
W ubiegły weekend na spotkaniach G20, Banku Światowego i MFW ministrowie finansów Brazylii i Francji prowadzili dyskusje, zatwierdzone później przez MFW, na temat wprowadzenia podatku od majątku w wysokości co najmniej 2% majątku miliarderów rocznie w celu gromadzenia funduszy na walkę ze zmianami klimatycznymi między innymi kwestiami.
To wszystko działania, które warto uczcić. Istnieją jednak zauważalne obszary hipokryzji i znaczne obszary wymagające dalszej poprawy.
Lista rzeczy do zrobienia, która stale rośnie
Oprócz rezygnacji z paliw kopalnych Macron musi zobowiązać się do faktycznego przekierowania pieniędzy publicznych na rozwój energii odnawialnej na Globalnym Południu przed szczytem COP29, który odbędzie się pod koniec tego roku.
Francja musi dotrzymywać swoich zobowiązań międzynarodowych, nie wykorzystując ich jako wygodnego zastępstwa w wypełnianiu swoich obowiązków wewnętrznych, aby później je zlekceważyć i porzucić, jak to niestety miało miejsce w przeszłości.
Jeśli chodzi o krajową energetykę, Francja nie jest na dobrej drodze do osiągnięcia swoich celów w zakresie energii odnawialnej określonych w unijnej dyrektywie w sprawie energii odnawialnej przyjętej w marcu ubiegłego roku.
W ramach porozumienia UE musi łącznie osiągnąć 42,5% udziału energii odnawialnej w swoim zużyciu energii brutto do 2030 r., a Francja osiągnie udział na poziomie 44% w kraju.
Jeszcze w zeszłym miesiącu francuski minister finansów Bruno Le Maire określił ten cel jako „zbyt restrykcyjny”. W wyniku tych niedociągnięć najwyższy sąd administracyjny skazał rząd za bierność klimatyczną.
W obliczu niedawnych cięć budżetu krajowego na działania klimatyczne o 2,5 miliarda euro nadszedł czas, aby Francja przestała grać w podwójną grę i wywiązała się ze swoich zobowiązań zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym.
Jeszcze w tym miesiącu Patrick Pouyanné, dyrektor generalny francuskiego konglomeratu naftowego TotalEnergys, zostanie przesłuchany w Senacie w kontekście komisji śledczej ds. Total i jej powiązań z państwem.
Dochodzenie to wyłania się w obliczu rosnącej widoczności francuskiej dyplomacji dotyczącej paliw kopalnych. W marcu 2024 r. firma Médiapart podała, że zgodnie ze swoimi obliczeniami co trzecia ambasada Francji przekazuje komunikację od przedsiębiorstw naftowych i gazowych.
Takie wsparcie państwa budzi obawy dotyczące dostosowania francuskiej doktryny dyplomatycznej do zobowiązań klimatycznych kraju.
Ilustracyjnym przykładem jest niedawne przyznanie TotalEnergys nowych koncesji na gaz LNG, szczególnie w Papui-Nowej Gwinei, gdzie pracownicy TotalEnergys zostali włączeni do francuskiej delegacji odwiedzającej ten kraj.
Dość symbolicznych gestów, potrzebne są konkretne działania
Francja ma dobrą pozycję, aby nadać priorytet finansowaniu odnawialnych źródeł energii w ramach inicjatyw takich jak CETP, przekierowując fundusze publiczne z paliw kopalnych na rozwiązania w zakresie energii odnawialnej.
W ten sposób może pomóc w wyrównaniu szans krajów nieproporcjonalnie dotkniętych kryzysem klimatycznym i zachęcić europejskie państwa członkowskie i największe gospodarki światowe do pójścia za jego przykładem.
Prawdziwe przywództwo wymaga czegoś więcej niż tylko symbolicznych gestów; wymaga konkretnych działań. Jako wybitny członek społeczności międzynarodowej Francja odgrywa kluczową rolę w globalnych działaniach klimatycznych. Francja prowadzi obecnie podwójną grę:
Kwestie takie jak finansowanie transformacji i pociągnięcie zanieczyszczających do odpowiedzialności są stale omawiane na arenie międzynarodowej i regionalnej, ale po to, by wygodnie je odsunąć na bok i zapomnieć.
Co więcej, rząd francuski często stara się wykorzystać swoje zobowiązania międzynarodowe do realizacji własnego programu, co widać chociażby w przypadku projektów LNG.
Należy położyć kres tej dwulicowości, torując drogę do zdecydowanych i natychmiastowych kroków w celu sfinansowania globalnej transformacji i utrzymania rzeczywistego przestrzegania zobowiązań międzynarodowych. Wiąże się to z realokacją środków z paliw kopalnych na ekologiczne źródła energii, takie jak turbiny wiatrowe i panele słoneczne.
Działania, inwestycje i polityki odbijają się ponad granicami, wpływając na inne narody i kształtując globalną reakcję na kryzys klimatyczny.
Zwiększając inwestycje w energię odnawialną i wykazując silne przywództwo – poprzez propagowanie podatku od majątku, umorzenia długów, restrukturyzacji globalnego systemu finansowego w kierunku sprawiedliwości i pozostawienie w tyle paliw kopalnych – Francja musi wzmocnić swoją pozycję światowego lidera klimatycznego i zainspirować inne kraje do pójścia w ich ślady .
