Amerykańska dyplomacja energetyczna ma unikalny potencjał wspierania zróżnicowanego rynku energii, ale także rozwoju czystej i odnawialnej energii nie tylko w Polsce, ale w całej Europie Środkowo-Wschodniej, pisze Nathan Alan-Lee.
Od czasu rosyjskiej inwazji na Ukrainę na pełną skalę w lutym 2022 r. i stopniowego oddzielenia Europy od rosyjskich dostaw energii potrzeba nowej infrastruktury stała się kluczowym wyzwaniem w odbudowie Unii Europejskiej.
Konflikt ujawnił niezrównoważoną i niepewną zależność Europy od rozległej sieci rurociągów dostarczających gaz ziemny z Rosji i podkreślił oszałamiające inwestycje wymagane do zastąpienia przepływów gazu z Moskwy.
W tym kontekście dyplomacja energetyczna Waszyngtonu wydawała się być istotną przeszkodą w transformacji Europy, nie tylko jako źródło płynnego gazu ziemnego lub LNG w celu zrekompensowania zmniejszonych rosyjskich dostaw, ale także jako partner w rozwoju nowych korytarzy infrastrukturalnych do odbioru i dystrybucji gazu z importu LNG.
Bez wątpienia miało to miejsce w Europie Środkowej i Wschodniej, regionie silnie dotkniętym zakończeniem przepływu gazu ze Wschodu.
Waszyngton wkracza, by pogłębić więzi
Polska okazała się głównym partnerem współpracy transatlantyckiej i inwestycji w infrastrukturę energetyczną, a Stany Zjednoczone w pełni wykorzystują tę okazję do pogłębiania więzi i zwiększania swojej obecności.
Na początku czerwca amerykańska International Development Finance Corporation zobowiązała się przekazać do 500 mln USD (458 mln EUR) na „ułatwienie większego importu LNG z USA”.
Odbiorcą tych środków ma być kontrolowany przez państwo PKN Orlen, jeden z największych koncernów petrochemicznych w regionie.
Zwiększenie możliwości importu LNG do Polski ma nie tylko zrównoważyć rosyjski gaz, ale także zapewnić alternatywę dla węgla, który nadal stanowi około 40% dostaw energii do Polski, a nawet powrócił od 2022 r.
Ta nowa umowa inwestycyjna to tylko najnowszy krok w coraz bliższej współpracy między Stanami Zjednoczonymi a Polską.
Wcześniej, w styczniu 2023 roku, PKN Orlen i Sempra Infrastructure podpisały 20-letni kontrakt na roczny zakup 1 miliona ton metrycznych LNG z USA.
Niedawne zaangażowanie DFC w zwiększenie zdolności importowych bezpośrednio uzupełni zdolność Polski do współpracy z amerykańskimi eksporterami LNG.
Kluczowy sojusznik staje się bramą do dyplomacji energetycznej
W całym regionie Polska staje się centralnym centrum energetycznym, graniczącym z północnymi państwami bałtyckimi, Ukrainą na wschodzie oraz Słowacją i Czechami na południu.
Kraj może się już pochwalić dobrze rozwiniętą infrastrukturą gazową, z bałtyckim terminalem LNG w Świnoujściu oraz ukończeniem długo oczekiwanego gazociągu bałtyckiego łączącego Polskę z norweskimi polami gazowymi na Morzu Północnym.
Strategiczne położenie Polski dodatkowo maksymalizują programy takie jak Inicjatywa Trójmorza czy 3SI. Inicjatywa, której Polska zainicjowała w 2015 r., obejmuje 12 państw członkowskich UE położonych między trzema europejskimi morzami: Bałtykiem, Czarnym i Adriatykiem.
Jednym z głównych celów projektu jest rozwój połączeń infrastruktury energetycznej między krajami członkowskimi na osi Północ-Południe, zmniejszając zależność od rosyjskich rurociągów.
Stany Zjednoczone już stały się kluczowym zwolennikiem tej inicjatywy, zobowiązując się dopiero we wrześniu 2022 r. do sfinansowania do 300 mln USD (274 mln EUR).
Dla USA Polska, będąca od dawna ważnym sojusznikiem, staje się także bramą do regionalnej dyplomacji energetycznej.
Idąc naprzód, partnerstwo i inwestycje w polską infrastrukturę energetyczną i inicjatywy są kluczową metodą dywersyfikacji i zabezpieczenia dostaw energii w regionie, a także rozwijania głębszych więzi transatlantyckich.
LNG niekoniecznie wiąże się też z długoterminowym wpływem na środowisko
Zaangażowanie administracji Bidena w bezpieczeństwo energetyczne regionu ma dalej służyć jako podstawa do rozwoju zielonych i odnawialnych źródeł energii, zwłaszcza teraz, gdy szybko odchodzą one od rosyjskich paliw kopalnych.
Już teraz Stany Zjednoczone przeznaczyły do 4 miliardów dolarów (3,6 miliarda euro) na polski plan energetyki jądrowej i budowę do 20 małych reaktorów modułowych (SMR).
Ale nawet patrząc na inwestycje w terminale LNG, istnieją możliwości złagodzenia długoterminowego wpływu na środowisko.
W Niemczech szybko budowane terminale LNG mogą zostać przekształcone w import wodoru lub amoniaku, gdy minie szok związany z utratą rosyjskiego gazu.
Konwersja byłych terminali LNG może kosztować ułamek kosztów budowy nowych obiektów do odbioru któregokolwiek z tych dwóch zasobów.
Na razie amerykańska inwestycja w LNG w Polsce jest ujęta jako odpowiedź na kryzys bezpieczeństwa energetycznego wywołany inwazją Kremla.
Jednak rozwój mocy LNG wydaje się być rozwiązaniem tymczasowym i sposobem na złagodzenie powrotu do energii opartej na węglu w krótkim okresie.
Efekt końcowy? Zdywersyfikowany rynek energii
Patrząc w przyszłość, integracja infrastruktury energetycznej regionu może ułatwić przejście na odnawialne źródła energii, a interoperacyjność samego LNG i wodoru stała się kluczowym przedmiotem zainteresowania.
Potencjał ten cieszy się dużym zainteresowaniem i będzie przedmiotem debaty na forach, takich jak zbliżająca się konferencja Gastech, która zapoczątkowała rozwój energetyki.
Najważniejsze jest to, że amerykańska dyplomacja energetyczna ma unikalny potencjał wspierania zróżnicowanego rynku energii, ale także rozwoju czystej i odnawialnej energii nie tylko w Polsce, ale w całej Europie Środkowo-Wschodniej.
