Według brytyjskiej artystki Yinki Shonibare historycznych pomników kolonialnych nie należy niszczyć, lecz na nowo je stworzyć. W Londynie otwarto nową indywidualną wystawę jego prac poświęconych imperialistycznej przeszłości Wielkiej Brytanii.
Znana twarz Winstona Churchilla nabiera nowego odcienia na tętniącej życiem wystawie, którą niedawno odsłonięto w Serpentine Gallery w londyńskim Hyde Parku.
Artystka Yinka Shonibare, odważnie mierząc się ze złożonością historii, tchnie świeże życie w byłego brytyjskiego premiera i inne postacie historyczne, takie jak królowa Wiktoria i Herbert Kitchener, rzucając wyzwanie widzom, aby ponownie rozważyli swoje dziedzictwo.
Praca Shonibare jest odpowiedzią na kontrowersyjną debatę wokół posągów postaci powiązanych z niewolnictwem, kolonializmem i uciskiem rasowym.
Zamiast nawoływać do ich usunięcia, Shonibare postanawia je na nowo zinterpretować, nasycając tradycyjne formy swoimi charakterystycznymi, ręcznie malowanymi wzorami batikowymi, co stanowi ukłon w stronę jego nigeryjskiego dziedzictwa. Jego zamiar? Zachowanie historii, zachęcając jednocześnie do krytycznej refleksji i dialogu.
„Ludzie mówią o pomyśle burzenia posągów ze względu na kolonialną historię tych postaci. Poczułem, że tak naprawdę najlepszym podejściem jest ich nie burzyć, w taki sam sposób, w jaki nie wchodzi się do biblioteki i zacznij palić książki, które ci się nie podobały, wiesz? on mówi.
„Więc pomyślałem, że tak naprawdę lepiej jest zachować historię i pozwolić ludziom naprawdę zrozumieć, co ludzie zrobili, co zrobiła królowa Wiktoria, co zrobił Churchill. A moje podejście tak naprawdę polega na ich ulepszaniu, czynieniu ich piękniejszymi”.
Poruszanie się po niuansach postaci historycznych
Nowe i najnowsze prace prezentowane na wystawie czerpią z doświadczeń Shonibare z dzieciństwa w Nigerii, badając splątane relacje kolonialne między Afryką a Europą oraz zniuansowaną naturę postaci historycznych.
„Myślę, że istoty ludzkie są bardzo skomplikowane. Nikt nie jest tylko złoczyńcą ani po prostu dobrym. I myślę, że to jest bardzo ważne w tych debatach, ponieważ ludzie są bardzo skomplikowani. Poza tym ktoś, kto żył w XIX wieku, nie jest taki taki sam jak człowiek żyjący dzisiaj. I tak naprawdę nie można łączyć idei ani wartości XIX wieku z naszymi wartościami” – mówi Shonibare.
Najważniejszym punktem wystawy jest „Biblioteka Wojenna” – przejmująca instalacja zawierająca ponad 5000 książek opisujących konflikty na kontynentach. Na półkach znajdują się nawet tomy pozbawione tytułów – symbolizujące śmiertelne konflikty, które jeszcze nie miały miejsca, ale są nieuniknione.
„Właściwie celem Biblioteki Wojennej jest amnezja, ukazanie naszej amnezji, pokazanie, że zawsze powtarzamy to samo w kółko. A także znaczenie archiwów, znaczenie pamięci, a także dostrzeżenie tego, że faktycznie zawarliśmy wiele, wiele traktatów pokojowych i próbowaliśmy rozwiązać wiele konfliktów, ale z jakiegoś powodu wciąż wracamy w to samo miejsce” – wyjaśnia Shonibare.
Odwiedzający zobaczą także ponurą salę zawierającą modele budowli, które zapewniły schronienie uchodźcom i przesiedleńcom, od kościołów, przez szkoły, aż po siedzibę Amnesty International. Świecące okna rozświetlają ciemność i skłaniają do refleksji nad naszą zbiorową odpowiedzialnością wobec potrzebujących.
„Musimy starać się okazywać więcej współczucia i przychylności, ponieważ w przypadku klęski żywiołowej faktycznie moglibyśmy zostać uchodźcami” – mówi.
Wystawa „Suspended States” w londyńskiej Serpentine Gallery potrwa do 1 września 2024 roku.
